Czym jest iwermektyna?

Iwermektyna – co to jest?

W czystej postaci iwermektyna jest białym lub jasnożółtym, niehigroskopijnym proszkiem, nierozpuszczalnym w wodzie. Mechanizm działania iwermektyny, na którym opiera się działanie przeciwpasożytnicze, polega na silnym wiązaniu z kanałami chlorkowymi bramkowanymi glutaminianem we włóknach nerwowych i mięśniowych. Połączenie to powoduje zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych dla jonów chlorkowych, powodując paraliż mięśni pasożyta i jego śmierć. Substancja uważana jest za bezpieczną dla ssaków, które nie mają tego typu kanału chlorkowego (obecnego z kolei u pasożytów). Iwermektyna jest prawdopodobnie również agonistą neuroprzekaźnika, kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), zakłócając tym samym neurotransmisję w Ośrodkowym Układzie Nerwowym. Ponadto substancja ma działanie przeciwzapalne (działa hamująco na wydzielanie cytokin). 

Iwermektyna – zastosowanie 

Preparaty doustne z iwermektyną są stosowane w niektórych państwach Unii Europejskiej, a także w krajach spoza Europy w leczeniu różnych chorób pasożytniczych u ludzi, np. 

• strongyloidozy powodowanej przez Węgorka jelitowego Strongyloides stercoralis, 
• onchocerkozy (ślepoty rzecznej) powodowanej przez nicienia Onchocerca volvulus, 
• trichuriozy powodowanej przez włosogłówkę ludzką Trichuris trichiura, 
• askariozy – glistnicy, 
• ankylostomatozy powodowanej przez nicienie z rodzaju Ancylostoma, 
• zakażenia tęgoryjcem dwunastnicy Ancylostoma duodenale, 
• świerzbu, 
• wszawicy, 
• filariozy. 

W Polsce lek ten jest szeroko wykorzystywany w weterynarii. Iwermektyna jest przeznaczona dla zwierząt, często przeprowadza się nią odrobaczanie koni, podając lek w postaci pasty doustnej czy tabletek do żucia. Leki weterynaryjne z tą substancją czynną obejmują też roztwór do wstrzykiwań, płyn do stosowania zewnętrznego, proszek doustny przeznaczony do stosowania u bydła, owiec i świń, a także żel do uszu stosowany u kotów. 

Preparaty przeciwpasożytnicze z tą substancją stosuje się nie tylko u ssaków, ale i ptaków hodowlanych. Iwermektyna przeznaczona jest np. dla gołębi, w postaci doustnej, zastrzyków lub do stosowania zewnętrznego. 

Obecnie inwermektyna brana jest pod uwagę również jako potencjalny lek pomagający zwalczyć COVID-19.

Przeczytaj więcej:
Iwermektyna a farmakologia w COVID-19

Iwermektyna – skutki uboczne 

Działania niepożądane występujące przy doustnym stosowaniu iwermektyny u ludzi są zazwyczaj łagodne i przemijające. Do najczęstszych należą: 

• ból głowy, 
• bóle mięśni, 
• zawroty głowy, 
• nudności, 
• biegunka, 
• łagodna wysypka skórna. 

Inne możliwe, ale znacznie rzadsze skutki uboczne to: 

• zaczerwienienie, opuchlizna oczu, 
• pogorszenie widzenia, 
• świąd, wysypka, 
• ból brzucha, 
• ból stawów, 
• przyspieszona czynność serca (tachykardia), 
• nadmierna potliwość stóp i dłoni, 
• problemy w oddychaniu, 
• ból pleców i szyi. 

Iwermektyna – gdzie kupić? 

W Polsce jedyny zarejestrowany do leczenia ludzi preparat z tą substancją to krem na skórę, dostępny na receptę lekarską, ze wskazaniami w leczeniu trądziku różowatego (grudkowo-krostkowego) u dorosłych. W uzasadnionych wskazaniach i w celu ratowania życia lub zdrowia lekarz może zdecydować o konieczności sprowadzenia preparatu w postaci tabletek doustnych zza granicy, w ramach tzw. importu docelowego. Taka opcja leczenia wymaga jednak zgody Ministra Zdrowia. 

Preparaty doustne dostępne za granicą to: 

• Stromectol – tabletki zawierające iwermektynę w dawce 3 mg. Zarejestrowane opakowania to 4, 10 lub 20 sztuk 
• Scabioral – tabletki 3mg, 4 szt. 

Należy pamiętać, że każdy lek jest obarczony ryzykiem działań niepożądanych. Stosowanie preparatów z iwermektyną powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.