Dynia. Kwintesencja jesieni o wielu zaletach

Wartości odżywcze dyni  

Dynia to warzywo uprawne, które pojawia się w naszych ogrodach jesienią. Jest ceniona za swoje walory smakowe, estetyczne, a także za właściwości prozdrowotne. Wyróżniamy kilka gatunków dyni, które różnią się między sobą wielkością, kolorem i smakiem.  

W Polsce najpopularniejsze są dynie: 

• zwyczajna, 
• olbrzymia, 
• piżmowa, 
• hokkaido, 
• figolistna. 

Dynię można jeść na surowo, jednak nie każdy gatunek się do tego nadaje ze względu na twardy miąższ. Jadalne są także pestki dyni i tłoczony z nich olej. 

Dynia jest bogata w składniki odżywcze, dlatego warto włączyć ją do diety. To dobry wybór dla osób odchudzających się, ponieważ jest niskokaloryczna. Miąższ z dyni jest źródłem białka i błonnika, dzięki czemu zapewnia sytość na dłużej. 

Na dynię powinny uważać osoby chorujące na cukrzycę, ponieważ ma ona wysoki indeks glikemiczny.  

Dynia jest źródłem witamin i minerałów, takich jak: 

• potas, 
• wapń,  
• magnez, 
• żelazo, 
• fosfor, 
• witamina A, 
• witamina E, 
• kwas foliowy. 

Za pomarańczowe zabarwienie dyni odpowiadają karotenoidy, głównie beta-karoten, o silnych właściwościach przeciwutleniających. Spożywanie dyni i jej przetworów opóźnia procesy starzenia, chroniąc komórki przed działaniem wolnych rodników.  

Olej z pestek dyni – właściwości  

Olej z pestek dyni tłoczony jest ze zmielonych i uprażonych nasion. Ma ciemny kolor i orzechowy posmak. Jest dobrym dodatkiem do sałatek, kanapek czy owsianek. Nie powinien być używany do smażenia czy gotowania, gdyż traci wtedy swoje właściwości prozdrowotne.  

Olej z pestek dyni jest bogaty w niezbędne nasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), które są ważnym składnikiem diety. Zawiera fitosterole, które obniżają poziom cholesterolu we krwi. W oleju możemy znaleźć także kukurbitacynę, substancję aktywną, o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym.  

Po olej z pestek dyni powinni też sięgać mężczyźni. Europejska Agencja Leków (EMA) dopuściła go jako środek wspomagający terapię pęcherza nadreaktywnego i zapobiegający rozrostowi prostaty. 

Dynia w profilaktyce chorób plamki żółtej  

Beta-karoten zawarty w dyni wpływa na prawidłowe funkcjonowanie wzroku o zmierzchu i przeciwdziała zwyrodnieniom plamki żółtej, będącym najczęstszą przyczyną utraty wzroku. Badania wykazały również, że spożywanie dyni zapobiega powstawaniu zaćmy, zespołu suchego oka czy uszkodzeniu soczewki.  

Dynia i jej działanie przeciwnowotworowe 

Niektóre badania sugerują, że dynia może odgrywać ważną rolę w profilaktyce przeciwnowotworowej. Według badań spożywanie dużych ilości zielonych liściastych warzyw, dyni i marchwi obniża ryzyko wystąpienia raka piersi. Inne badania udowadniają, że warzywa i owoce, w których znajdują się duże ilości likopenu i innych karotenoidów (pomidory, szpinak, dynia, cytrusy, arbuz), zmniejszają ryzyko rozwoju raka prostaty. 

Spożywanie dużych ilości pestek dyni zmniejsza możliwość wystąpienia raka płuca, żołądka, jelita grubego i piersi. 

Inne powody, dla których warto jeść dynię  

Dzięki zawartości wielu witamin i minerałów dynia:  

• zadba o skórę – beta-karoten działa antyoksydacyjnie, dzięki czemu opóźnia procesy starzenia i powstawania zmarszczek; nadaje też skórze delikatnie opalony odcień poprzez pobudzenie produkcji melaniny;  
• działa przeciwobrzękowo – wysoka zawartość potasu sprawia, że dynia reguluje ciśnienie krwi i zapobiega magazynowaniu wody w tkankach; potas dba także o prawidłową pracę serca; 
• ogranicza wypadanie włosów w przypadku łysienia męskiego; 
• wspomaga walkę z zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi. 

Przepis na jesienną zupę z dyni 

Składniki: 

• 500 ml bulionu, 
• 650 g dyni, 
• 3 łyżki oliwy, 
• cebula, 
• 2 marchewki, 
• łyżka masła, 
• pół szklanki mleka, 
• ulubione zioła, 
• kwaśna śmietana i pestki dyni do dekoracji. 

Przygotowanie: 

Wydrążoną i pokrojoną na kawałki dynię posmaruj oliwą i piecz w 200°C przez około 30 minut. Zmiksuj ją z ziołami na pulpę. 

Cebulę obierz i posiekaj drobno. Marchewki obierz i zetrzyj na tarce. Podsmaż warzywa w garnku na maśle przez około 20 minut na małym ogniu, mieszając od czasu do czasu. Następnie wlej bulion i zagotuj. Dodaj pulpę z dyni i mleko, zmiksuj na krem. Podawaj z kwaśną śmietaną i uprażonymi na suchej patelni pestkami dyni.