Przeziębienie. Czym jest i jak sobie z nim radzić?

Przeziębienie – co to jest?

Przeziębienie to choroba o łagodnym przebiegu, wywoływana przez wirusy. Przenoszą się one głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z osobami chorymi. 

Wirusa namnaża się w górnych drogach oddechowych, co powoduje rozwój stanu zapalnego. Okres wylęgania choroby, czyli czas od momentu wniknięcia wirusa do organizmu do wystąpienia pierwszych objawów infekcji, wynosi zwykle 1-2 dni. Choroba jest najbardziej zakaźna przez pierwsze 3 dni, jednak może to być nawet 2 tygodnie od pojawienia się objawów. 

Częstotliwość występowania przeziębienia zmienia się wraz z wiekiem.  

U dzieci poniżej 2. roku życia infekcja może pojawić się nawet 8 razy w ciągu roku. Sprzyja temu przebywanie w żłobku lub przedszkolu i kontakty z innymi dziećmi.  

Dorośli chorują zwykle 2-3 razy w roku. Ryzyko pojawienia się przeziębienia zwiększa się u nich istotnie w okresie nasilonego stresu lub niedoboru snu.

Przeziębienie – objawy 

Choroba zwykle rozpoczyna się w sposób łagodny.

Początkowo pojawiają się: 

• uczucie ogólnego osłabienia i rozbicia,  
• gorsze samopoczucie,  
• ból głowy i mięśni.  

Ponadto może pojawić się uczucie drapania lub szczypania w gardle. Stopniowo zmienia się ono w ból, któremu towarzyszyć mogą chrypka i trudności z przełykaniem.  

Często w przebiegu przeziębienia u dorosłych występuje podwyższona temperatura ciała, jednak raczej bez gorączki. Ta pojawia się głównie u dzieci.

Kolejnym objawem jest katar. Początkowo wodnisty, jednak wraz z postępem choroby przyjmuje postać gęstej, często zielonkawej wydzieliny, dającej uczucie zatkania nosa.  

Ponadto mogą pojawić się takie objawy jak: 

• kichanie,  
• osłabienie węchu, 
• uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, często wywołujące kaszel. 

Choroba ustępuje samoistnie. Objawy nasilają się zwykle w 2.-3. dniu choroby, a później stopniowo ustępują. Wszystkie dolegliwości zanikają zazwyczaj w ciągu 7-10 dni, choć u części chorych kaszel może utrzymywać się nawet do kilku tygodni. 

Przeziębienie – diagnoza 

Podstawą do rozpoznania przeziębienia jest wywiad i badanie fizykalne. Zwykle nie ma konieczności wykonywania badań laboratoryjnych lub obrazowych, o ile przebieg choroby nie budzi wątpliwości diagnostycznych.

Przy rozpoznawaniu przeziębienia lekarz wyklucza inne choroby infekcyjne o podobnym przebiegu, w tym: 

• anginę paciorkowcową,  
• bakteryjne zapalenie zatok przynosowych,  
• grypę,  
• alergiczny nieżyt nosa,  
• zapalenie krtani, oskrzeli i płuc.  

Sposoby na przeziębienie

Obecnie nie ma dostępnych leków zwalczających wirusy powodujące przeziębienie. Leczenie ma charakter objawowy, zmniejszający nasilenia dolegliwości. Pamiętaj przede wszystkim o odpoczynku, właściwym żywieniu i piciu dużej ilości płynów.  

Takie postępowanie nie skraca w wyraźny sposób czasu trwania choroby, ale poprawia komfort codziennego funkcjonowania.

Co na bóle mięśni, głowy lub gorączkę?

Stosowanie leków przeciwgorączkowych ma na celu nie tylko obniżenie temperatury ciała do wartości prawidłowych, ale przede wszystkim poprawę samopoczucia i obniżenie ryzyka odwodnienia. Gorączka powyżej 38°C powinna być obniżana przede wszystkim u dzieci oraz osób w podeszłym wieku.

Leki stosowane w gorączce dodatkowo łagodzą bóle mięśni, stawów, głowy. W poniższej tabeli znajdziesz popularne substancje o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym oraz ich dawkowanie u osób dorosłych i dzieci.

Co na katar?

Katar to bardzo częsty objaw przeziębienia. W przypadku cieknącej, wodnistej odmiany kataru warto sięgnąć po krople z oksy- lub ksylometazoliną, które obkurczą śluzówkę i zmniejszą ilość wydzieliny. Szczególnie polecane są preparaty w formie aerozolu, które pozwalają na dokładniejsze pokrycie powierzchni śluzówki. Katar wodnisty możesz także zahamować preparatami doustnymi, które obkurczą śluzówkę, np. z pseudoefedryną. Jeśli masz gęsty katar, dobrym wyborem jest woda morska w aerozolu lub preparaty do irygacji nosa. Obie formy pozwalają pozbyć się zalegającej wydzieliny.

Co na kaszel?

Większość przypadków przeziębienia przebiega również z kaszlem. Początkowo jest to tzw. kaszel suchy. W tym przypadku sięgnij po środki łagodzące odruch kaszlu, np. butamirat, lewodroprozyna w syropie. W przebiegu choroby kaszel suchy potrafi przejść w mokry, gdzie często występuje problem z odkrztuszaniem wydzieliny. Skuteczne okazują się wtedy preparaty wykrztuśne i mukolityczne, zawierające np. bromheksynę, ambroksol, acetylocysteinę. Pomagają one upłynnić treść zalegającą w drogach oddechowych i ją odkrztusić. Tego typu produktów nie stosuj przed snem, aby uniknąć męczącego kaszlu w nocy. Ostatnią dawkę przyjmij 4-5 godzin przed pójściem spać.

Na rynku dostępne są też preparaty złożone, zawierające jednocześnie substancję przeciwgorączkową, przeciwkaszlową lub wykrztuśną oraz zwalczającą katar. Jeśli występują u Ciebie te trzy objawy, tego typu produkty mogą ułatwić leczenie.

Co na ból gardła?

W przypadku bólu gardła wysoką skuteczność wykazują produkty z zawartością substancji przeciwbólowych i przeciwzapalnych (np. flurbiprofenem, salicylanem choliny). Substancje te działają częściowo na przyczynę i objaw bólu gardła.

Na rynku są też dostępne tabletki do ssania z substancją miejscowo znieczulającą, np. lidokainą. Związki te nie zwalczają oczywiście przyczyny bólu, ale ich dużą zaletą jest prawie natychmiastowe znieczulenie bolącego gardła.

Inną grupą substancji są te o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, np. chlorheksydyną, chlorkiem benzalkoniowym, chlorchinaldolem. Zwalczają one bakterie lub grzyby, które zaatakowały gardło.

Warto wspomnieć również o benzydaminie. Należy ona do grupy leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, ale dodatkowo ma właściwości odkażające i miejscowo znieczulające. Jest skuteczna w większości przypadków bólu gardła. Występuje zarówno w postaci tabletek do ssania, jak i aerozoli.

Częstym skutkiem ubocznym stosowania leków na ból gardła jest suchość w jamie ustnej i w konsekwencji chrypka. Może ona też występować jako oddzielny objaw przeziębienia. Tutaj najlepszym wyborem są preparaty powlekające i nawilżające, np. zawierające porost islandzki, tymianek zwyczajny, propolis. Produkty tego typu są także zalecane dla osób pracujących głosem. Mogą się również sprawdzić w przypadku suchego kaszlu.

Przeziębienie – kiedy iść do lekarza?  

Kiedy w przebiegu przeziębienia po kilku dniach pojawi się wysoka temperatura, a kaszel i ból gardła nasilą się, występuje ból w klatce piersiowej albo problemy z oddychaniem, to znak, że pojawiły się powikłania.   

Inwazja wirusów bardzo osłabia organizm, staje się on bezbronny wobec innych drobnoustrojów. Wydzielina zalegająca w zatokach czy śluz w oskrzelach są pożywką dla bakterii i łatwą drogą do rozwoju infekcji. 

Jeśli infekcja dotyczy zatok, zazwyczaj mamy do czynienia z zapaleniem zatok i błony śluzowej nosa, która powoduje obrzęk i wydzielanie dużych ilości śluzu. Konsultacja lekarska jest wskazana, jeśli po 3-4 dniach katar nie zmniejsza się, ale nasila i zmienia kolor, a obrzęk zatok powoduje dotkliwy ból przy pochylaniu głowy.

Jeśli infekcja znajduje się w oskrzelach, jej głównym objawem będzie kaszel – początkowo suchy i męczący, a potem wykrztuśny. Jeśli choroba ma podłoże wirusowe, powinna przebiegać łagodnie i skończyć się w ciągu 10 dni. Wizyta u lekarza jest konieczna, kiedy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego, pojawi się bardzo wysoka gorączka i kaszel z ropną wydzieliną.  

W zapaleniu gardła głównym objawem jest drapanie i zaczerwienienie. Kiedy jednak gwałtownie wzrośnie temperatura, a silny ból gardła będzie promieniował do uszu i żuchwy, można podejrzewać ostrą infekcję śluzówki gardła, która prowadzi do anginy. Interwencja lekarska jest w tym przypadku konieczna, ponieważ nieleczona lub źle leczona angina zagraża prawidłowej pracy serca i nerek.

Chcesz uniknąć przeziębienia? Zadbaj o wzmocnienie odporności w okresie wzmożonych zachorowań!

Przeczytaj również:
Domowe sposoby na przeziębienie. Które są skuteczne?