Artykuły
Choroby pasożytnicze
Choroby pasożytnicze, czyli parazytozy, stanowią poważny problem zdrowia publicznego na całym świecie. Są wywoływane przez pasożyty z różnych grup taksonomicznych, przy czym większość chorób pasożytniczych człowieka jest spowodowana zarażeniem pierwotniakami, obleńcami (nicienie), płazińcami oraz stawonogami.
Ze względu na miejsce występowania pasożytów w naszym ciele wyróżniamy:
Dotychczas potwierdzono, że zakażenie ludzkimi pasożytami może obejmować:
Pasożyty człowieka są odpowiedzialne za uszkodzenia narządów, osłabienie organizmu oraz wydzielanie szkodliwych substancji, które mogą powodować reakcje alergiczne, stany zapalne oraz inne zaburzenia, np. niedokrwistość. Należy zaznaczyć, że możliwe są także zakażenia o bezobjawowym przebiegu.
Pasożyt może wniknąć do organizmu człowieka w następujący sposób:
Objawy zakażenia uzależnione są od gatunku pasożyta oraz od jego umiejscowienia się w organizmie. Symptomami, które powinny nas zaniepokoić, są:
Według dostępnych danych wyróżniamy około 300 gatunków pasożytów człowieka, z czego w Polsce występuje najczęściej kilkadziesiąt z nich. Na całym świecie aktualnie jest zarażonych co najmniej kilka miliardów ludzi, a co trzeci Europejczyk jest prawdopodobnie żywicielem przynajmniej jednego gatunku pasożyta.
W Polsce najczęściej rozpoznawane jest zarażenie:
Choroby pasożytnicze mogą być wywołane przez pierwotniaki, obleńce, płazińce oraz stawonogi, które są najczęściej pasożytami zewnętrznymi.
Do rozwoju parazytozy może dojść nie tylko poprzez inwazję samego pasożyta, ale też poprzez zarażenie jego jajami lub larwami.
Przykłady chorób wywołanych przez pasożytnicze pierwotniaki:
Jest to choroba wywołana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii, który umiejscawia się wewnątrz komórek różnych tkanek człowieka. Do głównych objawów zaliczamy:
Zarażenie jest szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci (ryzyko wystąpienia niedorozwoju umysłowego) oraz dla kobiet w ciąży, u których może dojść do poronienia. W roku 2020 zgłoszono w Polsce 8 przypadków toksoplazmozy, przy czym rok wcześniej (2019) chorobę odnotowano u 14 pacjentów.
Choroba jest wywołana przez pierwotniaka Entamoeba histolytica (pełzak czerwonki), występującego przede wszystkim w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. W przebiegu choroby występuje:
Jest to choroba wywołana przez wielkouśćca jelitowego (Giardia intestinalis), który u ludzi występuje w postaci cyst i trofozoitów. Objawami giardiozy są najczęściej ból brzucha i biegunka. Obserwowane są zaburzenia trawienia i wchłaniania składników pokarmowych, co może prowadzić do niedożywienia i osłabienia organizmu. W zeszłym roku (2020) w Polsce zgłoszono 355 przypadków giardiozy, co stanowi dwukrotnie niższy wynik niż w roku poprzednim (rok 2019 – 784 przypadki).
Przykłady chorób wywołanych przez nicienie i płazińce:
Jest to choroba wywołana przez owsiki (Enterobius vermicularis), które bytują w jelicie grubym człowieka. Te niewielkie pasożyty są rozpowszechnione na całym świecie, przy czym szczególnie liczne zarażenia są obserwowane w klimacie umiarkowanym. Owsica jest często diagnozowana u dzieci, u których głównymi objawami są:
W profilaktyce owsicy najważniejsze jest zachowanie właściwej higieny osobistej oraz odpowiednia czystość w miejscu zamieszkania i placówkach publicznych (np. w żłobkach i przedszkolach).
Choroba jest efektem zarażenia włosogłówką ludzką (Trichuris trichiura), która pasożytuje w jelicie ślepym i grubym człowieka, powodując zaburzenia ze strony układu pokarmowego, krążenia i nerwowego. Obserwowane są takie objawy jak:
Jest chorobą wywołaną przez glistę ludzką (Ascaris lumbricoides), która jest jednym z najbardziej powszechnych pasożytów człowieka na całym świecie. Glista bytuje w jelicie cienkim, ale ze względu na cykl życiowy, może uszkadzać także inne narządy, np. wątrobę lub płuca. Typowe objawy obejmują swędzenie skóry, pokrzywkę, obrzęk twarzy i rąk, kaszel, łzawienie oczu, kłopoty ze snem oraz nadpobudliwość.
Jest to choroba wywołana przez włośnia krętego (Trichinella spiralis). Do zarażenia dochodzi poprzez zjedzenie niedogotowanego mięsa, natomiast nie ma możliwości przeniesienia pasożyta poprzez kontakty z innymi ludźmi. Dojrzałe osobniki bytują w jelicie cienkim człowieka, gdzie samica rodzi larwy wędrujące wraz z krwią do mięśni. Tam ulegają one otorbieniu i tworzą cysty, które mogą ulegać zwapnieniu. Objawami włośnicy są:
W zeszłym roku (2020) w Polsce zgłoszono 19 przypadków włośnicy, natomiast w roku 2019 odnotowano zaledwie 2 przypadki.
Są to choroby wywołane przez tasiemce, które bytują w jelicie człowieka. Wyróżniamy wiele gatunków tych pasożytów, np.:
U osób chorych występują:
Choroba jest spowodowana zarażeniem tasiemcem bąblowcowem (Echinococcus granulosus) oraz tasiemcem wielojamistym (E. multilocularis). Są to gatunki charakterystyczne dla psów, lisów i wilków, ale coraz częściej obecność larw pasożyta jest identyfikowana w ludzi. Pasożyt umiejscawia się w wątrobie, a rzadziej w płucach i mózgu, stanowiąc często śmiertelne zagrożenie dla swojego żywiciela. Dużym problemem jest fakt, że od momentu zarażenia do wystąpienia objawów może minąć nawet kilkanaście lat, co opóźnia zastosowanie odpowiedniego leczenia. W 2020 roku zgłoszono 18 przypadków bąblowicy w Polsce, przy czym rok wcześniej (2019) chorobę odnotowano u 70 pacjentów.
Jest to choroba spowodowana larwami tasiemca uzbrojonego (Taenia solium). Do rozwoju wągrzycy dochodzi zazwyczaj przypadkowo poprzez spożycie zarażonego mięsa. Powinny nas zaniepokoić objawy takie jak:
Przykłady pasożytniczych stawonogów
Zwierzęta należące do stawonogów mogą być same pasożytami człowieka (np. pchły) lub stanowić wektor dla innych chorobotwórczych drobnoustrojów, np. kleszcze, które przenoszą m.in. boreliozę, anaplazmozę, babeszjozę, gorączkę Q czy kleszczowe zapalenie mózgu.
Nazywany jest inaczej kleszczem ptasim, gdyż bytuje w gniazdach niektórych gatunków ptaków (np. gołębi i jaskółek). Pasożyt powoduje bolesne ukłucia u ludzi, które wywołują swędzenie i obrzęk skóry. Często spotykane są reakcje alergiczne, włącznie z wystąpieniem wstrząsu anafilaktycznego. Obrzeżek jest wektorem wirusów powodujących kleszczowe zapalenie mózgu oraz gorączki Q, dlatego należy stosować odpowiednie działania profilaktyczne chroniące przed tym niebezpiecznym gatunkiem.
Jest to pasożytniczy owad, który żywi się krwią i powoduje uciążliwe ukłucia na ciele człowieka. Pchły mogą powodować nie tylko reakcje alergiczne, ale są też przenosicielami innych pasożytniczych gatunków, np. tasiemca psiego.
Jest odpowiedzialna za występowanie wszawicy, która może być szybko rozprzestrzeniona poprzez kontakt z osobą zarażoną lub używanie tych samych przedmiotów osobistych, np. grzebienia, odzieży czy ręcznika. Objawami jest silne swędzenie skóry głowy i całego ciała. Rozdrapywanie miejsca ukąszenia prowadzi do powstania ran, w których może rozwinąć się zakażenie bakteryjne. Wszy mogą dodatkowo przenosić groźne choroby, takie jak dur plamisty. Wszawica często występuje w dużych skupiskach ludzi, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, które uczęszczają do żłobka, przedszkola lub szkoły.
Jest to pasożytniczy gatunek należący do rzędu roztoczy (Acari). U ludzi wywołuje świerzb, którego objawami są zmiany skórne w postaci złuszczeń, pęcherzyków oraz kanalików ropotwórczych, często z żółto-brązowymi strupami. Osoba zarażona odczuwa swędzenie całego ciała, zwłaszcza po ogrzaniu skóry. Świerzbowiec jest gatunkiem kosmopolitycznym, którym można zarazić się bezpośrednio od osoby chorej.
Aby uchronić się przed chorobami pasożytniczymi, należy:
Wszystkie niepokojące objawy powinny być skonsultowane z lekarzem, który zaleci odpowiednią diagnostykę i leczenie.
W diagnostyce chorób pasożytniczych wykorzystuje się najczęściej materiał biologiczny w postaci:
W rozpoznaniu choroby pasożytniczej stosuje się następujące metody:
Leczenie odbywa się poprzez zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii, np. podawanie albendazolu, metronidazolu, prazykwantelu lub pyrantelu. Często ważnym elementem leczenia jest włączenie diety niskowęglowodanowej. Choremu można także pomóc, podając środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, a w niektórych przypadkach możliwe jest zastosowanie kortykosteroidów.
Źródła:
Regulaminy
Pomocne linki
Dołącz do nas
Pobierz aplikację Recepta Gemini
Rezerwuj wygodnie w aplikacji, odbieraj w pobliskich aptekach!
