Czy kofeina jest zdrowa?

Kofeina to nie tylko kawa

Kofeinę możesz spotkać także w liściach herbaty, orzeszkach cola, Yerba mate, ziarnach kakaowca i krzewie guarany. Dodawana jest także do batonów, napojów gazowanych typu cola oraz energetyzujących, o czym wiedzą szczególnie sportowcy. Niestety, coraz więcej młodych ludzi sięga po te używki w bardzo dużych ilościach, co zamiast pomagać, przynosi negatywne konsekwencje, takie jak osłabienie, nadmierne pobudzenie i różne objawy ze strony układu pokarmowego.

Czy kofeina jest na pewno bezpieczna?

Kofeina bardzo szybko przenika z przewodu pokarmowego do krwi (już po 15-20 minutach). Jest zaliczana do środków psychoaktywnych z grupy stymulantów, ponieważ działa bezpośrednio na układ nerwowy, pobudzając komórki do działania. Stąd to pobudzenie, które jest intensywne, ale nie trwa długo.

Warto wiedzieć, że dla kofeiny ustalono maksymalną dawkę jednorazową i dobową. Wynoszą one odpowiednio 0,3 i 1,5 g. Badania wskazują jednak, że długotrwałe przyjmowanie 400-800 mg (0,4-0,8g) kofeiny na dobę może prowadzić do uzależnienia i wystąpienia rozdrażnienia, nerwowości, bezsenności czy tachykardii. Ustalono także dawkę toksyczną kofeiny (1000 mg jednorazowo) oraz śmiertelną na poziomie 5-10 g lub 150-200 mg/kg masy ciała na dobę.

W przypadku kobiet w ciąży za bezpieczną i niewpływającą na płód dawkę przyjęto 200 mg na dobę.

Jakie są zalety kofeiny?

• Polepsza koncentrację i zdolność zapamiętywania,
• poprawia refleks, czujność i koordynację ruchową,
• przyspiesza metabolizm,
• osłabia ból głowy (w zależności od mechanizmu powstania),
• usprawnia pracę nerek,
• przyspiesza usuwanie wolnych rodników,
• wpływa na neuroprzekaźniki, m.in. zwiększając wydzielanie serotoniny.

Badania wykazały, że już 2-3 filiżanki kawy dziennie mogą umiarkowanie obniżać ryzyko chorób układu naczyniowo-sercowego, płuc oraz zmniejszać ryzyko infekcji.

Czy kofeina jest używką?

Kofeina może uzależniać, co prowadzi do uodpornienia konkretnych receptorów w układzie nerwowym na dobroczynne działanie tej substancji. Osoby uzależnione od kofeiny w mniejszym stopniu odczuwają jej działanie i potrzebują większej dawki na co dzień. Jeśli pijesz dużo kawy, herbaty lub napojów energetyzujących, możesz zacząć odczuwać senność, apatię, ból głowy, zmęczenie. Kołatanie serca i roztrzęsienie plus odczuwanie lęku i niepokoju to następne poważne efekty nadużywania kofeiny.

Kofeina – przeciwwskazania

Na działanie kofeiny powinny szczególnie uważać:

• osoby z wysokim ciśnieniem – nadmierne dawki mogą powodować zwężenie naczyń krwionośnych;
• kobiety w ciąży – kofeina przenika nie tylko do mózgu, ale i do łożyska; przedawkowanie jej może skutkować poronieniem lub przedwczesnym porodem;
• kobiety karmiące piersią – organizm noworodka nie potrafi jeszcze skutecznie pozbywać się tej substancji.

Kofeina może również wpływać na wchłanianie składników odżywczych:

• wapnia – każda filiżanka kawy zmniejsza zaspokojenie zapotrzebowania na wapń o 0,5% (przy prawidłowej diecie);
• żelaza – zachowaj godzinną przerwę między suplementacją żelaza a kawą;
• witamin z grupy B – oprócz B12.

Jeśli po spożyciu kofeiny czujesz rozdrażnienie lub nie możesz spać, lepiej z niej zrezygnuj. Substancja ta może także wchodzić w interakcję z lekami, np. stosowanymi w leczeniu depresji czy zwiotczającymi mięśnie. Ponadto nie jest wskazana u osób z czynną chorobą wrzodową czy nieustabilizowanym nadciśnieniem.

Przeczytaj również:
Jaki sposób parzenia kawy jest najzdrowszy?