Artykuły
Przeziębienie i grypa
Przeziębienie jest chorobą wirusową związaną z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła oraz zatok. Szacuje się, że może być ono wywołane przez ponad 200 typów wirusów, przede wszystkim rynowirusy, koronawirusy i adenowirusy. Człowiek może zarazić się od zakażonej osoby poprzez bezpośredni kontakt, ale także drogą kropelkową i pokarmową. W zależności od typu wirusa wywołującego przeziębienie pierwsze objawy mogą pojawić się już w ciągu 10 godzin od zetknięcia z wirusem, a osiągnąć maksymalne nasilenie po 2-3 dniach. Największe prawdopodobieństwo zarażenia drugiej osoby przypada właśnie na te 3 pierwsze dni. Usuwanie wirusa z organizmu trwa natomiast nawet do 2 tygodni.
Ze względu na dużą liczbę typów wirusów wywołujących przeziębienie praktycznie nie ma możliwości stosowania szczepień ochronnych jako profilaktyki.
Objawy przeziębienia zazwyczaj pojawiają się stopniowo i mają łagodny charakter. Zwykle występuje:
Kaszel jest zazwyczaj umiarkowany, początkowo suchy, przechodzący w wilgotny. Gorączka na ogół jest niewielka lub nie występuje wcale, a bóle mięśni, stawów oraz głowy pojawiają się rzadko. Pacjent jest umiarkowanie osłabiony, ale kaszel może utrzymywać się nawet do 2-3 tygodni.
Grypa również należy do chorób wirusowych, ale wywoływana jest przez wirusy grypy: A, B i C. Typ A oraz B odpowiadają za zachorowania epidemiczne, a wirus typu C powoduje łagodne zachorowania bez epidemii. Grypę można podzielić na dwa rodzaje:
Do zarażenia w przypadku grypy sezonowej dochodzi najczęściej drogą kropelkową (przebywanie blisko osoby zarażonej bez maseczki), a także poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami lub na przykład uściśnięcie dłoni, jeśli nie są zachowywane podstawowe zasady higieny. Wówczas wirus może być z łatwością przeniesiony na usta, nos czy w okolice oczu, a dalej do układu oddechowego.
Pierwsze objawy grypy mogą pojawić się już w ciągu 24 godzin, a okres zarażania u dorosłych to dzień przed i do 5 dni od wystąpienia objawów (czasami nawet do 10 dni). W przypadku ciężkiego upośledzenia odporności okres zarażania innych może trwać nawet przez kilka miesięcy.
Podstawową metodą profilaktyki są szczepienia ochronne, którym należy poddawać się co roku ze względu na coroczne mutacje wirusów wywołujących grypę. Zapobiegają one zachorowaniom u 40% do 70% zaszczepionych, co zależy od sezonu, a także ilości osób zaszczepionych. Szczepienia przeciwko grypie chronią przed powikłaniami i są szczególnie zalecane osobom z grup wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań.
Grypa charakteryzuje się nagłym początkiem oraz wystąpieniem objawów takich jak:
Nieżyt nosa, kichanie oraz ból gardła występują natomiast rzadko. Męczący kaszel oraz uczucie rozbicia mogą utrzymywać się nawet do 3 tygodni.
Grypa czy przeziębienie? Bardzo często zadajemy sobie to pytanie po wystąpieniu pierwszych objawów infekcji. Czasami ciężko je odróżnić, a wiele osób stosuje te określenia zamiennie. Nic bardziej mylnego! Przede wszystkim należy podkreślić, że grypa jest znacznie bardziej niebezpieczna dla naszego zdrowia, ponieważ może prowadzić do groźnych powikłań, co może skończyć się nawet pobytem w szpitalu. Nieleczona grypa może stać się przyczyną:
Grypa ma zazwyczaj nagły początek w odróżnieniu od przeziębienia, którego objawy pojawiają się stopniowo. Pacjent jest przeważnie bardziej rozbity i częściej towarzyszą mu bóle głowy, mięśni oraz stawów niż w trakcie przeziębienia. Z kolei zapalenie gardła, kichanie i nieżyt nosa są zazwyczaj bardziej charakterystyczne dla przeziębienia, podczas gdy pacjent z grypą zazwyczaj uskarża się na suchy, męczący kaszel. Gorączka towarzyszy często grypie i jest dość wysoka (nawet do 40°C), natomiast rzadko bywa oznaką przeziębienia.
W przypadku przeziębienia, ale także grypy stosuje się głównie leczenie objawowe. Lekiem pierwszego wyboru przy nieżycie nosa pozostają glikokortykosteroidy stosowane miejscowo, np. mometazon lub flutykazon. Jeśli po 14 dniach od zastosowania aerozolu poprawa jest niewystarczająca, należy skontaktować się z lekarzem. Inne substancje stosowane w przypadku kataru to także pseudoefedryna w tabletkach (łączona czasami z ibuprofenem w lekach na zatoki) lub saszetkach (w połączeniu z przeciwkaszlowym dekstrometorfanem i przeciwbólowym paracetamolem).
Na ból gardła często stosuje się leczenie miejscowe w postaci tabletek, pastylek do ssania lub sprayów o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym (benzydamina, flurbiprofen), odkażającym (chlorek cetylopirydyniowy, chlorheksydyna) czy powlekającym (wyciąg z porostu islandzkiego i korzenia prawoślazu).
Jeśli jednym z objawów jest również kaszel, należy przede wszystkim określić jego charakter – suchy czy mokry. W przypadku przeziębienia zazwyczaj występuje męczący, uciążliwy i suchy kaszel. Wówczas można zastosować leki przeciwkaszlowe w postaci syropów czy tabletek. Syropy mają dodatkową przewagę dzięki swojej postaci – gęsty syrop działa powlekająco na wysuszoną błonę śluzową gardła. Przeciwkaszlowo działają syropy zawierające lewodropropizynę, cytrynian butamiratu czy surowce roślinne takie jak korzeń prawoślazu.
Kaszel mokry inaczej zwany produktywnym występuje, gdy pacjent zaczyna odksztuszać wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych. Wówczas warto wprowadzić leki, które spowodują upłynnienie wydzieliny, zmniejszą jej lepkość i ułatwią jej odkrztuszenie. Do substancji stosowanych w kaszlu mokrym należą ambroksol, bromheksyna czy acetylocysteina.
Jeśli pacjentowi dokucza gorączka oraz bóle mięśni, stawów czy głowy, warto sięgnąć po leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe lub NLPZ, które wykazują dodatkowe działanie przeciwzapalne. Przede wszystkim należy odróżnić gorączkę (temperatura ciała powyżej 38°C) od stanu podgorączkowego (temperatura ciała między 37°C a 38°C). Leki wprowadzamy zazwyczaj w przypadku, gdy temperatura przekroczy 38°C, a samopoczucie pacjenta uległo pogorszeniu. Zwykle stosuje się paracetamol lub ibuprofen bądź obie substancje jednocześnie (terapia skojarzona). Uzasadnione jest również podawanie paracetamolu i ibuprofenu naprzemiennie, co 4 godziny, gdy pozostałe metody dawkowania są nieskuteczne. Inną substancją przeciwbólową, przeciwgorączkową i przeciwzapalną chętnie stosowaną przez pacjentów jest kwas acetylosalicylowy, czyli popularna aspiryna.
Dzięki wielu różnym substancjom czynnym, które znajdują się w aptece, farmaceuta może dobrać właściwy lek dla danego pacjenta. Nie każda substancja jest odpowiednia dla wszystkich. Ibuprofenu nie zaleca się pacjentom z chorobą wrzodową, aspiryny dzieciom (ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a), a pseudoefedryny osobom z ciężkim nadciśnieniem tętniczym. Są to oczywiście tylko przykłady przeciwwskazań.
Należy pamiętać, że powyższe leki nie wpływają na przyczynę choroby, a jedynie zmniejszają uciążliwe objawy. Podstawą jest odpoczynek oraz odpowiednie nawadnianie.
Czasami w przypadku grypy lekarz może podjąć decyzję o wprowadzeniu leku przeciwwirusowego na receptę, np. amantadyny czy inhibitora neuraminidazy jak oseltamiwir.
Źródła:
Regulaminy
Pomocne linki
Dołącz do nas
Pobierz aplikację Recepta Gemini
Rezerwuj wygodnie w aplikacji, odbieraj w pobliskich aptekach!
