Czy wątróbka podnosi cholesterol?
Popularna niegdyś wątróbka została ogólnie uznana za niezdrową, bogatą w tłuszcze, cholesterol i toksyny o potencjale rakotwórczym. Z tego powodu stała się znacznie mniej rozchwytywana niż mięso o niskiej zawartości tłuszczu, np. pierś z kurczaka bez skóry. Tymczasem okazuje się, że wątróbka jest wyjątkowo bogatym źródłem wielu witamin, składników mineralnych i antyoksydantów.
Właściwości zdrowotne wątróbki – jakie są?
Wątróbka jest tanim i ogólnodostępnym pokarmem, który charakteryzuje się jedną z największych zawartości składników odżywczych. Wątróbka jest niskokaloryczna (od 124 do 136 kcal w 100 g), bogata w białko o wysokiej wartości biologicznej, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E) i wodzie (B1, B2, B3, B4, B5, B6, B9, B12, C), składniki mineralne (m.in.: potas, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan, selen, chrom), betainę (pochodna aminokwasu glicyny) oraz karotenoidy (np. β-karoten, α-karoten, β-kryptoksantyna, likopen).
100-gramowa porcja gotowanej wątróbki z kurczaka dostarcza więcej witaminy A, B2, B9 i B12 niż wynosi wartość zalecanego dziennego spożycia.
Wątróbka zawiera szczególnie dużą ilość dobrze przyswajalnych przez organizm folianów, w porównaniu z większością produktów pochodzenia roślinnego obfitujących w tę grupę związków, takich jak brokuły, szpinak oraz nasiona roślin strączkowych. Fachowa literatura donosi, iż spożywanie małej porcji wątróbki 1-2 razy w tygodniu może zapobiegać wystąpieniu niedoborów poszczególnych witamin i składników mineralnych, zwłaszcza kwasu foliowego, witaminy B12, żelaza, cynku oraz selenu. Ponadto, ze względu na wyjątkowo wysoką zawartość składników odżywczych wątróbka może wspomagać funkcjonowanie narządu wzroku, gospodarki hormonalnej i ośrodkowego układu nerwowego, jak również poprawiać jakość męskiego nasienia oraz chronić przed rozwojem anemii.
Rodzaje wątróbki
W krajach europejskich najczęściej spotykane są: wątróbka drobiowa, wieprzowa, wołowa, cielęca i jagnięca. Ponadto, w niektórych sklepach i restauracjach można spotkać wątróbkę z dzika, sarny lub jelenia. Jednak jak wykazały badania polskich naukowców, wartości indeksu zagrożenia zdrowotnego wynikającego z nadmiernego spożycia metali ciężkich (kadmu, ołowiu i rtęci) były niższe w przypadku wątroby zwierząt gospodarskich niż zwierząt dzikich (dzika, jelenia) zarówno pod względem spożycia przez dzieci, jak i dorosłych. Ponadto, nie stwierdzono istotnych różnic w zawartości składników mineralnych pomiędzy wątrobami zwierząt dzikich i gospodarskich.
Wątróbka a cholesterol – jak ma na niego wpływ?
Wątróbka jest bogatym źródłem cholesterolu.
Największą zawartością cholesterolu charakteryzuje się wątróbka z kurczaka (380 mg w 100 g), zaś najniższą wątroba wołowa (234 mg w 100 g).
Wpływ cholesterolu pokarmowego na zdrowie układu krążenia i długość życia jest przedmiotem dyskusji od wielu lat. W świetle aktualnych doniesień naukowych, wysoka podaż cholesterolu w codziennej diecie wiąże się z nasilonym ryzykiem przedwczesnej śmierci oraz zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego i nowotworów. Warto nadmienić o tym, że istnieje grupa osób predysponowanych genetycznie, u których obserwuje się wyraźny wzrost poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji LDL we krwi po spożyciu pokarmów bogatych w cholesterol (np. wątróbki). Z tego powodu nie zaleca się spożywać 100-gramowej porcji wątróbki częściej niż raz w tygodniu u dzieci i dwa razy w tygodniu w przypadku zdrowych dorosłych osób. Natomiast pacjenci z hiperlipidemią, chorobami serca, cukrzycą i otyłością, podobnie jak kobiety ciężarne powinni unikać spożywania wątróbki na rzecz pokarmów roślinnych.
Przeczytaj również:
Czerwone wino na wysoki cholesterol – czy może go obniżyć?
Źródła:
- Zhuang P., Wu F., Mao L., et al., Egg and cholesterol consumption and mortality from cardiovascular and different causes in the United States: A population-based cohort study. PLoS Med. 2021 Feb 9;18(2):e1003508.
- Pan X.F., Yang J.J., Lipworth L.P., et al., Cholesterol and Egg Intakes with Cardiometabolic and All-Cause Mortality among Chinese and Low-Income Black and White Americans. Nutrients. 2021 Jun 19;13(6):2094.
- Kicińska A., Glichowska P., Mamak M., Micro- and macroelement contents in the liver of farm and wild animals and the health risks involved in liver consumption. Environ Monit Assess. 2019 Feb 6;191(3):132.
- Czarnowska-Kujawska M., Draszanowska A., Gujska E., Effect of Different Cooking Methods on Folate Content in Chicken Liver. Foods. 2020 Oct 9;9(10):1431.
zgaDZA SIĘ