Doltard (Morphini sulfas)

Jak działa lek Doltard?

Lek Doltard cechuje się silnym działaniem przeciwbólowym. Odpowiada za to substancja czynna siarczan morfiny, będący naturalnym alkaloidem opium. Morfina, łącząc się z receptorami opioidowymi, wywołuje także euforię, dystrofię, halucynacje, uspokojenie oraz depresję oddychania.

Kiedy stosuje się lek Doltard?

Lek Doltard stosowany jest w leczeniu silnego i przewlekłego bólu. 

Jak stosować lek Doltard?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Tabletki należy połykać w całości, popijając dużą ilością wody. Tabletek nie można gryźć czy rozkruszać.

Zalecana dawka u osób dorosłych to 30 - 100 mg co 12 godzin.​​​

Pacjenci w podeszłym wieku

Leczenie należy rozpocząć od mniejszej dawki początkowej, zwiększając ją do momentu uzyskania oczekiwanego efektu. Lekarz może zmniejszyć dobową dawkę leku.

Dzieci

Brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa, skuteczności oraz dawkowania u dzieci, dlatego lek ten jest przeciwwskazany w tej grupie wiekowej. 

Pacjenci z niewydolnością nerek

Aktywny metaboli morfiny jest wydalany przez nerki, dlatego zaleca się zmniejszenie dawki u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek. Pacjenci z umiarkowaną niewydolnością powinni otrzymać 75% zalecanej dawki, natomiast z ciężką niewydolnością nerek 50% zalecanej dawki w normalnych odstępach czasu.

Pacjenci z niewydolnością wątroby

Okres półtrwania leku u tej grupy pacjentów jest wydłużony. Należy zmniejszyć dawkę początkową, a niekiedy także wydłużyć odstępy między dawkami. 

Zmniejszona motoryka przewodu pokarmowego

Należy zachować szczególną ostrożność, ustalając dawkę dla pacjentów z osłabioną motoryką przewodu pokarmowego.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Doltard

Należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Objawy przedawkowania to:

• duszność, kaszel
• gorączka
• senność, stan uspokojenia, a nawet śpiączka
• zwiotczałe ręce lub nogi
• bóle
• zaburzenia czynności nerek
• zimna i wilgotna skóra
• wolne tętno, niskie ciśnienie krwi
• bardzo małe źrenice

Ponadto w następstwie zachłyśnięcia wymiocinami lub ciałem obcym może rozwinąć się zapalenie płuc.

W skrajnych przypadkach trudności w oddychaniu mogą prowadzić do utraty świadomości, a nawet śmierci.

Pominięcie zastosowania leku Doltard

Nie wolno stosować podwójnej dawki jako uzupełnienie tej pominiętej.

Przerwanie stosowania leku Doltard

Dawkę leku należy zmniejszać stopniowo, aby uniknąć wystąpienia przyspieszonego zespołu abstynenckiego.

Kiedy nie stosować leku Doltard?

Nie należy stosować leku Doltard:

• jeśli pacjent ma uczulenie na morfinę, inne środki przeciwbólowe (opioidy) lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
• jeśli pacjent przyjmuje inny lek podobny do morfiny
• jeśli u pacjenta występują porażenna niedrożność jelit (zaburzenia w czynności jelit) lub zaparcia
• jeśli u pacjenta występują zaburzenia czynności układu oddechowego, ciężka astma
• jeśli u pacjenta występują zaburzenia czynności wątroby
• jeśli u pacjenta występuje zespół ostrego brzucha

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jak każdy lek, lek Doltard może wywołać skutki uboczne, jednak nie wystąpią one u każdego pacjenta. 

Należy skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpi którykolwiek z wymienionych poniżej działań niepożądanych:

• ciężkie reakcje alergiczne powodujące trudności w oddychaniu lub zawroty głowy
• utrudnienie oddychania zależne od dawki, skurcz oskrzeli, duszność, osłabiony odruch kaszlowy
• kołatanie serca, zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, utrata przytomności, zobojętnienie, drżenie, przyspieszenie lub zwolnienie tętna, nadciśnienie tętnicze

Bardzo częste działania niepożądane (mogą wystąpić u więcej niż 1 na 10 osób):

• uspokojenie, senność (mija zwykle po kilku dniach), bóle głowy
• utrudnienie oddychania zależne od dawki
• zaparcie, nudności, wymioty, suchość w jamie ustnej
• wahania nastroju, najczęściej jego podwyższenie, czasami dysforia (drażliwość, wybuchowość)

Częste (mogą wystąpić u nie więcej niż 1 na 10 osób):

• zaburzenia czucia, zaburzenia postrzegania, zawroty głowy
• zwężenie źrenic
• skurcz oskrzeli, duszność, osłabiony odruch kaszlowy
• niestrawność, biegunka, brak łaknienia
• trudności z oddawaniem moczu i zatrzymanie moczu
• zakażenie dróg moczowych
• wysypka, pokrzywka, świąd, nadmierna potliwość
• bóle pleców
• osłabienie, dreszcze, gorączka, obrzęki obwodowe (cofające się po zakończeniu leczenia)
• depresja, splątanie, zaburzenia orientacji, bezsenność, zmniejszenie aktywności lub pobudzenie, zmiana zachowania, np. trudności z podejmowaniem decyzji, zaburzenia postrzegania, przemijające halucynacje, koszmary senne, szczególnie u osób w podeszłym wieku

Niezbyt częste (mogą wystąpić u nie więcej niż 1 na 100 osób):

• kołatanie serca
• zwiększone ciśnienie wewnątrzczaszkowe, utrata przytomności, zobojętnienie, drżenie
• zaburzenia widzenia: zamglone lub podwójne widzenie, oczopląs
• obrzęk płuc
• porażenna niedrożność jelit, zaburzenia smaku
• skurcze dróg moczowych
• bolesne kurcze mięśni, sztywność mięśni
• spadek ciśnienia tętniczego przy zmianie pozycji, zaczerwienienie twarzy
• objawy z odstawienia: niepokój, wymioty, wzrost łaknienia, drażliwość, drgawki, nadpobudliwość, zatkany nos, skurcze i silne łzawienie; stwierdzone u niemowląt matek, które stosowały morfinę
• złe samopoczucie, tolerancja leku
• ciężkie reakcje alergiczne (anafilaktyczne i anafilaktoidalne), inne reakcje alergiczne
• skurcze dróg żółciowych
• zatrzymanie miesiączki
• psychiczne i fizyczne uzależnienie, euforia, lęk, podniecenie, obniżone libido, impotencja

Rzadkie (mogą wystąpić u nie więcej niż 1 na 1000 osób):

• przyspieszenie lub zwolnienie tętna
• napady astmy u osób nadwrażliwych
• nadciśnienie tętnicze
• zapalenie trzustki

Bardzo rzadkie (mogą wystąpić u nie więcej niż 1 na 10000 osób):

• pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego (przeczulica i nieprzyjemne odczuwanie bodźców, które nie reagują na wyższą dawkę morfiny), napady drgawkowe przypominające padaczkę, gwałtowne skurcze mięśni - po zastosowaniu dużych dawek

O nieznanej częstości: 

• zwiększona wrażliwość na ból
• objawy abstynencyjne lub uzależnienie

Wskazana jest konsultacja z lekarzem przed zastosowaniem leku Doltard, jeżeli pacjent:

• w ciągu ostatnich 14 dni był leczony na depresję lub chorobę Parkinsona
• w ciągu 24 godzin przeszedł lub będzie poddany operacji
• spożywa nadmierne ilości alkoholu
• przyjmuje inne leki przeciwbólowe
• jest w podeszłym wieku
• cierpi na zaburzenia przytomności 
• stosuje inne leki działające hamująco na ośrodkowy układ nerwowy
• ma problemy z oddychaniem
• skarży się na nagłe bóle brzucha
• ma szybki i nieregularny puls
• ma niewydolne nerki i/ lub wątrobę
• cierpi na przewlekłe zaparcie lub inne zaburzenia czynności jelit
• skarży się na złe samopoczucie z powodu np. urazu głowy lub też na silny ból głowy i wymioty
• ma napady nieregularnych kurczów mięśni
• ma lub miewał napady padaczkowe, morfina zwiększa ryzyko ataków
• cierpi na choroby dróg żółciowych
• ma zapalenie trzustki
• cierpi na chorobę Addisona (obniżona sprawność kory nadnerczy)
• ma powiększony gruczoł krokowy
• wykazuje tendencję do zawrotów głowy i omdleń z powodu zbyt niskiego ciśnienia krwi
• ma niedoczynność tarczycy

Specjalne ostrzeżenia:

• zahamowanie czynności oddechowej - wskazana obserwacja częstotliwości oddechowej, pojawiająca się senność może być pierwszym symptomem. Należy zwrócić uwagę na równoległą terapię przeciwbólową, zwiększającą ryzyko zapaści oddechowej 
• ostry zespół klatki piersiowej u pacjentów z niedokrwistością sierpowatokrwinkową, zaleca się uważną obserwację takich pacjentów
• jednoczesne stosowanie leków uspokajających, np. benzodiazepin lub leków pochodnych - może wystąpić depresja oddechowa, nadmierne uspokojenie, śpiączka lub śmierć,. Należy skrócić czas leczenia do niezbędnego minimum, zastosować możliwie jak najmniejszą, skuteczną dawkę terapeutyczną i to tylko w przypadku braku alternatywnych metod leczenia

Doltard znajduje się na liście środków dopingowych i może prowadzić do dyskwalifikacji w zawodach sportowych.

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Nie zaleca się stosowania leku Doltard w trakcie trwania lub planowania ciąży. Przenikająca przez łożysko morfina może zahamować czynność oddechową noworodka i spowolnić jego funkcje psychofizjologiczne.

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku. 

Ponieważ morfina przenika do mleka matki, nie zaleca się stosowania leku Doltard w okresie karmienia piersią.

Zawsze należy poinformować swojego lekarza lub farmaceutę jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane. Dotyczy to w szczególności:

• ryfampicyny, ryfampentyny
• niektórych leków przeciwzakrzepowych (np. klopidogrel, prasugrel, tikagrelor), ich działanie może być osłabione i opóźnione
• jednoczesnego stosowania leku Doltard i leków uspokajających, np. benzodiazepin lub leków pochodnych - wzrasta ryzyko senności, depresji oddechowej lub śpiączki, które mogą zagrażać życiu. Leki te można stosować łącznie w ostateczności
• innych leków na silne bóle lub leków przeciwdziałających nadużywaniu (opioidy)
• trójpierścieniowych leków antydepresyjnych
• inhibitorów MAO takich jak: klorgylina, iproniazyd, moklobemid, isokarboksydazyd, nialamid, pargylina, fenalazyna, procarbazyna, slegilina, tranylokypromina
• leków na nadkwaśność i przeciwwrzodowych, konieczne jest zachowanie 2 - godzinnej przerwy między tymi lekami
• leków działających hamująco na ośrodkowy układ nerwowy takich jak: barbiturany, benzodiazepiny, środki zwiotczające mięśnie działające ośrodkowo, wodzian chloralu, etchlorwinol, inne analgetyki opioidowe, pochodne fenotiazyny (np. prometazyna, chlorpromazyna i propiomazyna)

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

W trakcie leczenia lekiem Doltard nie wolno pić alkoholu. Połączenie tych środków może wywołać senność i zwiększać ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych.

Morfina osłabia refleks i koncentrację. Nie należy prowadzić pojazdów, obsługiwać maszyn ani posługiwać się narzędziami podczas stosowania leku Doltard.

Jak przechowywać lek Doltard?

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci w temperaturze poniżej 25°C.