Olej lniany a cholesterol – jak go stosować?

Dobry i zły cholesterol – czym są? 

Cholesterol jest substancją lipidową, która nie rozpuszcza się we krwi. Z tego powodu cholesterol jest transportowany w organizmie człowieka przez kompleksy białkowo-tłuszczowe zwane lipoproteinami. 

Wyróżnia się dwa główne rodzaje lipoprotein: 

• Lipoproteiny o wysokiej gęstości HDL, które są powszechnie określane jako dobry cholesterol. Wynika to z faktu, iż odpowiadają one za transport cholesterolu z tkanek obwodowych do wątroby, gdzie zostaje on później wydalony z żółcią. Pacjenci z niskim poziomem lipoprotein frakcji HDL mają większe ryzyko zachorowania na choroby sercowo-naczyniowe o podłożu miażdżycowym. 
• Lipoproteiny o niskiej gęstości LDL, które potocznie nazywa się złym cholesterolem. Są one odpowiedzialne za transport cholesterolu z wątroby do poszczególnych komórek, w tym ścian tętnic i dlatego mogą powodować rozwój blaszki miażdżycowej, niedrożność naczyń krwionośnych i miejscowy stan zapalny. Przewlekle podwyższony poziom lipoprotein frakcji LDL zwiększa ryzyko rozwoju choroby wieńcowej serca, zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu. 

Olej lniany a walka z cholesterolem 

Hiperlipidemię definiuje się jako podwyższony poziom cholesterolu całkowitego, lipoprotein o małej gęstości LDL i trójglicerydów we krwi lub tylko jednego z tych parametrów. Zaburzenia lipidowe są drugim po nadciśnieniu tętniczym głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia schorzeń układu sercowo-naczyniowego, w tym choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu i choroby naczyń obwodowych.  

Olej lniany jest jednym z najbogatszych źródeł kwasu alfa-linolenowego (ALA) z rodziny omega-3, zaliczanego do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które muszą być na bieżąco dostarczane wraz z pożywieniem, gdyż organizm człowieka nie ma możliwości ich samodzielnego wytwarzania. Kwas ALA: 

• poprawia profil lipidowy krwi,  
• uwrażliwia tkanki na działanie insuliny,  
• łagodzi stres oksydacyjny,  
• hamuje procesy utleniania lipidów, 
• zmniejsza potencjał prozakrzepowy i prozapalny. 

Jak olej lniany może pomóc w walce z cholesterolem? 

Regularna konsumpcja oleju lnianego naturalnie bogatego w wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 może przyczyniać się do skutecznego obniżenia cholesterolu frakcji LDL, w porównaniu z tłuszczami pochodzenia zwierzęcego, takimi jak masło i smalec.  

Według aktualnych doniesień naukowych, regularne spożywanie 25 ml oleju lnianego może obniżać stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i trójglicerydów w osoczu krwi oraz wartości ciśnienia tętniczego u pacjentów z zespołem metabolicznym.  

Wysokie dawki oleju lnianego o dużej zawartości  kwasu alfa-linolenowego wpływają na poziom cholesterolu całkowitego, LDL, trójglicerydów, Apo-A1 i Apo-B w surowicy krwi. 

Jaki olej lniany będzie najlepszy do walki ze złym cholesterolem? 

Najbardziej korzystny w walce z podwyższonym stężeniem złego cholesterolu będzie olej lniany z pierwszego tłoczenia, wysokolinolenowy i tłoczony na zimno, który dostępny jest w małej butelce z ciemnego szkła. Niewłaściwie dobrane opakowanie, uchybienia i nieprawidłowości podczas procesu produkcji oraz w szczególności złe warunki przechowywania (zbyt wysoka temperatura, zbyt długi czas przetrzymywania otwartej butelki, nadmierna ekspozycja na tlen i światło), jak również podgrzewanie (smażenie, pieczenie) mogą doprowadzić do sytuacji, w której zawarte w oleju lnianym wielonienasycone kwasy tłuszczowe utlenią się i utracą korzystne właściwości dla zdrowia. 

Jak stosować olej lniany na cholesterol? 

W dotychczasowych badaniach z udziałem ludzi, olej lniany o wysokiej zawartości kwasu alfa-linolenowego był najczęściej stosowany w celu poprawy profilu lipidowego krwi w dawce 15-30 ml (1-2 płaskie łyżki stołowe) na dobę. Olej lniany należy spożywać za każdym razem wyłącznie na zimno (np. do sałatek). Podgrzewanie oleju lnianego może spowodować tworzenie się substancji o szkodliwym wpływie na zdrowie człowieka. Nie zaleca się również przekraczać zalecanych ilości oleju lnianego w ciągu dnia, gdyż zbyt wysoka podaż wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 może potencjalnie zwiększać ryzyko wystąpienia powikłań krwotocznych. 

Dobre praktyki przechowania oleju lnianego przy walce z cholesterolem 

Kwas ALA jest wyjątkowo wrażliwy na czynniki zewnętrzne (np. światło, dostęp powietrza) i podatny na utlenianie, w związku z czym powinien być przechowywany w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu. Najrozsądniej jest kupować olej w małych opakowaniach z ciemnego szkła. Niewskazane jest długotrwałe przechowywanie oleju lnianego w miejscu nasłonecznionym (np. na blacie kuchennym, przy oknie itp.). 

Czy warto stosować olej lniany na cholesterol? 

Niewątpliwie warto przynajmniej częściowo zamienić w diecie masło, smalec lub olej kokosowy na dobrej jakości olej lniany wysokolinolenowy i tłoczony na zimno, gdyż przyniesie to znacznie więcej korzyści zdrowotnych. Ograniczenie konsumpcji masła, smalcu i oleju kokosowego na rzecz wysokiej jakości oleju lnianego może przyczynić się do polepszenia parametrów lipidogramu oraz wartości ciśnienia tętniczego krwi, co obniży ryzyko rozwoju chorób serca i naczyń. Warto również rozważyć regularne włączanie do diety świeżo mielonego siemienia lnianego, które oprócz wysokiej zawartości ALA obfituje m.in. w błonnik pokarmowy, białko, witaminy i składniki mineralne.  

Przeczytaj również:
Jakie są normy cholesterolu w Polsce i na świecie? Statystyki LDL i HDL