Odwodnienie u osób starszych – jakie elektrolity dla seniora wybrać?

Jak objawia się odwodnienie organizmu u osób starszych? 

Odwodnienie organizmu to bardzo częsty problem seniorów. Jak dowiodły badania, aż 48% seniorów hospitalizowanych w Ameryce było odwodnionych w momencie przyjazdu do szpitala. Prawdopodobnie sytuacja wśród polskich seniorów wygląda bardzo podobnie.  

Grupa osób starszych jest szczególnie wrażliwa na niedobory wody. Po 60. roku życia zachodzą istotne zmiany w organizmie, takie jak: 

• zmniejszenie całkowitego poziomu wody w tkankach, 
• obniżenie zdolności nerek do zatrzymywania wody, 
• osłabienie ośrodka pragnienia – seniorzy słabiej odczuwają potrzebę picia wody. 

Odwodnienie w początkowym etapie nie daje zbyt wyraźnych objawów. W miarę postępowania utraty wody pojawiają się: 

• wzmożone pragnienie, 
• suchość ust oraz warg, 
• ciemna barwa moczu wraz z zauważalnym spadkiem objętości, 
• zmęczenie oraz osłabienie i senność, 
• bóle oraz zawroty głowy, 
• zaburzenia widzenia, 
• skurcze mięśni, 
• osłabiony apetyt, 
• wzdęcia, 
• zaparcia, 
• zmiany sprężystości skóry – skóra staje się napięta oraz nieelastyczna, 
• problemy z pamięcią oraz koncentracją, 
• spadek ciśnienia tętniczego krwi. 

Skrajne odwodnienie grozi utratą przytomności, a nawet śmiercią (w przypadku utraty wody powyżej 15% masy ciała). 

Przeczytaj również:
Odwodnienie hipotoniczne – objawy, skutki i leczenie
Odwodnienie hipertoniczne – jak się objawia i jak leczyć?
Odwodnienie izotoniczne – czym jest? Charakterystyczne objawy i zalecenia

Odwodnienie organizmu u osób starszych – przyczyny 

Przyczyn odwodnienia u osób starszych możemy doszukiwać się w zbyt małej ilości spożywanych napojów na skutek osłabienia ośrodka pragnienia. Przyczyną odwodnienia w tej grupie wiekowej mogą być również przyjmowane leki. Seniorzy borykający się z nadciśnieniem bardzo często zażywają leki moczopędne, które obniżają ciśnienie krwi. Wyróżniamy zarówno preparaty jednoskładnikowe, jak i złożone, w których składnik moczopędny dodawany jest do innej substancji hipotensyjnej w celu wzmocnienia działania. Leki takie wywołują efekty uboczne w postaci nasilonej diurezy, a co za tym idzie – zwiększonej utraty wody przez organizm.  

Inne przyczyny odwodnienia to między innymi: 

• spożywanie nadmiernej ilości kawy oraz alkoholu – oba trunki działają dość silnie moczopędnie, 
• nadmierne spożycie soli kuchennej, 
• występowanie biegunek, wymiotów oraz gorączki, 
• nieprawidłowa podaż płynów podczas wzmożonego wysiłku organizmu. 

Ponadto seniorzy często borykają się z problemem nietrzymania moczu. W takim przypadku, gdy zastosowane leczenie nie przynosi pożądanych efektów, osoby starsze świadomie ograniczają spożywanie wody. Ma to swoje odzwierciedlenie w poziomie nawodnienia organizmu. 

Należy pamiętać, że odpowiednie nawodnienie organizmu wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego, ograniczając problemy trawienne, na które seniorzy bardzo często się uskarżają. 

Jakie są skutki odwodnienia u osób starszych? 

Skutki odwodnienia u osób starszych są bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Długotrwały niedobór wody może powodować choroby nerek oraz serca. Odwodnienie prowadzi do spadku ciśnienia tętniczego z jednoczesnym przyspieszeniem tętna. Następstwem problemów sercowych są problemy z koncentracją, prawidłowym widzeniem, a także pamięcią. Zaburzone zostają funkcje układu pokarmowego, a chory bardzo często boryka się z zaparciami. 

Jakie elektrolity warto wybrać dla seniora? 

Chcąc odpowiedzieć na pytanie, jakie elektrolity dla seniora wybrać, należy pamiętać o kilku zasadach. Polegajmy na sprawdzonych, docenionych na rynku markach, mających w swej ofercie produkty przeznaczone typowo dla osób starszych. Elektrolity te zawierają wszystkie niezbędne składniki wspierające odpowiednie nawodnienie organizmu seniorów. Ponadto większość tych preparatów zawiera dodatkowe składniki mogące pozytywnie wpływać na zdrowie osób starszych. Elektrolity mają zazwyczaj owocowy smak, dzięki czemu ich spożywanie nie jest nieprzyjemnym doznaniem. 

Warto zwrócić uwagę na skład produktu. Powinny znajdować się w nim odpowiednio dobrane składniki mineralne. Dodatkowa obecność potasu oraz magnezu wspiera prawidłowe funkcjonowanie mięśni, serca oraz układu nerwowego. Dodatkowe wyciągi roślinne mogą wpływać pozytywnie na pracę narządów seniora. W wyborze odpowiedniego preparatu może pomóc farmaceuta w aptece.  

Co sprzyja wystąpieniu odwodnienia u osób starszych? 

Na odwodnienie szczególnie narażeni są Ci seniorzy, którzy mają problemy z otyłością, są pacjentami leżącymi oraz cierpią na choroby przewlekłe, takie jak choroby nerek czy nadciśnienie tętnicze. Bardzo niebezpieczne w tej grupie wiekowej są problemy z prawidłowym funkcjonowaniem układu pokarmowego, takie jak biegunki czy też wymioty. Odwodnieniu w grupie osób starszych sprzyjają także problemy z pamięcią i koncentracją – seniorzy często zapominają o spożywaniu wody. Nietrzymanie moczu może okazać się kolejnym czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu odwodnienia, szczególnie w grupie aktywnych seniorów, którzy w obawie o wystąpienie problemu poza domem znacznie ograniczają spożywanie wody. 

Istotnym problemem jest pamiętanie o konieczności spożywania wody. Seniorzy mieszkający samotnie bardzo często zapominają o potrzebie picia, co w połączeniu z moczopędnymi lekami bardzo szybko doprowadza do utraty dużej ilości wody. 

Sposoby na zapobieganie odwodnieniu u osób starszych 

Świetnym sposobem dla zachowania zdrowia jest aktywność fizyczna połączona z odpowiednim nawodnieniem. Ruch wpływa pozytywnie na pracę serca czy nerek. Aktywny fizycznie organizm ma mniejsze problemy z pamięcią, a zatem eliminujemy istotny czynnik sprawczy – zapominanie o spożywaniu wody.  

W przypadku seniorów mieszkających samotnie pomocna może okazać się opieka i kontrola osoby z rodziny czy też innej bliskiej osoby mieszkającej w pobliżu. W przypadku problemów z pamięcią bardzo pożyteczne okazują się aplikacje na smartfony przypominające o odpowiednim nawodnieniu. Warto zwrócić także uwagę na gadżety. Ich ceny nie są wygórowane, a niektóre z nich, takie jak opaski sportowe lub smartwatche mogą pozytywnie wpływać na ilość spożywanej wody, regularnie przypominając starszym osobom o wypiciu kolejnej szklanki. Ich mobilność pozwala na ciągłą kontrolę, ponieważ większość z tych urządzeń jest w pełni wodoodporna – nie ma konieczności ściągania opaski lub zegarka do kąpieli. Kupując taki gadżet dla seniora, warto zadbać o model z pojemną baterią, tak aby ładowanie było jak najmniej uciążliwe. Dostępne modele pozwalają na dwutygodniowy tryb pracy bez konieczności ładowania. Nieco droższe urządzenia są wyposażone w funkcje EKG serca wraz z automatyczną informacją wysyłaną do osoby bliskiej, gdy parametry pomiaru okażą się niepokojące. Urządzenia takie mogą okazać się bardzo pomocne zarówno dla seniorów, jak i ich bliskich. 

Zgodnie z zaleceniami dzienne zapotrzebowanie na wodę wynosi: 

• 2,5 l w przypadku mężczyzn (około 10 szklanek), 
• 2 l w przypadku kobiet (około 8 szklanek). 

Zapotrzebowanie to wzrasta w przypadku wysokich temperatur, a także wzmożonego wysiłku fizycznego. Latem zaleca się zwiększenie ilości przyswajanych napojów. W przypadku niechęci seniora do picia wody możemy zaproponować inne napoje, takie jak: 

• łagodne napary z herbaty, 
• herbatki owocowe, 
• napary ziołowe, które dodatkowo mogą mieć pozytywny wpływ na zdrowie, 
• soki warzywne lub owocowe, które oprócz wody dostarczają także cennych witamin, 
• wodę z dodatkiem owoców i ziół, np. wodę z miętą, która orzeźwia w gorące dni, a także pozytywnie wpływa na układ pokarmowy. 

Należy zwrócić szczególną uwagę na napoje, które mają działanie odwadniające, takie jak kawa oraz alkohol. Nie zaleca się picia dużych ilości gazowanych napojów, które mogą mieć działanie drażniące przewód pokarmowy, zwłaszcza u osób starszych. 

W przypadku szczególnej niechęci do spożywania napojów należy zaproponować seniorowi większą ilość warzyw i owoców w diecie – produkty te zawierają duże ilości wody. Można postawić także na zupy, które jednocześnie zaspokajają potrzeby pokarmowe oraz nawadniają.  

Niezwykle przydatne mogą okazać się również elektrolity o odpowiednio dobranym składzie przeznaczone dla osób starszych. Pamiętajmy, iż za odpowiednie nawodnienie odpowiada nie tylko ilość spożytych płynów, lecz także przyswajanie odpowiednich składników mineralnych. Składniki takie zawarte w elektrolitach pozytywnie wpływają na poziom nawodnienia seniora, zmniejszając ryzyko odwodnienia.