Witaminy z grupy B. Jak wpływają na układ nerwowy?

Układ nerwowy pozwala nam odkrywać świat. Sieć komórek nerwowych przekazuje i przetwarza sygnały krążące między mózgiem a ciałem. Dzięki temu możemy wykonywać wiele czynności. Czasami jednak nie jesteśmy w stanie tego robić w taki sam sposób, jak kiedyś. Drętwienie, mrowienie lub kłucie w dłoniach i stopach mogą stanowić prawdziwe wyzwanie w codziennym funkcjonowaniu. Trudno jest trzymać narzędzia, chwytać małe przedmioty lub poczuć ich temperaturę. Nie oznacza to jednak, że nie możemy już być aktywni i pomocni. Musimy dotrzeć do pierwotnej przyczyny tego problemu, którą może być niedobór witamin z grupy B.

Jakie są symptomy uszkodzenia nerwów? 

Uszkodzeniu mogą ulec nerwy czuciowe, ruchowe i autonomiczne. 

Objawy uszkodzenia nerwu czuciowego: 

• mrowienie – odczucie to początkowo pojawia się na dłoniach lub stopach; może rozprzestrzeniać się w górę na ramiona i nogi; 
• drętwienie; 
• ekstremalna wrażliwość na dotyk – nawet delikatne otarcie może sprawiać ból; 
• utrata równowagi i koordynacji – osoba z uszkodzonymi nerwami jest mniej świadoma pozycji ułożenia dłoni i stóp; 
• pieczenie – pojawia się tuż pod skórą; 
• ból – może być kłujący, strzelający lub pulsujący, występuje bez wyraźnej przyczyny. 

Objawy uszkodzenia nerwu ruchowego: 

• osłabienie mięśni – może powodować trudności w chwytaniu rzeczy; 
• skurcze mięśni; 
• ograniczona sprawność ruchowa – mogą pojawić się trudności w chodzeniu czy poruszaniu kończynami; charakterystyczna jest trudność uniesienia przedniej części stopy i palców podczas stawiania kroku; 
• atrofia mięśni – mięśnie tracą gęstość i mogą zanikać; 
• paraliż – pacjent traci zdolność do poruszania niektórymi mięśniami. 

Objawy uszkodzenia nerwów autonomicznych: 

• obniżone ciśnienie krwi, 
• nadmierne pocenie lub zahamowania pocenia, 
• zaburzenia erekcji, 
• trudności w oddawaniu moczu. 

Przyczyny uszkodzenia nerwów 

Do najczęstszych przyczyn uszkodzenia nerwów zalicza się: 

• niski poziom witamin z grupy B; 
• dietę ograniczającą spożycie witamin z grupy B i innych składników odżywczych; 
• powikłania w przebiegu cukrzycy; 
• stosowanie leków wpływających na układ nerwowy; 
• infekcje takie jak półpasiec, borelioza, HIV; 
• niedoczynność tarczycy; 
• nadmierne spożywanie alkoholu; 
• urazy fizyczne. 

Rola poszczególnych witamin z grupy B w układzie nerwowym 

Witamina B1 (tiamina) wchłania się w dwunastnicy. To tam przekształcana jest do aktywnej formy. Tiamina wspiera proces tworzenia energii z glukozy. Niski poziom tiaminy negatywnie wpływa na produkcję energii. Z kolei obniżony poziom energii może prowadzić do śmierci komórek. 

Witamina B6 w aktywnej formie (pirydoksyna) metabolizuje aminokwasy i lipidy. Jest niezbędna do syntezy neuroprzekaźników, hemoglobiny i kwasu nikotynowego. Organizm wykorzystuje ją także w procesie przekształcania prekursorów (np. mleczanów czy glicerolu) do glukozy. Witamina B6 odgrywa ważną rolę w upewnieniu się, że włókna nerwowe skutecznie przesyłają sygnały. 

Witamina B12 (kobalamina) metabolizuje węglowodany, białka i lipidy. Jest niezbędna do wytwarzania mieliny, która tworzy osłonki na włóknach nerwowych. Jest potrzebna także do produkcji komórek krwi w szpiku kostnym. Witamina ta wspomaga regenerację włókien nerwowych i naprawę uszkodzonych nerwów. Obniżony poziom witaminy B12 może prowadzić do anemii megaloblastycznej i zaburzeń neurologicznych.

Kto powinien przyjmować połączenie trzech witamin B? 

Zastanawiasz się, dlaczego warto suplementować witaminy B1, B6 i B12? Niektóre grupy osób mogą mieć zwiększone ryzyko uszkodzenia nerwów, co może skutkować pojawieniem się specyficznych objawów, w tym drętwienia czy mrowienia.

Do grup zwiększonego ryzyka należą osoby: 

• z cukrzycą – wysoki poziom cukru we krwi może uszkodzić komórki nerwowe; około 50% pacjentów z cukrzycą doświadcza uszkodzenia nerwów; 
• na specjalnych dietach – dieta wegetariańska i wegańska wykluczają spożywanie mięsa, które jest głównym źródłem witaminy B12; 
• w podeszłym wieku – wraz z wiekiem wzrasta ryzyko uszkodzenia nerwów; związane jest to z występowaniem chorób przewlekłych w tej grupie wiekowej; 
• chorujące na choroby autoimmunologiczne, reumatoidalne zapalenie stawów, celiakię, boreliozę i niektóre nowotwory, które mogą uszkadzać nerwy; 
• po operacji żołądka lub jelit, która mogła wpłynąć na wchłanianie witamin z grupy B; 
• z chorobami nerek – może wystąpić nadmierne usuwanie witamin z organizmu; 
• stosujące długotrwałe leczenie, np. antybiotykami, lekami przeciwpadaczkowymi, fenytoiną; 
• nadmiernie spożywające alkohol. 

Dlaczego przyjmowanie trzech witamin jest skuteczniejsze? 

Witaminy z grupy B nazywane są witaminami neurotropowymi. Każda z nich pozytywnie wpływa na układ nerwowy i pomaga w naprawie uszkodzonych nerwów. Witaminy te wzajemnie wzmacniają swoje działanie w organizmie. Z tego względu korzystne jest przyjmowanie preparatu złożonego, który zawiera wszystkie 3 witaminy w 1 tabletce.

Witaminy z grupy B a inne leki 

Witamina B6 może nasilić działania niepożądane i osłabić działanie lewodopy. Jest to lek stosowany w chorobie Parkinsona. Substancje lecznicze takie jak izoniazyd, cykloseryna, penicylamina lub hydralazyna są inhibitorami pirydoksyny, czyli obniżają jej skuteczność. Długotrwałe stosowanie leków moczopędnych (furosemidu, spironolaktonu) może wpływać na obniżenie poziomu witamin B1 i B6 we krwi. 

Działania niepożądane witamin z grupy B 

Stosowanie trzech witamin może spowodować reakcję alergiczną, przyspieszenie rytmu serca, pokrzywkę i świąd. Mogą pojawić się także objawy ze strony układu pokarmowego takie jak wymioty, ból brzucha, biegunka. Witaminy z grupy B mogą zabarwić mocz na kolor czerwony.