Amitriptylinum VP (Amitriptylini hydrochloridum)

Jak działa lek Amitriptylinum VP?

Amitryptylina to selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny. Wykazuje działanie:

• przeciwdepresyjne
• przeciwbólowe
• uspokajające

Kiedy stosuje się lek Amitriptylinum VP?

Wskazaniem do stosowania leku u dorosłych jest:

• leczenie dużych zaburzeń depresyjnych
• leczenie bólu neuropatycznego
• profilaktyka przewlekłych napięciowych bólów głowy
• profilaktyka migreny

Ponadto lek stosuje się także w leczeniu moczenia nocnego u dzieci w wieku 6 lat i powyżej w przypadku wykluczenia przyczyn takich jak rozszczep kręgosłupa i choroby pokrewne oraz gdy inne metody leczenia okazały się nieskuteczne. 

Jak stosować lek Amitriptylinum VP?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Lek Amitriptylinum VP można przyjmować z posiłkiem lub bez posiłku. Tabletki należy połykać (nie żuć), popijając wodą.

Dorośli

Leczenie depresji

Zalecana dawka początkowa to 25 mg dwa razy na dobę. Lekarz może stopniowo zwiększać dawkę do 150 mg na dobę, podzielonych na dwie dawki. Działanie przeciwdepresyjne może być widoczne po 2 - 4 tygodniach, jednak leczenie powinno być kontynuowane przez kolejnych 6 miesięcy od momentu poprawy.

Ból neuropatyczny, profilaktyka przewlekłych napięciowych bólów głowy i migreny

Zalecana dawka początkowa to 10 - 25 mg wieczorem, a zalecana dawka dobowa to 25 - 75 mg. 

W zależności od odpowiedzi na lek lekarz może stopniowo zwiększać dawkę. Leczenie może trwać kilka tygodni.

Młodzież i dzieci powyżej 6 roku życia

Moczenie nocne

 Lek należy przyjmować 1 - 1,5 godziny przed snem, a dawkę zwiększa się stopniowo.

• dzieci w wieku 6 - 10 lat: 10 - 20 mg
• dzieci w wieku 11 lat i starsze: 25 - 50 mg

Czas leczenia nie powinien przekroczyć 3 miesięcy. Jeżeli wskazana jest kontynuacja, należy dokonać oceny medycznej pacjenta.

Pacjenci w podeszłym wieku i pacjenci z chorobą układu krążenia

Zalecana dawka początkowa to 10 – 25 mg wieczorem. Lekarz może stopniowo zwiększać dawkę nawet do 100 mg (w leczeniu bólu neuropatycznego, w profilaktyce przewlekłych napięciowych bólów głowy i migreny) lub 150 mg (w leczeniu depresji) na dobę, co może wiązać się z koniecznością częstszych kontroli lekarskich.

Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby

Pacjenci z chorobami wątroby lub u których stwierdzono wolny metabolizm, zazwyczaj otrzymują mniejsze dawki.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Amitriptylinum VP

W przypadku wystąpienia poniższych objawów świadczących o przedawkowaniu leku należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub zgłosić się do najbliższego szpitala:

• rozszerzone źrenice
• szybkie lub nieregularne bicie serca
• trudności z oddawaniem moczu
• suchość jamy ustnej i języka
• niedrożność jelit
• napady drgawkowe
• gorączka
• niepokój, splątanie
• omamy
• niekontrolowane ruchy
• niskie ciśnienie tętnicze krwi, słabe tętno, bladość
• trudności z oddychaniem
• zasinienie skóry
• spowolniona częstość akcji serca
• senność
• utrata przytomności
• śpiączka
• blok serca, niewydolność serca, niedociśnienie, wstrząs kardiogenny, kwasica metaboliczna, hipokaliemia

Pominięcie zastosowania leku Amitriptylinum VP

Następną dawkę należy przyjąć o zwykłej porze. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia tej pominiętej.

Przerwanie stosowania leku Amitriptylinum VP

Decyzję o przerwaniu leczenia lekiem podejmuje lekarz. Lek należy odstawiać stopniowo, aby uniknąć wystąpienia bólu głowy, złego samopoczucia, bezsenności i drażliwości.

Kiedy nie stosować leku Amitriptylinum VP?

Lek Amitriptylinum VP jest przeciwwskazany w przypadku:

• uczulenia na amitryptylinę lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
• niedawno przebytego zawału mięśnia sercowego
• problemów z sercem, takich jak zaburzenia rytmu serca stwierdzone w zapisie elektrokardiograficznym (EKG), blok serca lub choroba wieńcowa serca
• przyjmowania leków z grupy inhibitorów monoaminooksydazy do 14 dni przed planowanym rozpoczęciem leczenia amitryptyliną
• przyjęcia moklobemidu dzień wcześniej
• ciężkich chorób wątroby

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta. 

Jak każdy lek, lek Amitriptylinum VP może wywołać skutki uboczne, jednak nie wystąpią one u każdego pacjenta.

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpi którykolwiek z wymienionych poniżej działań niepożądanych.

Często (rzadziej niż u 1 na 10 osób):

• problem z sercem określany jako zespół długiego QT (widoczny w zapisie elektrokardiograficznym, EKG)

Rzadko (rzadziej niż u 1 na 1 000 osób):

• napady przerywanego niewyraźnego widzenia, widzenia tęczowego i ból oka, mogące być objawem ostrej jaskry. Konieczne jest natychmiastowe badanie oka przed dalszą kontynuacją leczenia tym lekiem
• zaparcia, wzdęty brzuch, gorączka i wymioty, mogące być spowodowane porażeniem części jelita
• zażółcenie skóry lub gałek ocznych (żółtaczka)
• siniaki, krwawienie, bladość lub uporczywy ból gardła i gorączka, mogące być pierwszymi oznakami negatywnego wpływu na szpik i krew (zmniejszenie liczby czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi)
• myśli lub zachowania samobójcze

Inne działania niepożądane zgłaszane bardzo często (częściej niż u 1 na 10 osób):

• senność, ospałość
• drżenie rąk lub innych części ciała
• zawroty głowy
• ból głowy
• nieregularne, silne lub szybkie bicia serca
• zawroty głowy po wstaniu z powodu niskiego ciśnienia krwi
• suchość w ustach
• zaparcia
• nudności
• nadmierne pocenie się
• zwiększenie masy ciała
• niewyraźna lub wolna mowa
• agresja
• zatkany nos

Często (rzadziej niż u 1 na 10 osób):

• splątanie
• zaburzenia seksualne (spadek libido, problemy z erekcją)
• zaburzenia uwagi
• zmiany smaku
• drętwienie lub mrowienie w rękach, lub nogach
• zaburzenia koordynacji
• niewyraźna lub wolna mowa
• rozszerzone źrenice
• blok serca
• zmęczenie
• niskie stężenie sodu we krwi
• pobudzenie
• zaburzenia układu moczowego
• odczuwanie pragnienia

Niezbyt często (rzadziej niż u 1 na 100 osób):

• niepokój, lęk, trudności ze snem, koszmary senne
• drgawki
• szum w uszach
• podwyższone ciśnienie krwi
• biegunka, wymioty
• zwiększona produkcja mleka lub wypływ mleka bez karmienia piersią
• zwiększone ciśnienie w gałce ocznej
• pogorszenie się stanu klinicznego pacjenta
• nasilenie niewydolności serca
• zaburzenia czynności wątroby (np. cholestatyczna choroba wątroby)

Rzadko (rzadziej niż u 1 na 1 000 osób):

• zahamowanie czynności szpiku kostnego, zmiany krwi (siniaki, krwawienie, bladość lub utrzymujący się ból gardła i gorączka)
• osłabiony apetyt
• majaczenie (zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku), omamy
• myśli lub zachowania samobójcze
• zaburzenia rytmu serca lub wzorca tętna
• obrzęk ślinianek
• niedrożność jelita cienkiego powodująca zaparcia
• zażółcenie skóry lub gałek ocznych (żółtaczka)
• wypadanie włosów
• zwiększona wrażliwość na światło słoneczne
• powiększenie piersi u mężczyzn
• gorączka
• zmniejszenie masy ciała
• nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby

Bardzo rzadko (rzadziej niż u 1 na 10 000 osób):

• choroba mięśnia sercowego
• uczucie wewnętrznego niepokoju z towarzyszącą potrzebą ciągłego ruchu
• zaburzenia nerwów obwodowych
• nagłe zwiększenie ciśnienia w oku
• szczególny rodzaj nieregularnego rytmu serca (torsades de pointes)
• alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych i tkanki płucnej

Częstość nieznana:

• brak łaknienia
• wahania poziomu cukru we krwi
• paranoja
• zaburzenia ruchowe (niekontrolowane ruchy lub zmniejszenie ruchliwości)
• zapalenie mięśnia sercowego
• zapalenie wątroby
• uderzenia gorąca
• suchość oka

Choroby serca

Po otrzymaniu dużej dawki amitryptyliny mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca i niedociśnienie, a u osób z chorobami serca objawy te mogą wystąpić nawet po podaniu dawki zwykle stosowanej.

Ze względu na możliwość wystąpienia zespołu długiego QT oraz zaburzeń rytmu serca podczas stosowania tego leku, należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów, u których stwierdzono:

• spowolnioną czynność serca
• niewydolność serca (aktualnie lub w przeszłości)
• zaburzenia powodujące we krwi małe stężenia potasu lub magnezu albo duże stężenie potasu
• zaplanowany zabieg chirurgiczny, ponieważ może być konieczne przerwanie leczenia amitryptyliną przed podaniem leków znieczulających (na kilka dni przed zabiegiem). W przypadku nagłej konieczności przeprowadzenia zabiegu konieczne jest poinformowanie lekarza anestezjologa o leczeniu amitryptyliną
• przyjmowanie leków, które mogą wywoływać zaburzenia czynności serca
• nadczynność tarczycy lub pacjenci stosujący leki na tarczycę

Myśli samobójcze lub nasilenie depresji 

U pacjentów z depresją może dojść do nasilenia myśli samobójczych lub o samookaleczaniu po rozpoczęciu przyjmowania leków przeciwdepresyjnych, ze względu na długi okres czasu rozpoczęcia działania leku (zazwyczaj dwóch tygodni). Pacjentów należy poddać ścisłej obserwacji do czasu wystąpienia poprawy. Prawdopodobieństwo jest większe u osób, u których takie myśli pojawiały się wcześniej, oraz u młodych dorosłych.

W razie wystąpienia myśli o samookaleczeniu lub samobójstwie należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, lub udać się bezpośrednio do szpitala.

Epizody manii

Niektórzy pacjenci z chorobą afektywną dwubiegunową mogą wejść w fazę maniakalną, charakteryzującą się natłokiem szybko zmieniających się pomysłów, przesadną wesołością i wzmożoną aktywnością fizyczną. W takim przypadku należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Należy zachować ostrożność u pacjentów, u których w wywiadzie stwierdzono:

• jaskrę zamkniętego kąta (możliwa utrata wzroku spowodowana nieprawidłowo wysokim ciśnieniem w oku)
• padaczkę, drgawki lub napady w wywiadzie (możliwe nasilenie objawów)
• przerost gruczołu krokowego (możliwość nasilenia trudności z oddawaniem moczu)
• trudności z oddawaniem moczu
• chorobę afektywną dwubiegunową
• schizofrenię
• poważną chorobę wątroby (możliwość kumulacji leku)
• poważną chorobę serca (możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca, tachykardii oraz znacznego spadku ciśnienia tętniczego krwi)
• zwężenie odźwiernika (zwężenie ujścia żołądka) i porażenną niedrożność jelit (zablokowane jelita)
• cukrzycę (możliwa konieczność dostosowania leku przeciwcukrzycowego)
• stosowanie innych leków przeciwdepresyjnych (możliwa konieczność zmiany dawki amitryptyliny)

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku.
Amitryptylina nie jest zalecana w czasie ciąży, chyba że lekarz uzna to za konieczne i tylko po dokładnym rozważeniu stosunku ryzyka do korzyści.

Jeśli pacjentka przyjmowała ten lek podczas ostatniej fazy ciąży, u noworodka mogą wystąpić objawy odstawienia: drażliwość, wzmożone napięcie mięśni, drżenie, nieregularny oddech, słabe picie, głośny płacz, zatrzymanie moczu i zaparcia.

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Amitryptylina i jej metabolity w niewielkim stopniu przenikają do mleka. Lekarz zadecyduje o przerwaniu leczenia lub przerwaniu karmienia piersią w oparciu o analizę korzyści każdego z rozwiązań dla matki i dziecka.

Zawsze należy poinformować swojego lekarza lub farmaceutę jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane. 

Lek Amitriptylinum VP może oddziaływać z wymienionymi poniżej lekami, takimi jak:

• inhibitory monoaminooksydazy (MAO), np. fenelzyna, iproniazyd, izokarboksazyd, nialamid lub tranylcypromina (stosowane w leczeniu depresji) lub selegilina (stosowana w leczeniu choroby Parkinsona); nie należy ich przyjmować łącznie z amitryptyliną (należy zachować co najmniej dwutygodniowy odstęp), ponieważ może wystąpić nadciśnienie, hipertermia oraz drgawki
• adrenalina, efedryna, izoprenalina, noradrenalina, fenylefryna i fenylopropanoloamina, amitryptylina może nasilać ich działanie na układ krążenia
• leki przeciwnadciśnieniowe np. blokery kanału wapniowego (np. diltiazem i werapamil), guanetydyna, betanidyna, klonidyna, rezerpina i metyldopa - amitryptylina może osłabiać ich hipotensyjne działanie
• leki przeciwcholinergiczne, takie jak niektóre leki do leczenia choroby Parkinsona i zaburzeń żołądkowo-jelitowych (np. atropina, hioscyjamina), możliwe nasilenie ich działań niepożądanych
• tiorydazyna - amitryptylina może hamować jej metabolizm
• tramadol - wzrost ryzyka wystąpienia drgawek i zespołu serotoninowego
• flukonazol, terbinafina, ketokonazol i itrakonazol - mogą zwiększyć stężenie amitryptyliny i jej toksyczność
• leki uspokajające np. barbiturany - amitryptylina może nasilić działanie sedatywne
• leki przeciwdepresyjne np. SSRI (fluoksetyna, paroksetyna, fluwoksamina) i bupropion - możliwe ograniczenie metabolizmy amitryptyliny
• beta - blokery i leki przeciwarytmiczne
• cymetydyna - hamuje metabolizm amitryptyliny
• metylfenidat 
• rytonawir (stosowany w leczeniu HIV - może zwiększać stężenie amitryptyliny w surowicy)
• doustne środki antykoncepcyjne
• ryfampicyna
• fenytoina i karbamazepina 
• ziele dziurawca
• leki stosowane w leczeniu tarczycy, możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca
• kwas walproinowy (możliwy wzrost stężenia amitryptyliny)
• leki do leczenia nieregularnego bicia serca (np. chinidyna i sotalol)
• astemizol i terfenadyna
• leki stosowane w leczeniu niektórych chorób psychicznych (np. pimozyd i sertindol)
• cyzapryd
• halofantryn
• metadon
• leki moczopędne np. furosemid

Jeśli istnieje konieczność zastosowania znieczulenia ogólnego lub miejscowego, np. przed zabiegiem chirurgicznym lub stomatologicznym, należy powiadomić lekarza o przyjmowaniu leku Amitriptylinum VP, gdyż może on zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

W przypadku planowanego zabiegu operacyjnego wskazane jest odstawienie amitryptyliny na co najmniej cztery dni przed zabiegiem.

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Alkohol może nasilać działanie uspokajające leku, dlatego nie zaleca się picia alkoholu podczas kuracji lekiem Amitriptylinum VP.

W przypadku wystąpienia ospałości, zaburzeń koncentracji i zawrotów głowy, szczególnie na początku leczenia, nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn.

Jak przechowywać lek Amitriptylinum VP?

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci w temperaturze poniżej 25ºC