Zdrowie nastolatków – jak o nie zadbać? Porady i wskazówki 

Zdrowie nastolatka – dlaczego trzeba o nie dbać?  

Dorastaniu towarzyszą dynamiczne zmiany fizyczne w zakresie budowy, masy ciała, w tym czasie osiągana jest również dojrzałość płciowa. Towarzyszy im intensywny rozwój umysłowy i emocjonalny. Dorastanie określa się mianem sensytywnego, co oznacza, że w jego czasie nastolatkowie ze względu na burzę hormonalną, podejmowanie nowych ról społecznych i kształtowanie tożsamości mają skłonność do silnego przeżywania wrażeń, a nawet nadwrażliwości. Skala zmian, ich charakter, a także fakt, że dorastanie jest etapem, w którym kształtowane są zachowania i nawyki kontynuowane w dorosłym życiu, skłania do poświęcenia szczególnej uwagi zdrowiu fizycznemu i psychicznemu nastolatków.  

Jak zadbać o zdrowie nastolatka? 

Kształtowanie postaw i nawyków u nastolatków jest głównym sposobem na dbanie o ich zdrowie i ma bezpośrednie przełożenie nie tylko na stan aktualny, ale także procentuje w przyszłości. Promowanie zdrowego stylu życia, na który składają się m.in. zdrowa dieta, edukacja żywieniowa i aktywność fizyczna, uczy, w jaki sposób nastolatek może samodzielnie dbać o swój organizm oraz samopoczucie. Świadomość zapotrzebowania energetycznego, częste i regularne spożywanie zbilansowanych posiłków, odpowiednie nawodnienie organizmu, a także kontrola masy i wzrostu ciała pomagają nastolatkowi zrozumieć mechanizmy, które mają pozytywny wpływ na jego zdrowie. Nie zapominajmy także o ważnej roli snu i odpoczynku.  

Zdrowie psychiczne nastolatków również wymaga szczególnej uwagi. Zakres i intensywność zachodzących zmian to czynniki, które mogą sprzyjać wystąpieniu zaburzeń i chorób. Poczucie bezpieczeństwa, nauka umiejętności radzenia sobie ze stresem, utrzymywanie dobrych relacji z rodzicami i przebywanie w przyjaznym środowisku społecznym stanowią ochronę przed podejmowaniem przez nastolatków zachowań ryzykownych.  

Jakie są najczęstsze problemy zdrowotne nastolatków?  

Wiele zaburzeń, które występują wśród nastolatków, ma podłoże behawioralne, a więc wynika bezpośrednio z ich stylu życia. Jednym z najważniejszych problemów zdrowotnych nastolatków jest otyłość. Dojrzewanie to okres krytyczny jego występowania – aż 70%-80% otyłych nastolatków będzie borykać się ze zbędnymi kilogramami w dorosłym życiu. Innym poważnym problemem nastolatków w zakresie odżywiania są bulimia i anoreksja. 

Okres dorastania cechuje się wystąpieniem specyficznych dla tego wieku potrzeb integracji z rówieśnikami i manifestowaniu niezależności. Istnieje szereg ryzykownych zachowań, które mają negatywny wpływ na zdrowie nastolatków. Są one związane z: 

• paleniem tytoniu, 
• piciem alkoholu, 
• zażywaniem narkotyków, 
• zachowaniami seksualnymi, 
• przemocą. 

Ich całkowite wyeliminowanie jest niemożliwe, ale nabywanie umiejętności życiowych, dobre relacje z rodzicami, przyjazne środowisko społeczne oraz sprzyjanie rozwojowi pomaga im zapobiegać.  

Innymi najpoważniejszymi problemami, które mogą wstępować u nastolatków, są: lęk, nieumiejętność radzenia sobie ze stresem, depresja, wyobcowanie, zaburzenia seksualności i osobowości, zaburzenia więzi społecznych oraz nieprzystosowanie społeczne.  

Dbanie o zdrowie nastolatków opiera się przede wszystkim na profilaktyce, edukacji, kształceniu mechanizmów zapobiegającym ryzykownym zachowaniom i wsparciu osób dorosłych. Wykształcenie postaw prozdrowotnej u nastolatków jest kapitałem, z którego będą czerpać w dorosłym życiu.  

Źródła:  

• Ponczek D., Olszowy I., „Styl życia młodzieży i jego wpływ na zdrowie” [w:] Problemy Higieny i Epidemiologii, 2012, 93(2), s. 260-268. 
• Wojtyła A., Bliński P., Bojar I., „Zachowania zdrowotne nastolatków w Polsce w opinii młodzieży i ich rodziców”, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011, 92(2), s. 327-334. 
• Dzielska A., Korzycka M., Nałęcz H., Ostręga W., Radiukiewicz K., Zawadzka D., Zdrowie i styl życia dzieci i młodzieży, imid.med.pl [dostęp: 11-03-2021].