Co to jest bliznowiec?

Jak wygląda bliznowiec? 

Keloidy mogą przyjmować różne rozmiary, kształty i kolory. Zazwyczaj są jednak podłużne, posiadają „wypustki” szerzące się na sąsiadujące tkanki i wystają ponad poziom skóry. Mogą być czerwone, sinawe lub matowobiałe. Bliznowce mogą powstać w niemal każdej okolicy ciała. Najczęściej pojawiają się jednak w miejscach, gdzie napięcie skóry jest największe, a więc na: 

• klatce piersiowej, 
• ramionach, 
• mostku. 

Często lokalizują się również tam, gdzie skóra bezpośrednio przylega do kości, np. w okolicach stawów. W tym przypadku ich grubość i sztywność, wynikająca z obecności dużej ilości włókien kolagenowych, może stać się przyczyną: 

• trudności w poruszaniu się, 
• przykurczów, 
• ograniczenia zakresu ruchów.

Bliznowce należy różnicować z blizną przerostową, która w przeciwieństwie do keloidów pokrywa wyłącznie miejsce uprzedniego uszkodzenia skóry i nie rozprzestrzenia się na sąsiadujące obszary. 

Bliznowiec – przyczyny 

Bliznowiec powstaje zwykle na skutek uszkodzenia skóry. Jego przyczyną mogą być: 

• oparzenia, 
• urazy, 
• operacje, 
• choroby skóry, m.in. trądzik, zapalenie mieszków włosowych czy ospa. 

Mogą również pojawiać się w miejscu po szczepieniu, szczególnie BCG, a także po ukąszeniach lub zadrapaniach. Nierzadkim zjawiskiem jest również pojawienie się bliznowca po cesarce, dlatego ważna jest odpowiednia pielęgnacja blizny po porodzie. Również po porodzie siłami natury może pojawić się bliznowiec po nacięciu krocza. 

Przeczytaj więcej: 
Terapia blizny po cesarskim cięciu

W prawidłowym procesie gojenia ran w miejscach, w których skóra uległa uszkodzeniu, dochodzi do utworzenia blizny, pokrywającej płasko miejsce zranienia. U niektórych osób komórki tworzące bliznę, tzw. fibroblasty, namnażają się jednak zbyt intensywnie, co powoduje powstanie bliznowca lub blizny przerostowej.  

Bliznowce – kto jest narażony na ich wystąpienie? 

Bliznowce częściej występują u osób rasy czarnej, a ich powstawanie pozostaje w korelacji z ilością barwnika obecnego w skórze. Podejrzewa się, że wynika to z wpływu hormonu stymulującego melanocyty na procesy komórkowe zachodzące w tkance łącznej. Najczęściej spotykane są u osób w wieku 10-30 lat, gdyż właśnie w tym okresie procesy wzrostu i syntezy kolagenu są najbardziej nasilone.  

Bliznowiec – leczenie 

Terapia bliznowców jest zwykle trudna, długotrwała i często nie przynosi trwałych rezultatów. Wiele bliznowców po leczeniu zmniejsza się, spłyca lub zmienia swoją barwę na mniej widoczną, jednak wciąż odnotowuje się duży odsetek wznów.  

W leczeniu keloidów znajduje zastosowanie wiele technik inwazyjnych oraz nieinwazyjnych. Ich dobór zależy w dużej mierze od rozmiaru bliznowca, jego kształtu i umiejscowienia. Podstawowym rodzajem leczenia keloidów są ostrzyknięcia steroidami. Jest to metoda skuteczna głównie we wczesnych bliznowcach. Steroidy obniżają intensywność namnażania fibroblastów i ułatwiają niszczenie nadmiernie produkowanych włókien kolagenowych. Skutkiem jest zmniejszenie grubości i wielkości zmiany oraz jej zblednięcie. Bliznowce mogą być również ostrzykiwane m.in. interferonem oraz 5-fluorouracylem, które mogą być stosowane samodzielnie lub jako uzupełnienie terapii steroidowej. 

W leczeniu i profilaktyce keloidów stosuje się również opatrunki kompresyjne. Ucisk, który powodują, skutkuje ograniczeniem ukrwienia tkanek i w efekcie zmniejszeniem produkcji włókien kolagenowych. Ponadto dzięki tym opatrunkom blizna ulega stabilizacji, a stan zapalny w jej obrębie się zmniejsza. Terapia ta ma jednak ograniczone zastosowanie, gdyż nie każda okolica ciała może zostać poddana uciskowi, a sama kompresja może powodować dyskomfort. Innym rodzajem opatrunków o podobnym mechanizmie działania są opatrunki silikonowe, które poza uciskiem zapewniają odpowiedni poziom nawilżenia skóry.  

W terapii bliznowców stosowane są również krioterapia i laseroterapia, a także leczenie operacyjne, polegające na chirurgicznym usunięciu keloidu. Po leczeniu zabiegowym często dochodzi jednak do odrośnięcia bliznowca, dlatego metoda ta stosowana jest obecnie bardzo rzadko. 

Często stosowanymi preparatami, które pomagają zapobiegać powstawaniu bliznowców, są maści i żele z wyciągiem z cebuli. Zawarte w niej substancje aktywują enzymy, które pomagają rozkładać świeżo wytworzony kolagen i zapobiegać powstawaniu rozległych bliznowców i blizn przerostowych.  

Bliznowce, mimo ciągłego rozwoju możliwości terapeutycznych i pojawiania się nowych metod leczenia, wciąż stanowią duże wyzwanie, zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów. Odpowiednie postępowanie okołooperacyjne i pooperacyjne, właściwa profilaktyka oraz wcześnie wdrożona terapia znacząco zwiększają szanse na wyleczenie lub zmniejszenie widoczności i poprawę estetyki już powstałych keloidów. 

Źródła: 

• Lek. Jakub Sazanów-Lubelski, dr hab. med. Beata Bergler-Czop, dr n. med. Katarzyna Mierzwińska, lek. Gabriela Ochała, Blizny – profilaktyka i wybrane opcje terapeutyczne, Dermatologia po Dyplomie 03/2017, 
• Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, 
• Rei Ogawa; Review „Keloid and Hypertrophic Scars Are the Result of Chronic Inflammation in the Reticular Dermis”.