Axotret (Isotretinoinum)

Jak działa lek Axotret?

Lek Axotret poprawia przebieg ciężkiego trądziku poprzez hamowanie aktywności gruczołów łojowych, a także dzięki ich zmniejszeniu. Ponadto izotretynoina działa przeciwzapalnie na skórę.

Kiedy stosuje się lek Axotret?

Lek Axotret jest stosowany w leczeniu ciężkich postaci trądziku:

• guzkowy
• skupiony
• trądzik z ryzykiem powstawania trwałych blizn

opornych na odpowiednio przeprowadzone standardowe leczenie działającymi ogólnie lekami przeciwbakteryjnymi i lekami stosowanymi miejscowo.

Jak stosować lek Axotet?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem.

Izotretynoinę może przepisywać jedynie lekarz dermatolog mający doświadczenie w stosowaniu działających ogólnie retinoidów w przebiegu ciężkich postaci trądziku i pełną wiedzę o ryzyku związanym ze stosowaniem izotretynoiny oraz wymogach dotyczących monitorowania pacjenta podczas stosowania izotretynoiny.

Dorośli, w tym młodzież i osoby w podeszłym wieku.

Dla większości pacjentów odpowiednia dawka wynosi od 0,5 mg/ kg masy ciała do 1 mg/ kg masy ciała na dobę. Zwykle leczenie rozpoczyna się od dawki 0,5 mg/ kg masy ciała.

Najczęściej leczenie przez 16 do 24 tygodni jest wystarczające do uzyskania remisji.

Zasady stosowania leku Axotret:

• kapsułki należy przyjmować z pokarmem, raz lub dwa razy na dobę
• kapsułki należy połykać w całości, nie należy ich żuć ani ssać
• po zakończeniu leczenia należy zwrócić do apteki niezużyte kapsułki, a zatrzymać je wyłącznie w przypadku, gdy zaleci to lekarz prowadzący

Specjalne stosowanie u pacjentów, którzy mają problemy z nerkami

U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek leczenie należy rozpoczynać od mniejszej dawki (np. 10 mg na dobę). Dawkę należy następnie zwiększać do 1 mg/kg mc. na dobę lub do maksymalnej dawki tolerowanej przez pacjenta.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Axotret

W przypadku przedawkowania lub przypadkowego połknięcia leku należy zwrócić się po poradę do lekarza prowadzącego, farmaceuty lub najbliższego szpitala.

Pominięcie zastosowania leku Axotret

W przypadku pominięcia przyjęcia leku należy przyjąć pominięta kapsułkę jak najszybciej. Jednak gdy odstęp pomiędzy przyjęciem kolejnej dawki a zaległej będzie zbyt krótki, nie należy przyjmować zaległej dawki. Nie należy stosować podwójnej dawki leku w celu uzupełnienia. 

Przerwanie stosowania leku Axotret

W przypadku przerwania kuracji objawy choroby mogą powrócić.

Kiedy nie stosować leku Axotret?

Nie należy stosować leku Axotret w przypadku:

• ciąży lub karmienia piersią
• wystąpienia jakiegokolwiek prawdopodobieństwa, że pacjentka może zajść w ciążę - konieczne jest przestrzeganie środków ostrożności wymienionych w ramach "Programu Zapobiegania Ciąży"
• uczulenia na izotretynoinę, olej sojowy (orzeszki ziemne lub soję) lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
• niewydolności wątroby
• zwiększonego stężenia lipidów (cholesterolu, trójglicerydów) we krwi
• hiperwitaminozy A
• stosowania antybiotyków z grupy tetracyklin

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jak każdy lek, lek Axotret może wywołać skutki uboczne, jednak nie wystąpią one u każdego pacjenta. 

Bardzo częste (mogą dotyczyć więcej niż 1 na 10 pacjentów):

• zaburzenia krwi, które mają wpływ na różnego rodzaju krwinki, należy monitorować parametry krwi w czasie leczenia
• zapalenie spojówek oraz powiek
• suchość i niewielkie podrażnienie oczu
• suchość skóry, w szczególności warg i twarzy. Mogą wystąpić stany zapalne skóry (zapalenie skóry), spierzchnięcie i stan zapalny ust (zapalenie czerwieni warg), wysypka, świąd i łuszczenie się skóry
• w bardzo częstych przypadkach skóra może stać się bardziej delikatna i bardziej czerwona niż zazwyczaj, szczególnie w obrębie twarzy
• ból pleców, należy zadbać o to, aby w trakcie leczenia izotretynoiną zmniejszyć intensywność wykonywanego wysiłku fizycznego
• zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych
• zwiększone stężenie trójglicerydów we krwi, zmniejszone stężenie lipoprotein o dużej gęstości

Częste (mogą dotyczyć nie więcej niż 1 na 10 pacjentów):

• neutropenia (zmniejszenie liczby białych krwinek – granulocytów, odpowiedzialnych za zwalczanie zakażeń)
• ból głowy
• suchość we wnętrzu nosa, krwawienie z nosa i zapalenie jamy nosowo - gardłowej
• zwiększenie stężenia cholesterolu we krwi
• zwiększone stężenie glukozy we krwi
• krwiomocz, białkomocz

Rzadkie (mogą dotyczyć nie więcej niż 1 na 1 000 pacjentów):

• depresja lub powiązane zaburzenia: smutek, zmiana nastroju, lęk, poczucie dyskomfortu emocjonalnego
• nasilenie istniejącej depresji
• skłonność do przemocy lub agresji
• alergiczne reakcje skórne takie jak: wysypka oraz swędzenie skóry, reakcje anafilaktyczne, nadwrażliwość
• ciężkie reakcje uczuleniowe (reakcje anafilaktyczne) mogą objawiać się wystąpieniem ucisku w klatce piersiowej oraz trudnościami w oddychaniu - jeśli u pacjenta wystąpi reakcja uczuleniowa, należy odstawić lek Axotret i skontaktować się z lekarzem prowadzącym
• utrata włosów, po zakończeniu leczenia stan powinien się poprawić
• łysienie

Bardzo rzadkie (mogą dotyczyć nie więcej niż 1 na 10 000 pacjentów):

• myśli o samookaleczaniu, myśli lub próby samobójcze
• nietypowe zachowania
• objawy psychotyczne: utrata kontaktu z rzeczywistością, omamy

W przypadku wystąpienia objawów zaburzeń psychicznych opisanych powyżej należy pilnie skontaktować się z lekarzem. Lekarz może zalecić przerwanie kuracji. Może się zdarzyć, że zaprzestanie stosowania leku może nie wystarczyć do ustąpienia tych działań.

• drgawki, senność, zawroty głowy
• zapalenie naczyń
• powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia)
• łagodne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, zwłaszcza gdy izotretynoina była stosowana z tetracyklinami. Objawy łagodnego nadciśnienia czaszkowego to: utrzymujący się ból głowy z nudnościami, wymioty oraz zaburzenia widzenia. Należy wtedy odstawić lek Axotret i jak najszybciej skontaktować się z lekarzem prowadzącym
• osoby używające szkieł kontaktowych mogą być zmuszone do noszenia okularów w związku z suchością oczu
• osłabienie widzenia w ciemności, ślepota barw, wzmożona wrażliwość na światło
• niewyraźne widzenie, zmętnienie rogówki oraz zaćma (zmętnienie powierzchni oka) - w przypadku zauważenia jakiegokolwiek wpływu leku Axotret na wzrok, należy natychmiast powiadomić lekarza prowadzącego
• problemy ze słuchem
• ciężkie zaburzenia żołądkowo - jelitowe, takie jak: zapalenie trzustki, krwotok z przewodu pokarmowego, zapalenie okrężnicy, zapalenie jelita krętego oraz choroba zapalna jelit
  Jeśli wystąpi silny ból brzucha z towarzyszącą biegunką krwotoczną lub bez nudności oraz wymiotów, należy zaprzestać stosowania leku
• stan zapalny nerek z towarzyszącym mu uczuciem nadmiernego zmęczenia, trudnością w oddawaniu moczu, napuchniętymi i obrzmiałymi powieki. W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy zaprzestać stosowania leku i skontaktować się z lekarzem prowadzącym
• bakteryjne zakażenia skóry i błon śluzowych - miejscowe zakażenia bakteryjne tkanki w okolicy nasady paznokcia, opuchlizny z wydzieliną ropną, zmiany paznokcia, zgrubienie blizn po zabiegach chirurgicznych oraz zwiększenie owłosienia ciała
• cukrzyc
• zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia)
• nadmierna potliwość
• skurcz oskrzeli, szczególnie u pacjentów z astmą, chrypka
• pogorszenie objawów trądziku
• zaognienie i opuchnięcie skóry, zwiększona pigmentacja w obrębie twarzy, wykwity na skórze, zaburzenia dotyczące włosów
• zapalenie stawów, zaburzenia kości, zwapnienie więzadeł i ścięgien, sporadyczna bolesność ścięgien oraz nieprawidłowe stężenie produktów rozpadu mięśni we krwi (jeśli w czasie stosowania leku pacjent wykonuje intensywne ćwiczenia fizyczne) oraz przedwczesne zahamowanie wzrostu kości, które powinny jeszcze rosnąć
• ciężkie zaburzenia wątroby (zapalenie wątroby). Jeśli u pacjenta wystąpi zażółcenie skóry lub oczu oraz zmęczenie, należy zaprzestać stosowania leku oraz jak najszybciej skontaktować się z lekarzem prowadzącym
• zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej we krwi
• nadmierne tworzenie ziarniny, złe samopoczucie

O nieznanej częstości:

• ciężkie wysypki skórne (rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa - Johnsona i toksyczno - rozpływna martwica naskórka), objawy to: okrągłe plamki, często z centralnie umiejscowionymi pęcherzykami, zwykle na ramionach i rękach lub nogach i stopach, w ciężkich przypadkach także na klatce piersiowej i plecach. Mogą wystąpić dodatkowe objawy, takie jak: stan zapalny oka lub owrzodzenie jamy ustnej, gardła lub nosa. Ciężkie postacie wysypki mogą powodować uogólnione łuszczenie się skóry, co może zagrażać życiu. Te ciężkie wysypki skórne często poprzedza ją objawy grypopodobne. Jeśli wysypka się rozwinie lub wystąpią powyższe zmiany skórne, należy przerwać leczenie lekiem Axotret i natychmiast skontaktować się z lekarzem
• trudności z osiągnięciem lub utrzymaniem wzwodu
• spadek libido
• obrzęk piersi u mężczyzn, z tkliwością lub bez
• suchość pochwy

Środki ostrożności w ciąży

Axotret jest lekiem o silnym działaniu teratogennym u ludzi powodującym często występujące ciężkie i zagrażające życiu wady wrodzone.

Axotret jest bezwzględnie przeciwwskazany do stosowania u:

• kobiet w ciąży
• kobiet w wieku rozrodczym, chyba że spełnione zostały wszystkie warunki "Programu Zapobiegania Ciąży" - m.in.: stosowanie antykoncepcji, poddawanie się badaniom na obecność ciąży, zapoznanie się z działaniem teratogennym leku

Środki ostrożności związane z zaburzeniami psychicznymi

U niektórych pacjentów leczonych lekiem Axotret wystąpiła: depresja, nasilenie się depresji, lęk, skłonność do agresji, wahania nastroju, objawy psychotyczne oraz, bardzo rzadko, myśli samobójcze, próby samobójcze i samobójstwa. Osoby rozpoczynające terapię lekiem Axotret powinny poinformować o tym fakcie swoją rodzinę i przyjaciół, dzięki czemu będą oni mogli dostrzec symptomy ewentualnych zmian w zachowaniu i skierować chorego na odpowiednie leczenie.

Środki ostrożności związane ze zmianami skórnymi

Na początku terapii trądzik może się zaostrzyć. Objawy te jednak ustępują zwykle w ciągu kolejnych 7 - 10 dni leczenia i przeważnie nie wiążą się z potrzebą zmiany dawkowania izotretynoiny.

Podczas stosowania leku należy unikać ekspozycji na intensywne promieniowanie słoneczne, a także ograniczyć wizyty w solarium. Jeśli nie można uniknąć kontaktu z silnym nasłonecznieniem, to należy zastosować krem z filtrem UV - minimum 15 SPF.

Nie należy poddawać się również zabiegom chemicznej dermabrazji oraz leczeniu laserem przez pół roku od zakończenia terapii, ponieważ może to doprowadzić do powstawania blizn. Ten sam czas dotyczy depilacji woskiem, która może skończyć się zerwaniem naskórka. Nie zaleca się stosowania izotretynoiny z lekami i kosmetykami złuszczającymi naskórek, ze względu na ryzyko podrażnienia skóry.

Należy pamiętać o zastosowaniu odpowiednich preparatów nawilżających skórę i usta.

Ostrzeżenie dotyczące reakcji alergicznych

Lek w rzadkich przypadkach może powodować reakcje anafilaktyczne, których wystąpienie powinno doprowadzić do zakończenia terapii.

Ostrzeżenie dotyczące zaburzenia widzenia

Lek Axotret powodować może suchość oczu, zmętnienie rogówki, pogorszenie widzenia w ciemności i zapalenie rogówki. Objawy te najczęściej mijają po zaprzestaniu stosowania leczenia. Te mniej uciążliwe działania niepożądane można niwelować za pomocą nawilżających maści ocznych lub kropel do oczu.

Ostrzeżenie dotyczące łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego

Łączenie leku Axotret z antybiotykami zawierającymi doksycyklinę może powodować przypadki łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego objawiającego się bólami głowy, nudnościami, wymiotami i zaburzeniami wzroku.

Ostrzeżenie dotyczące zaburzenia wątroby, dróg żółciowych oraz metabolizmu lipidów

Należy kontrolować aktywność enzymów wątrobowych przed leczeniem, po miesiącu kuracji, a następnie co 3 miesiące, ponieważ lek może powodować okresowe (związane z jego stosowaniem) zwiększenie aktywności aminotransferaz oraz stężenia lipidów. 

Zaburzenia jelitowe

W przypadku wystąpienia biegunka krwotoczna należy natychmiast przerwać leczenie i skontaktować się z lekarzem, gdyż może to być objaw zapalnej choroby jelit. 

Pacjenci z grupy ryzyka

Pacjenci z cukrzycą, otyłością, zaburzeniami metabolizmu lipidów i alkoholików leczonych izotretynoiną, mogą wymagać częstszej kontroli stężeń lipidów w surowicy i (lub) stężenia glukozy we krwi. Opisywano zwiększone stężenia glukozy we krwi na czczo oraz rozpoznano nowe przypadki cukrzycy w czasie leczenia izotretynoiną.

Produkt leczniczy Axotret zawiera małe ilości etanolu (mniej niż 100 mg na dawkę) oraz olej sojowy. Nie należy stosować leku w razie stwierdzonej nadwrażliwości na orzeszki ziemne albo soję.

Środki ostrożności dla dawców krwi

Pacjenci nie powinni być dawcami krwi w trakcie terapii i przez 1 miesiąc po zaprzestaniu przyjmowania produktu leczniczego Axotret. Taka krew mogłaby stanowić zagrożenie dla kobiety w ciąży, będącej biorcą. 

Dodatkowe środki ostrożności

Nigdy nie należy przekazywać tego leku innej osobie, a wszystkie niezużyte kapsułki należy przekazać farmaceucie po zakończeniu terapii. 

Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku.

Axotret jest lekiem o silnym działaniu teratogennym u ludzi powodującym często występujące ciężkie i zagrażające życiu wady wrodzone.

Axotret jest bezwzględnie przeciwwskazany do stosowania u:

• kobiet w ciąży
• kobiet w wieku rozrodczym, chyba że spełnione zostały wszystkie warunki "Programu Zapobiegania Ciąży"

Program Zapobiegania Ciąży

Pacjentka musi:

• wykazywać ciężką postać trądziku, która nie poddaje się leczeniu miejscowemu i/ lub ogólnoustrojowej antybiotykoterapii
• rozumieć ryzyko działania teratogennego leku
• zaakceptować konieczność stosowania skutecznej antykoncepcji na miesiąc przed rozpoczęciem leczenia oraz na miesiąc po zakończeniu leczenia
• poddawać się comiesięcznej obserwacji w celu kontynuacji leczenia
• zapoznać się z konsekwencjami zajścia w ciążę podczas stosowania leku zawierającego izotretynoinę oraz w związku z tym wykonywać regularne testy ciążowe
• poświadczyć na piśmie zapoznanie się zagrożeniami i środkami ostrożności związanymi ze stosowaniem izotretynoiny 

Jeżeli pacjentka zajdzie w ciążę w trakcie leczenia izotretynoiną, kuracja musi być przerwana. Kobietę należy skierować na badanie i po poradę do lekarza doświadczonego w badaniu teratogenności.

Całkowita eliminacja izotretynoiny trwa około jednego miesiąca po zakończeniu leczenia. Jeżeli pacjentka zajdzie w tym czasie w ciążę, istnieje wysokie ryzyko ciężkich i poważnych wad rozwojowych płodu.

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku. 

Izotretynoina z dużym prawdopodobieństwem przenika do mleka kobiecego. Stosowanie izotretynoiny w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane.

Zawsze należy poinformować swojego lekarza lub farmaceutę jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane.

Nie należy stosować jednocześnie izotretynoiny z:

• lekami zawierającymi witaminę A, ryzyko hiperwitaminozy
• suplementami diety zawierającymi w swoim składzie witaminę A, zwiększone ryzyko działań niepożądanych
• tetracyklinami, może wystąpić łagodne nadciśnienie czaszkowe
• miejscowymi lekami keratolitycznymi lub preparatami złuszczającymi, możliwe nadmierne podrażnienie skóry

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Brak informacji dotyczących możliwej interakcji między lekiem a alkoholem.

Stosowanie leku Axotret może spowodować pogorszenie widzenia w nocy, suchość oczu lub zaburzenia widzenia, które zazwyczaj ustępują zaraz po zakończeniu leczenia.

Zawsze należy zachowywać ostrożność, prowadząc pojazdy lub obsługując maszyny w nocy, ponieważ opisane zaburzenia widzenia mogą wystąpić nagle.

Jak przechowywać lek Axotret?

Lek należy przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci w temperaturze poniżej 25^oC.