Botwina, czyli nasz wiosenny superfoods
Botwina należy do wartościowych, sezonowych warzyw, po które chętnie sięgamy. Często również gości w przydomowych ogródkach i jest składnikiem wielu potraw. Jakie ma właściwości? Dlaczego warto z niej korzystać, gdy jest dostępna?
Botwina czy boćwina?
Botwina to młode buraki ćwikłowe wraz z łodygami i liśćmi. Tą samą nazwą określa się również zupę wykonaną z wykorzystaniem tych składników. Boćwina natomiast to inne określenie buraka liściowego, czyli odmiennej rośliny.
Botwina – wartość odżywcza i energetyczna
Z żywieniowego punktu widzenia botwina jest warzywem, z którego dobrodziejstw warto korzystać, gdy jest na nią sezon. Jej wartość energetyczna to około 22 kcal w 100 g produktu. Wśród składników pokarmowych przeważają węglowodany (ok. 4,3 g/100 g), wśród których dużą część stanowi błonnik pokarmowy (ok. 3,7 g/100 g). Botwinka jest również źródłem niewielkich ilości białka (ok. 2,2 g/100 g) oraz śladowych ilości tłuszczu (ok. 0,13 g/100 g).
Botwina jest prawdziwą bombą witaminowo-mineralną. Wśród witamin, które w niej występują, można wymienić:
- witaminę C (ok. 30 mg/ 100 g),
- witaminę B1 (ok. 0,1 mg/ 100 g),
- witaminę B2 (ok. 0,22 mg/ 100 g),
- witaminę B3 (ok. 0,4 mg/ 100 g),
- witaminę B5 (ok. 0,25 mg/ 100 g),
- witaminę B6 (ok. 0,106 mg/ 100 g),
- kwas foliowy (ok. 15 µg/100 g),
- witaminę E (ok. 1,5 mg/100 g),
- witaminę K (ok. 400 µg/100 g),
- witaminę A (ok. 6326 IU) wraz z beta-karotenem (ok. 3794 µg/100 g).
Składniki mineralne występujące w botwinie to potas (762 mg/100 g), wapń (ok. 117 mg/100 g), żelazo (ok. 2,57 mg/100 g), magnez (ok. 70 mg/100 g), fosfor (ok. 41 mg/100 g), cynk (ok. 0,38 mg/ 100 g), miedź (ok. 0,191 mg/100 g), mangan (ok. 0,391 mg/100 g), selen (ok. 0,9 µg/100 g).
Botwina – właściwości i zastosowanie
- Jest niskokaloryczna, a jednocześnie stanowi bogactwo witamin i składników mineralnych – może być wykorzystywana w jadłospisie osób z nadmierną masą ciała, będących na dietach redukcyjnych.
- Stanowi bogate źródło błonnika pokarmowego, który wywiera wielokierunkowe działanie na organizm. Usprawnia pracę przewodu pokarmowego, chroniąc przed zaparciami – botwina sprawdzi się więc w dietach osób cierpiących na zaparcia, uchyłki jelit czy hemoroidy.
- Ma silny potencjał antyoksydacyjny dzięki zawartości witamin o charakterze przeciwutleniającym – witaminy A wraz z beta-karotenem, witaminy E oraz witaminy C, jak i obecności cynku czy selenu. Działanie to zapewnia większą ochronę przed wpływem wolnych rodników tlenowych oraz stresem oksydacyjnym.
- Składniki zawarte w botwinie wykazują właściwości przeciwnowotworowe.
- Luteina i zeaksantyna, jak i duża zawartość witaminy A obecna w botwinie wspierają prawidłową funkcję narządu wzroku.
- Botwina jest dobrym źródłem żelaza oraz kwasu foliowego – składników niezbędnych do tworzenia czerwonych krwinek, jak i prawidłowego funkcjonowania mózgu i całego układu nerwowego. Powinna stanowić element diety osób z anemią i niedożywionych.
- Botwina z pewnością będzie miała korzystny wpływ na skórę, włosy i paznokcie, ze względu na bogactwo składników witaminowo-mineralnych z pewnością może przyczyniać się do poprawy ich kondycji.
Podsumowując, botwina z pewnością należy do naszych rodzimych superfoods. Obfituje ona w witaminy i składniki mineralne, jak i związki bioaktywne, które korzystnie wpływają na zdrowie. Jest składnikiem wielu sezonowych potraw takich jak zupa botwinka czy chłodnik, ale można dodać ją również do sałatek, soków czy koktajli.
Źródła:
- Cieślowska B., Cieślowska P., Superfoods, czyli żywność o wysokiej wartości odżywczej, Wydawnictwo SBM, 2016.
- Oficjalna strona U.S. Department od Agriculture, dostęp dnia 11.04.2021 https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170375/nutrients.
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007.
- Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, 2010.