Medycyna niekonwencjonalna, naturalna i alternatywna – czym są? Rodzaje i porady 

Czym jest medycyna niekonwencjonalna? 

Medycyna niekonwencjonalna zwana jest także paramedycyną, medycyną komplementarną, holistyczną, zintegrowaną czy medycyną alternatywną (w skrócie alt-med.). Według słownika PWN jest to rozpoznawanie i „leczenie” chorób metodami opartymi na podstawach, które nie zostały lub nie mogą być poddane weryfikacji naukowej, bądź co do których badania te nie wykazały skuteczności. Nie mają one zatem udowodnionego wpływu na poprawę zdrowia. Spora część tych praktyk ma swoje źródło w wielowiekowej tradycji, inne natomiast powstały stosunkowo niedawno. 

Zakres naturalnych metod medycyny alternatywnej to przede wszystkim:  

• zdrowa żywność i dietetyka naturalna,  
• terapie manualne,  
• ziołolecznictwo,  
• leczenie schorzeń,  
• kosmetyki naturalne. 

Opinie środowiska medycznego w sprawie tego typu leczenia są skrajne: od jawnego przyzwolenia do pełnego potępienia z żądaniem całkowitego zakazu stosowania. Jednak w większości przypadków stosunek lekarzy jest obojętny. Wynika to bowiem z niewiedzy dotyczącej takich sposobów leczenia. Wielu medyków uważa, że metody niekonwencjonalne powinny mieć przede wszystkim charakter wspierający konwencjonalne leczenie. 

Czy medycyna niekonwencjonalna jest skuteczna? 

Zdarza się tak, że osoba chora sięga po metody medycyny niekonwencjonalnej wtedy, gdy medycyna konwencjonalna zawodzi. Celem leczenia alternatywnego jest nie tylko poprawa zdrowia fizycznego, ale także duchowego. Wielu lekarzy uważa, że skuteczność metod niekonwencjonalnych opiera się na efekcie placebo. Pacjent wierzy, że środki te pomogą mu zwalczyć chorobę. Wynika to z tego, że liczne dolegliwości związane są z zaburzeniami samopoczucia, natomiast chęć wyzdrowienia mobilizuje organizm do samodzielnego zwalczenia choroby. 

Medycyna niekonwencjonalna – rodzaje 

Do najpopularniejszych metod medycyny alternatywnej należą: 

• bioenergoterapia – opiera się na założeniu, że każdy organizm jest źródłem pola bioenergetycznego, 
• litoterapia – uzdrawianie przy pomocy kamieni szlachetnych, 
• koloroterapia – zastosowanie do leczenia światła jednobarwnego, 
• aromaterapia – leczenie zapachami olejków eterycznych, 
• urynoterapia – stosowanie własnego moczu do wzmocnienia organizmu i oczyszczenia go z toksyn, 
• biorezonans – opierający się na działaniu pól elektromagnetycznych, 
• aurikuloterapia – nakłuwanie części ucha odpowiadających innym częściom ciała, 
• bsm (biostymulacyjne sprzężenie z mózgiem) – leczenie za pomocą dłoni, które przykłada się do głowy, 
• irydologia – rozpoznawanie dolegliwości na podstawie wyglądu tęczówki oka. 

Medycyna naturalna – czym jest? 

W dawnych czasach brak obecnie znanych leków oraz nieznajomość budowy i funkcji ludzkiego ciała sprzyjały rozwojowi medycyny naturalnej (ludowej). Wówczas leczyło się przede wszystkim objawy, a nie przyczyny choroby. Podstawą leczenia były rośliny, którym niejednokrotnie przypisywano magiczne właściwości. Od najdawniejszych czasów człowiek uczył się obcować z naturą i czerpać z niej to, co najlepsze. Zgłębianie jej tajemnic polegało na przeprowadzaniu eksperymentów i sprawdzaniu, jak organizm zareaguje na podaną roślinę. Jeżeli dolegliwości mijały, roślinę uznawano za leczniczą. Gdy chory poczuł się gorzej lub umierał, jej działanie uznawano za szkodliwe. Wiedzę o działaniu roślin przekazywano następnemu pokoleniu, które uzupełniało tę wiedzę o kolejne elementy. Obecnie coraz częściej poszukuje się nowych leków i suplementów diety opartych właśnie na związkach roślinnych. Naukowcy znajdują coraz więcej substancji czynnych pochodzenia roślinnego. 

Medycyna naturalna jest zaliczana do medycyny niekonwencjonalnej. Jest ona jednak lepiej tolerowana i często stosowana w połączeniu z medycyną profesjonalną. 

Do medycyny naturalnej zaliczamy: 

• ziołolecznictwo, 
• apiterapię – leczenie za pomocą produktów pszczelich, 
• przyrodolecznictwo (hydroterapia, balneoterapia, klimatoterapia, światłolecznictwo, ciepłolecznictwo) – stosowane głównie w rehabilitacji, 
• masaże, 
• gimnastykę, 
• rytmy biologiczne, 
• zdrowe żywienie i różnego rodzaju diety, 
• homeopatię – stosowanie uaktywnionych roztworów substancji pochodzenia roślinnego lub mineralnego, 
• akupunkturę – wbijanie bardzo cienkich igieł w wyznaczone miejsca na ciele chorego, 
• akupresurę – uciskanie konkretnych miejsc na ciele.  

Coraz częstsze korzystanie z medycyny naturalnej związane jest z rosnącą świadomością na temat leczniczych właściwości roślin. Metody te mogą w istotny sposób poprawiać komfort życia chorych i pozytywnie wpływać na ich nastawienie do walki z chorobą. W związku z tym zarówno lekarze, jak i pacjenci powinni poszerzać swoją wiedzę w tym zakresie, aby móc stosować te środki w sposób bezpieczny dla zdrowia. Nadużywanie niektórych preparatów roślinnych może bowiem mieć skutki uboczne i być równie niebezpieczne, jak przedawkowanie leków na receptę. 

Medycyna naturalna towarzyszyła człowiekowi od zamierzchłych czasów. Była, jest i prawdopodobnie będzie praktykowana w celu odzyskiwania nadszarpniętego lub utraconego zdrowia. Warto korzystać z tego, co oferuje nam natura, ale trzeba pamiętać, że stosowanie takich metod powinno być kontrolowane przez lekarza. Należy także mieć na uwadze, że nierzadko zagubienie i niedoinformowanie pacjenta są wykorzystywane przez nieuczciwe osoby pragnące jedynie zysku. Na większość stosowanych środków medycyny niekonwencjonalnej brak wiarygodnych dowodów skuteczności, a niekiedy ich stosowanie jest całkowicie nieudowodnione. 

Źródła: 

• Dr W. Giermaziak, I. Przyłuska, Medycyna naturalna dawniej i dziś, Forum Bibl. Med. 2017 r. 10 nr 1 (19). 
• J. Pęgiel-Kamrat, M. Zarzeczna-baran, Medycyna niekonwencjonalna w opinii studentów VI roku wydziału lekarskiego AMG, Sztuka Leczenia 2006, tom XIII, nr 1-2, str. 51-57. 
• T. Holecki, J. Holecka, K. Zborowska, Medycyna alternatywna jako uzupełniająca forma leczenia chorób nowotworowych w opinii pacjentów onkologicznych, Psychoonkologia, 1/2010 vol. 14. 
• https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/medycyna-niekonwencjonalna;3939273.html [dostęp: 10.03.2021 r.].