Świnka. Jak rozpoznać ją u dziecka?

Przyczyny świnki

Wirus świnki przenosi się między ludźmi drogą kropelkową lub przez inną formę kontaktu ze śliną chorego. Sztućce czy szklanki, na których są pozostałości skażonej śliny, także mogą być przyczyną zainfekowania wirusem świnki. Najczęściej na świnkę chorują dzieci między 5. a 15. rokiem życia, ale przypadki tej choroby mogą występować również u dorosłych.

Panuje powszechna opinia, że na świnkę można zachorować tylko raz w życiu, jednak jest ona błędna. Odnotowywano bowiem bardzo rzadkie przypadki kilkukrotnego przebycia choroby. Po zainfekowaniu wirus rozwija się 2-3 tygodnie. Chory jest w stanie zarażać już na 2-3 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby i do 10 dni po ich ustąpieniu. Do zakażenia najczęściej dochodzi wiosną i jesienią, a znacznie rzadziej w pozostałych porach roku.

Świnka – objawy

Przebieg choroby jest zazwyczaj łagodny. Świnka czasem przebiega całkowicie bezobjawowo (nawet u połowy chorych), ale zdarzają się również cięższe przypadki. Pierwsze objawy u dziecka są mało charakterystyczne.

Są to:

• gorączka (około 38°C),
• brak apetytu,
• złe samopoczucie,
• ból głowy i mięśni.

Początkowo dolegliwości te mogą być mylnie kojarzone z grypą. Później jednak gorączka się podwyższa i w około połowie przypadków występuje najbardziej charakterystyczny objaw świnki – obrzęk ślinianek przyusznych. Skóra w tych okolicach jest wtedy napięta, a obrzękowi towarzyszy silny ból promieniujący aż do żuchwy, nasilający się przy próbie otwarcia szerzej ust. Jedzenie i mówienie mogą sprawiać dziecku problem. Na szczęście obrzęk nie trwa długo. Po ok. 3-4 dniach zmniejsza się, by po tygodniu całkowicie ustąpić.

Nawet jeśli objawy są nieznaczne, świnka zawsze wymaga konsultacji z lekarzem.

Powikłania świnki

Jak wiele chorób wirusowych, także świnka może wywołać powikłania. Wirus zazwyczaj atakuje ślinianki przyuszne, ale czasem infekcja obejmuje też inne okolice.

Do najczęstszych należą:

• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zazwyczaj o łagodnym przebiegu. Objawia się bólem głowy, wymiotami i sztywnością karku. Chory często nie może w takiej sytuacji zgiąć szyi na tyle, żeby broda dotknęła klatki piersiowej.
• Zapalenie jąder: najczęściej dotyczy jednego jądra. W przebiegu zapalenia znacznie się powiększa i staje się bolesne. Czasem zdarza się, że wirus zaatakuje oba narządy, co w efekcie może prowadzić do późniejszej bezpłodności. Panuje opinia, że jest to częste powikłanie świnki, ale tak naprawdę zdarza się sporadycznie. Zapalenie dotyczy zazwyczaj osób dorosłych i nastoletnich. Rzadko dotyka dzieci.
• Zapalenie jajników: podobnie jak zapalenie jąder może być jedno- lub obustronne. Wiąże się zazwyczaj z bólem, ale nie grozi niepłodnością.
• Zapalenie trzustki: według niektórych źródeł może dotyczyć nawet 10% chorych na świnkę. Towarzyszy mu tępy ból w nadbrzuszu, który promieniuje aż do pleców. Dodatkowo występują biegunka i wymioty. W przebiegu zapalenia trzustki temperatura ciała znacznie wzrasta, co może skutkować dreszczami.

Rzadziej mogą występować również inne powikłania, np. głuchota czy zapalenie mięśnia sercowego. W powikłaniach świnki szybka interwencja medyczna pozwala w większości przypadków skutecznie zwalczyć problem.

Leczenie świnki

Leczenie świnki, podobnie jak wielu innych chorób wirusowych, jest objawowe. Pomocne będą przede wszystkim preparaty o działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym.

Obolałe okolice ślinianek warto ogrzewać np. szalikiem lub maściami rozgrzewającymi, co bardzo często przynosi ulgę.

W profilaktyce świnki kluczową rolę odgrywają szczepienia. Zazwyczaj stosuje się szczepionkę MMR, która zapewnia ochronę także przed odrą i różyczką. Podaje się dwie dawki. Pierwszą u dzieci w 13-14. miesiącu życia, a drugą w 10. roku życia.

Po wprowadzeniu obowiązkowych szczepień liczba zachorowań na świnkę znacznie spadła.

Przeczytaj również:
Różyczka. Jak wyglądają objawy?