Zioła na obniżenie cholesterolu – co warto stosować?

Jakie są czynniki ryzyka podwyższonego poziomu cholesterolu? 

Do podwyższonego poziomu cholesterolu mogą predysponować poniższe czynniki: 

• otyłość, gdzie BMI wynosi ponad 30, 
• palenie tytoniu, 
• genetyczne obciążenie nadciśnieniem tętniczym, 
• szeroki obwód talii, tzw. otyłość brzuszna, 
• cukrzyca,  
• brak aktywności fizycznej. 

Ponadto osoby po 55. roku życia powinny badać poziom cholesterolu co 1-2 lata. 

Jak obniżyć poziom cholesterolu? 

Aby obniżyć poziomu „złego cholesterolu”, konieczna jest zmiana naszych przyzwyczajeń żywieniowych. Odpowiednio zbilansowana dieta, bogata w ryby, błonnik, rośliny strączkowe, świeże owoce i warzywa, zwiększenie aktywności fizycznej i redukcja masy ciała będą skutecznym orężem w walce z hiperlipidemią. Dietę antycholesterolową możemy wzmocnić o odpowiednie wyciągi roślinne, które wspomogą proces obniżania poziomu cholesterolu. 

Jakie zioła pomogą obniżyć cholesterol? 

Karczoch zwyczajny 

Karczoch zwyczajny (łac. Cynara Scolymus) to roślina znana od starożytności, pochodząca z obszaru Morza Śródziemnego. Wykazuje działanie żółciotwórcze i żółciopędne, dzięki czemu przyspiesza trawienie tłustych potraw. Zawarta w nim cynaryna wspomaga pracę wątroby i woreczka żółciowego, obniża stężenie cholesterolu i przeciwdziała obtłuszczaniu się wątroby.  

W składzie karczocha można wymienić polifenole, kwas askorbinowy, karotenoidy. Ten szeroki skład sprawia, że roślinie przypisuje się działanie przeciwnowotworowe, przeciwutleniające, zmniejszające poziom cholesterolu, hepatoprotekcyjne (osłaniające wątrobę i przyspieszające jej odbudowę). Karczoch wykazuje też działanie spazmolityczne i rozkurczowe, dlatego można go polecić w dolegliwościach dyspeptycznych, czyli uczuciu pełności po posiłku, nudnościach, zgadze i odbijaniu się. 

Monakolina K 

Monakolina K, zwana też „naturalną statyną”, to czynny składnik czerwonego fermentowanego ryżu drożdżowego, który powstaje w procesie fermentacji grzyba Monascus purpureus na ziarnach wypolerowanego ryżu. Monakolina obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów, może być stosowana w przypadku umiarkowanej hiperlipidemii, w której nie zaleca się stosowania agresywnej terapii statynami. Stanowi swoisty pomost pomiędzy leczeniem behawioralnym (zmiany przyzwyczajeń żywieniowych i wprowadzenie wysiłku fizycznego) a wprowadzeniem farmakoterapii. Preparaty z czerwonego ryżu fermentowanego powinno się stosować wieczorem przez 8 do 12 tygodni.  

Kwasy omega-3 

Współcześnie choroby sercowo-naczyniowe stanowią jeden z głównych problemów zdrowotnych, dlatego w naszej diecie nie może zabraknąć niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (w skrócie NNKT). Należą do nich: kwas alfa-linolenowy ALA, tworzący rodzinę omega-3, i kwas linolowy, czyli LA-omega-6. Naturalnym źródłem kwasów omega-3, w tym kwasu dokozaheksaenowego DHA i kwasu eikozapentaenowego EPA, są ryby i owoce morza takie jak ostrygi, kraby, krewetki czy glony. Innym źródłem kwasów omega-3 i omega-6 są oleje roślinne: lniany, słonecznikowy, z wiesiołka, sojowy, rzepakowy. 

Mechanizm działania NNKT polega na wzbogaceniu fosfolipidów błon komórkowych w EPA i DHA, uzyskując tym samym właściwości przeciwzapalne, obniżające ciśnienie krwi, spowalniające rozwój miażdżycy, przeciwagregacyjne i antyarytmiczne. Kwasy omega-3 i omega-6 obniżają również poziom trójglicerydów, zmniejszają profil lipidowy i działają kardioprotekcyjnie. 

Przeczytaj również:
Kwasy omega-3 i omega-6 – dlaczego są tak ważnym elementem diety?

Kozieradka pospolita 

Kozieradka pospolita (łac. Trigonella foenum-graceum) jest zielną rośliną jednoroczną, która naturalnie występuje w Pakistanie, Turcji, Indiach, Sudanie i Chinach. Znana od starożytności znalazła zastosowanie w wielu dolegliwościach. 

Warto wiedzieć, że kozieradka: 

• wspomaga trawienie,  
• pobudza apetyt,  
• likwiduje wzdęcia,  
• obniża stężenie glukozy we krwi,  
• działa przeciwzapalnie w chorobach błony śluzowej żołądka, 
• wykazuje działanie żółciopędne, żółciotwórcze, a także rozkurczowe.  

Przeczytaj również:
Kozieradka – właściwości i zastosowanie

Kozieradka wpływa pozytywnie na gospodarkę lipidową, obniżając stężenie całkowitego cholesterolu, LDL, VLDL i trójglicerydów. Dzięki zawartości saponin steroidowych przyspiesza metabolizm cholesterolu, hamuje aktywność lipazy, przez co opóźnia wchłanianie związków tłuszczowych. Zawarta w kozieradce trygonelina działa neuroprotekcyjnie, a w organizmie ulega rozkładowi do kwasu nikotynowego i amidu kwasu nikotynowego, czyli witaminy PP i niacyny, która działa przeciwmiażdżycowo i obniża poziom trójglicerydów.  

Oprócz tego kozieradka wykazuje działanie wykrztuśne, mlekopędne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dlatego można ją stosować w postaci kataplazm przy czyrakach, ropniach czy owrzodzeniach.  

Ostropest plamisty 

Ostropest plamisty (łac. Sylibum marianum) jest rośliną o wielokierunkowym działaniu. Dzięki zawartości kompleksu awonolignanów (sylibiny, izosylibiny, sylikrystyny i sylidianiny –popularnie zwanych sylimaryną) wykazuje działanie hepatoprotekcyjne – wspomaga pracę i regeneracją wątroby. Dodatkowo pobudza wydzielanie żółci i soku żołądkowego, działa osłonowo na błonę śluzową żołądka i poprawia trawienie. Wspomaga również pracę wątroby przy chemioterapii, stosowaniu leków, zatruciu metalami ciężkimi czy alkoholem.  

Ostropest plamisty zalecany jest też w „diecie antycholesterolowej”, ponieważ obniża frakcję LDL, hamuje rozwój blaszek miażdżycowych, zwiększając jednocześnie stężenie HDL, czyli tzw. dobrego cholesterolu.  

Przeczytaj również:
Ostropest – właściwości, zastosowanie i przeciwwskazania

Czosnek pospolity 

Czosnek pospolity (łac. Alium sativum), którego surowcem farmaceutycznym są ząbki czosnku i olejek eteryczny, posiada liczne właściwości lecznicze, do których zaliczamy działania: 

• przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, 
• podnoszące odporność, 
• przeciwzakrzepowe, 
• przeciwmiażdżycowe, 
• obniżające ciśnienie krwi, 
• przeciwzakrzepowe, 
• przeciwcukrzycowe, 
• przeciwnowotworowe, 
• antyoksydacyjne.

Czosnek obniża poziom lipidów we krwi, szczególnie frakcji LDL, ogólnego cholesterolu i trójglicerydów.  

Chroni przed hipercholesterolemią indukowaną dietą i działa przeciwmiażdżycowo.  

Niestety nadmierne spożywanie czosnku może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych takich jak: zgaga, wzdęcia, zaburzenia żołądkowo-jelitowe czy stany skurczowe przewodu pokarmowego.  

Przeczytaj również:
Czosnek – właściwości i zastosowanie

Imbir lekarski 

Imbir lekarski (łac. Zingiber officinale) jest jedną z najstarszych przypraw korzennych o szerokich prozdrowotnych właściwościach. Działa przeciwgorączkowo, napotnie wykrztuśnie, zwalcza infekcje wirusowe, a także łagodzi dolegliwości choroby lokomocyjnej. Ponadto poprawia koncentrację, dodaje energii i witalności.  

Wyciąg z imbiru obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów w surowicy krwi, działa przeciwzapalnie, przeciwzakrzepowo, przeciwmiażdżycowo i przeciwcukrzycowo. Poprawia krążenie krwi, co daje uczucie rozgrzania i gorąca.  

Osoby chorujące na refluks czy wrzody powinny unikać stosowania imbiru ze względu na możliwość podrażnienia przewodu pokarmowego i zaostrzenia objawów choroby wrzodowej. 

Przeczytaj również:
Jakie właściwości ma imbir?

Zielona herbata

Szczególne właściwości zielonej herbaty zawdzięczamy katechinom należącym do grupy flawonoidów, które cechują się silnymi właściwościami antyoksydacyjnymi. Najważniejszą z nich jest galusan epigallokatechiny (EGCG) znany ze swoich właściwości chroniących serce. Dodatkowo zielona herbata wykazuje łagodne działanie przeciwnadciśnieniowe. Może zmniejszać ryzyko zachorowania na miażdżycę i chorobę wieńcową. Usuwa zaburzenia śródbłonka, działa przeciwzapalne i przeciwzakrzepowo. 

Badania wykazały, że spożywanie zielonej herbaty przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL o 0,64 mmol/l, zaś cholesterolu całkowitego o 0,62 mmol/l. W analizach badany był m.in. ekstrakt z zielonej herbaty w ilości około 380 mg lub duże ilości naparu sięgające 1 l. Zadowalający efekt łatwiej więc osiągnąć, stosując skoncentrowany wyciąg. 

Pamiętaj, że spożywanie zielonej herbaty w dużej ilości może być przyczyną niedoboru żelaza i kwasu foliowego. Jest to szczególnie istotne dla kobiet w ciąży lub planujących ciążę.

Podsumowując, utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu wymaga zmiany stylu życia, stosowania odpowiedniej diety czy farmakoterapii. Warto regularnie oznaczać profil lipidowy, aby wcześnie wyeliminować powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego.