Metionina – kto jest narażony na jej niedobór?
W organizmie człowieka występuje 20 różnych aminokwasów, wśród których 9 należy do aminokwasów niezbędnych. Jednym z nich jest metionina, czyli aminokwas egzogenny konieczny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest ona składnikiem niezwykle ważnym, ale często niedocenianym. Za jakie funkcje odpowiada metionina?
Co to jest metionina i gdzie występuje?
Metionina należy do niezbędnych aminokwasów egzogennych. Aminokwasy niezbędne nie są wytwarzane w organizmie człowieka i muszą być dostarczone wraz z pożywieniem. Pełnią wiele ważnych funkcji – są konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, wzrostu i rozwoju, uczestniczą także w wielu przemianach metabolicznych.
Metionina jest aminokwasem siarkowym. Jej źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego. W dużych ilościach występuje w jajach, mięsie, rybach i nabiale – głównie mleku i twarogach.
Metionina – właściwości
Jest aminokwasem potrzebnym do wzrostu i uczestniczącym w wielu przemianach biochemicznych. Ze względu na fakt, że metionina jest dawcą grup metylowych, jest niezbędna do syntezy fosfatydylocholiny – substancji warunkującej funkcję błon komórkowych czy kreatyny – ważnego składnika mięśni. Bierze ona również udział w przemianach lipidów i działa ochronnie na wątrobę. Ze względu na fakt, że jest ona aminokwasem siarkowym, korzystnie wpływa na stan włosów, skóry i paznokci. Jest także niezbędna do syntezy innego aminokwasu – cysteiny, z której wytwarzany jest glutation – związek o silnych właściwościach przeciwutleniających i detoksykujących. Metionina uczestniczy również w cyklu metylacyjnym. Powstaje z niej związek o nazwie S-adenozylometionina (SAM), który jest ważną substancją w przemianach biochemicznych, wykazuje też działanie antydepresyjne oraz poprawia funkcje poznawcze. Metionina, razem z kwasem foliowym, witaminą B6 oraz witaminą B12, reguluje poziom homocysteiny we krwi, której wysoki poziom wpływa negatywnie na układ sercowo-naczyniowy – przyczynia się ona do rozwoju miażdżycy, może uszkadzać naczynia krwionośne oraz zwiększać ryzyko zakrzepicy żył.
Niedobór metioniny
Na niedobory metioniny narażeni są wegetarianie, a zwłaszcza weganie, eliminujący z diety produkty odzwierzęce. Metionina w dietach roślinnych jest aminokwasem ograniczającym – nie jest możliwe jej dostarczenie w odpowiednich ilościach ze względu na małą zawartość w roślinach strączkowych. Aby uzupełnić jej niedobory w dietach wegetariańskich, wystarczy umiejętnie łączyć rośliny strączkowe z nabiałem – mlekiem, twarogami, jajkiem. Dostarczany jest wówczas cały wachlarz aminokwasów, łącznie z metioniną.
Niedobór metioniny może powodować:
- niedokrwistość,
- łamliwość włosów i paznokci,
- złą kondycję skóry,
- upośledzenie wzrostu u dzieci.
Przeczytaj również:
Witaminy dla wegetarian i wegan – co warto suplementować?
Jak komponować jadłospis w diecie wegetariańskiej?
Nadmiar metioniny
Nadmiar metioniny występuje rzadko. Według niektórych źródeł do jego objawów mogą należeć:
- nudności,
- wymioty,
- bóle głowy.
Na duże ilości metioniny w diecie powinny uważać osoby z kamicą nerkową cystynową, gdyż ulega ona w organizmie przemianie do cystyny i może nasilać tworzenie się kamieni.
Podsumowując, metionina jest istotnym składnikiem diety człowieka. Bardzo ważne jest właściwe zbilansowanie diety, zwłaszcza w przypadku wegan czy wegetarian, czyli grup narażonych na niedobory tego składnika. Możliwa jest również jej suplementacja, jest ona bowiem składnikiem wielu suplementów diety. Występuje zarówno jako pojedynczy suplement, jak i w połączeniu z innymi składnikami – głównie w preparatach na skórę, włosy i paznokcie. Niedobory tego aminokwasu mogą powodować wiele stanów patologicznych.
Źródła:
- Murray Robert K., Granner Daryl K., Rodwell Victor W., Biochemia Harpera, PZWL, 2008.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007.
- Ming Yeong Lim, Jason O’Neale Roach, Metabolism and nutrition, Elsevier, 2012.
- Krzystanek M., Pałasz A., Krzystanek E., Krupka – Matuszczyk I., Wiaderkiewicz R., Skowronek R., S-adenozylo L- metionina w schorzeniach OUN, Psychiatria Polska, 2011.
- Ganguly P., Alam F., Role of homocysteine in the development of cardiovascular disease, Nutrition Journal, 2015.