Bazylia – właściwości i zastosowanie

Historia bazylii

Nazwa tego zioła ma źródło w greckim słowie basileus, co oznacza król. Dawniej wierzono bowiem, iż tylko król jest w stanie zerwać tę roślinę. Natomiast w starożytnym Rzymie nazwa rośliny Basilescus odwoływała się do bazyliszka. W tym okresie bazylię traktowano jako talizman przeciwko bestii. Bazylia uprawiana była już za czasów starożytnego Egiptu, występowała również w kulturze chrześcijańskiej. Według apokryfów to właśnie ona wyrosła w pobliżu grobu Jezusa Chrystusa po jego zmartwychwstaniu.

Na kontynencie europejskim bazylia pojawiła się za czasów panowania Aleksandra Macedońskiego, a w Polsce znana jest od XVI wieku. W tradycji nowożytnej na terenie Francji bazylię poświęca się św. Annie, będącej patronką ogrodników. Przez wieki bazylia stała się jednym z najbardziej znanych ziół, wykorzystywanych nie tylko w kuchni, ale i medycynie.

Charakterystyka bazylii

Bazylia pospolita to krzew o niewielkich rozmiarach, posiadający charakterystycznie zaokrąglone zielone listki. Okres kwitnienia przypada na przełom lipca oraz sierpnia. Zioło to charakteryzuje się przyjemnym smakiem, jak i zapachem. Odstrasza owady i bywa również uprawiana jako krzew ozdobny.

Surowcem jest ziele bazylii.  Są to ulistnione pędy, które zostały ścięte w czasie kwitnienia, a następnie ususzone. Zioło to zawiera olejek eteryczny – olejek bazyliowy (0,5-1,5%) o lekko żółtawej barwie i bardzo silnym korzenno-kwiatowym zapachu. Głównymi składnikami bazylii są:

• cyneol,
• metylochawikol,
• eugenol,
• linalol,
• limonen,
• terpinen,
• cytral.

Ponadto zawiera ona również:

• garbniki (5%), 
• flawonoidy,
• substancje gorzkie,
• saponiny,
• witaminy,
• sole mineralne,
• olej tłusty bogaty w oksykwasy tłuszczowe (kwas trionowy).

Jak hodować bazylię?

Roślina ta lubi dobrze nasłonecznione miejsce osłonięte od wiatru. Gleba powinna być pulchna i żyzna, nasycona składnikami odżywczymi. Powinniśmy ją podlewać dość obficie, ale uważać, by jej nie przelać.

Podczas hodowania bazylii nie wolno dopuścić do jej zakwitnięcia. W takiej sytuacji roślina całą swoją energię zaczyna koncentrować na kwiatostanach, ponieważ chce wyprodukować nasiona, a nie nowe liście. Aby mieć pewność, że roślina nie zakwitnie, warto urywać listki z jej wierzchołka. Dzięki temu doskonale się rozkrzewi. Ważne, by zostawić kilka liści u nasady łodygi, dzięki czemu będą mogły dokonać fotosyntezy z promieni słonecznych. Bazylia posiada silne zdolności regeneracyjne i jeśli tylko jest zdrowa, to z pewnością odbije i wypuści nowe listki.

Bazylia – właściwości lecznicze 

• Poprawia smak i aromat potraw, ale również zwiększa wydzielanie soków trawiennych, przez co ułatwia przemianę materii, dlatego warto ją spożywać w przypadku niestrawności. 
• Działa rozkurczowo i kojąco, niwelując nadmiar gazów z organizmu, i ułatwia przyswajanie niektórych składników odżywczych spożywanych produktów. Herbatka z bazylii pomaga zwalczyć kolki czy wzdęcia.
• Jest bogatym źródłem witamin A, C, B5 oraz składników mineralnych, tj. wapnia i magnezu.
• Prawdopodobnie posiada właściwości antydepresyjne, poprawia nastrój oraz dodaje energii do działania – nie jest to jednak działanie udowodnione badaniami.
• Dzięki właściwościom przeciwzapalnym można ją spożywać wspomagająco w przeziębieniach i grypie.
• Pomaga zwalczyć dolegliwości po zabiegach stomatologicznych i skutki migreny. Wykazuje także dobroczynny wpływ na stan skóry, przez co wykorzystuje się ją przy produkcji niektórych kosmetyków. Świeże liście bazylii przyspieszają regenerację skóry.
• Olejki aromatyczne z bazylii charakteryzują się działaniem uspokajającym i relaksującym, dlatego doniczki z tą rośliną znajdują się w wielu gabinetach terapeutycznych. Zapach olejku z bazylii pozwoli nam się zrelaksować i usunie zmęczenie po ciężkim dniu.
• Odwar z bazylii odstrasza komary i muszki, podobnie jak olejki zawarte w samej roślinie. Świeże liście bazylii działają łagodząco na skutki ukąszeń komarów.

Uwaga! Osoby mające problemy z wątrobą, a także kobiety w ciąży i małe dzieci powinny spożywać bazylię ostrożnie i z umiarem. 

Okazuje się, że bazylia to nie tylko aromatyczna przyprawa, którą dodajemy do wielu potraw. Ta niepozorna roślina wykazuje wiele cennych właściwości leczniczych, które warto znać.