Encortolon (Prednisolonum)

Jak działa lek Encortolon?

Lek Encortolon hamuje rozwój objawów zapalenia, nie wpływając na jego przyczynę. Hamuje gromadzenie się makrofagów, leukocytów i innych komórek w rejonie ogniska zapalnego. Powoduje zmniejszenie rozszerzalności i przepuszczalności naczyń włosowatych, co prowadzi do zahamowania tworzenia obrzęków.

Prednizolon działa immunosupresyjnie poprzez hamowanie komórkowych reakcji immunologicznych.

Dodatkowo:

• hamuje wydzielanie kortykotropiny przez przysadkę (co prowadzi do zmniejszenia wytwarzania kortykosteroidów i androgenów w korze nadnerczy)
• wpływa na równowagę wodno-elektrolitową
• nasila rozpad białek
• powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi i oporności na insulinę
• wpływa na gospodarkę lipidową (zwiększa stężenie kwasów tłuszczowych w osoczu)
• zmniejsza stężenie wapnia w osoczu, co może prowadzić do zahamowania wzrostu kości u dzieci i młodzieży oraz rozwoju osteoporozy w każdym wieku

Jak stosować lek Encortolon?

Lek Encortolon stosuje się w poniższych wskazaniach:

Zaburzenia endokrynologiczne

• niewydolność kory nadnerczy pierwotna (choroba Addisona) i wtórna
• wrodzona hiperplazja nadnerczy
• nieropne zapalenie tarczycy
• hiperkalcemia (zwiększone stężenie wapnia w surowicy krwi) związana z chorobą nowotworową
• ostra niewydolność kory nadnerczy

Choroby alergiczne o ciężkim przebiegu oporne na inne metody leczenia

• choroba posurowicza
• reakcje nadwrażliwości na leki
• całoroczny lub sezonowy alergiczny nieżyt nosa

Kolagenozy w okresach zaostrzenia lub w niektórych przypadkach jako leczenie podtrzymujące

• ostre gośćcowe zapalenie mięśnia sercowego
• toczeń rumieniowaty układowy

Choroby dermatologiczne

• złuszczające zapalenie skóry
• opryszczkowe pęcherzowe zapalenie skóry
• ciężkie łojotokowe zapalenie skóry
• ciężkie zapalne choroby skóry
• ciężki rumień wielopostaciowy (zespół Stevensa-Johnsona)
• kontaktowe zapalenie skóry
• atopowe zapalenie skóry
• ziarniniak grzybiasty
• pęcherzyca
• ciężka łuszczyca

Choroby przewodu pokarmowego w okresach zaostrzenia

• wrzodziejące zapalenie okrężnicy
• choroba Leśniowskiego-Crohna

Choroby hematologiczne

• niedokrwistość hemolityczna nabyta
• niedokrwistość aplastyczna wrodzona
• niedokrwistość wskutek wybiórczej hipoplazji układu czerwonokrwinkowego
• małopłytkowość wtórna u dorosłych
• idiopatyczna plamica małopłytkowa (choroba Werlhofa) u dorosłych

Choroby nowotworowe (jako leczenie paliatywne)

• białaczki i chłoniaki u dorosłych
• białaczka ostra lub przewlekła

Zespół nerczycowy

• glikokortykosteroidy wskazane są w celu wywołania diurezy lub uzyskania remisji w przypadku białkomoczu w zespole nerczycowym idiopatycznym bez mocznicy lub w celu poprawy czynności nerek u chorych z toczniem rumieniowatym

Choroby neurologiczne

• stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia

Choroby oka (ciężkie ostre i przewlekłe procesy zapalne i alergiczne)

• zapalenie tęczówki
• zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego
• zapalenie naczyniówki i siatkówki
• rozlane zapalenie błony naczyniowej tylnego odcinka oka
• zapalenie nerwu wzrokowego
• współczulne zapalenie naczyniówki
• zapalenie przedniego odcinka oka
• alergiczne zapalenie spojówek
• zapalenie rogówki
• alergiczne owrzodzenie brzeżne rogówki

Choroby układu oddechowego

• beryloza
• zespół Löfflera
• zachłystowe zapalenie płuc
• objawowa sarkoidoza
• astma oskrzelowa
• piorunująca lub rozsiana gruźlica płuc

Choroby reumatyczne (jako leczenie wspomagające w stanach zaostrzenia)

• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
• łuszczycowe zapalenie stawów
• reumatoidalne zapalenie stawów
• młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów

Niereumatyczne choroby zapalne układu kostno-stawowego

• ostre dnawe zapalenie stawów
• pourazowe zapalenie kości i stawów
• zapalenie błony maziowej u pacjentów z zapaleniem kości i stawów
• ostre i podostre zapalenie kaletki

Inne

• gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych z blokiem podpajęczynówkowym
• włośnica z zajęciem mięśnia sercowego lub układu nerwowego

Jak stosować lek Encortolon?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Lek Encortolon należy stosować:

• zgodnie z indywidualnymi zaleceniami lekarza
• po uzyskaniu pożądanego efektu leczniczego wskazane jest stopniowe zmniejszanie dawki do najmniejszej skutecznej dawki
• przed planowanym odstawieniem leku, dawkę należy zmniejszać stopniowo
• w celu zmniejszenia ryzyka zahamowania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza zaleca się podawanie leku raz na dobę, w godzinach rannych (rano jest największe wydzielanie endogennych kortykosteroidów)
• w niektórych przypadkach lekarz może zalecić częstsze podawanie dawek leku

Dorośli

Zwykle zalecana dawka to 5 mg do 60 mg prednizolonu na dobę, jako pojedyncza dawka lub w dawkach podzielonych. Dawka maksymalna to 250 mg prednizolonu na dobę

Stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia

Zwykle zalecana dawka to 200 mg prednizolonu na dobę przez 7 dni, następnie 80 mg prednizolonu co drugi dzień przez 1 miesiąc.

Dzieci

Zwykle zalecana dawka to od 0,14 mg do 2 mg na kilogram masy ciała na dobę w dawkach podzielonych co 6 lub co 8 godzin.

Przyjęcie większej niż zalecana dawki leku Encortolon

Nawet bardzo wysokie dawki kortykosteroidów zwykle nie powodują objawów ostrego przedawkowania.

Długotrwałe stosowanie kortykosteroidów może powodować bardzo liczne zaburzenia, charakterystyczne dla nadmiernej aktywności hormonów kory nadnerczy:

• zaburzenia psychiczne
• nieprawidłowe odkładanie się tkanki tłuszczowej
• zatrzymywanie płynów
• wzrost masy ciała
• nadmierne owłosienie
• trądzik
• rozstępy skórne
• wzrost ciśnienia krwi
• zaburzenia odporności
• osteoporoza
• wrzód trawienny

W ostrym przedawkowaniu zaleca się opróżnienie żołądka poprzez wymioty lub płukanie. Nie ma swoistego antidotum dla prednizolonu.

Pominięcie zastosowania leku Encortolon

W razie pominięcia dawki należy zażyć lek jak najszybciej. Jeżeli zbliża się pora przyjęcia kolejnej dawki, pominiętą dawkę należy opuścić. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki.

Przerwanie stosowania leku Encortolon

Przerwanie leczenia po długotrwałym stosowaniu może wywołać objawy zespołu odstawienia glikokortykosteroidów, takie jak:

• gorączka
• bóle mięśni i stawów
• złe samopoczucie

Lek należy odstawiać stopniowo, pod kontrolą lekarza.

Kiedy nie stosować leku Encortolon?

Nie należy stosować leku Encortolon, gdy:

• pacjent ma uczulenie na prednizolon lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
• pacjent ma układowe zakażenia grzybicze
• pacjent ma zakażenia okulistyczne (zakażenie Herpes simplex), gdyż istnieje ryzyko perforacji rogówki

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jak każdy lek, lek Encortolon może wywołać skutki uboczne, jednak nie występują one u każdego pacjenta.

Działania niepożądane o nieznanej częstości występowania:

• twardzinowy przełom nerkowy u pacjentów z twardziną skóry
• nieostre widzenie
• wtórna niedoczynność kory nadnerczy i przysadki
• zaburzenia cyklu miesiączkowego
• zespół Cushinga
• zahamowanie wzrostu u dzieci
• ujawnienie cukrzycy
• wzrost zapotrzebowania na insulinę i doustne leki przeciwcukrzycowe u pacjentów ze zdiagnozowaną cukrzycą
• hirsutyzm
• ujemny bilans azotowy
• wzrost stężenia glukozy we krwi i moczu
• wzrost masy ciała, zwiększone łaknienie
• objawy schizofrenii, manii lub majaczenie
• wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego z tarczą zastoinową
• drgawki
• zawroty i bóle głowy
• zaćma podtorebkowa tylna
• wzrost ciśnienia śródgałkowego
• jaskra
• wytrzeszcz
• zespoły zakrzepowo-zatorowe
• owrzodzenie żołądka i jelit, perforacje, krwawienia
• perforacje jelita grubego lub cienkiego
• zapalenie trzustki
• wzdęcia
• wrzodziejące zapalenie przełyku
• zaburzenia trawienia 
• nudności
• rozstępy skórne
• trądzik
• utrudnione gojenie ran
• wybroczyny i wylewy krwawe
• rumień
• nasilone pocenie
• alergiczne zapalenie skóry, pokrzywka
• obrzęk naczynioruchowy
• osłabienie mięśni
• miopatia steroidowa
• utrata masy mięśniowej
• osteoporoza
• kompresyjne złamania kręgosłupa
• aseptyczna martwica głowy kości udowej i ramiennej
• patologiczne złamania kości długich
• reakcje anafilaktyczne i nadwrażliwość
• złe samopoczucie
• zaburzenia snu
• zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej (zatrzymywanie sodu i płynów w organizmie, zastoinowa niewydolność krążenia, utrata potasu, zasadowica hipokaliemiczna, nadciśnienie)

Przed rozpoczęciem przyjmowania leku Encortolon należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą:

• jeżeli pacjent choruje na twardzinę skóry, ponieważ dawki wynoszące co najmniej 15 mg prednizolonu na dobę mogą powodować wzrost ryzyka wystąpienia poważnego powikłania zwanego twardzinowym przełomem nerkowym (objawy: podwyższone ciśnienie krwi, zmniejszenie wytwarzania moczu)
• u pacjentów leczonych kortykosteroidami, w sytuacji zwiększonego stresu może wystąpić konieczność podania zwiększonej dawki szybko działającego glikokortykosteroidu
• prednizolon może maskować objawy zakażenia, zmniejszać odporność na zakażenie i zdolność do jego lokalizacji
• długotrwałe stosowanie prednizolonu może powodować zaćmę, jaskrę z możliwością uszkodzenia nerwów wzrokowych, a także zwiększać ryzyko wtórnych zakażeń grzybiczych lub wirusowych
• u pacjentów z niedoczynnością tarczycy lub marskością wątroby prednizolon wykazuje silniejsze działanie
• prednizolon wpływa na równowagę wodno-elektrolitową, czego skutkiem może być wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zatrzymywanie sodu i wody oraz zwiększone wydalanie potasu i wapnia
• pacjentów leczonych prednizolonem nie należy szczepić żywymi szczepionkami wirusowymi (podanie inaktywowanej szczepionki wirusowej lub bakteryjnej może nie spowodować oczekiwanego wzrostu przeciwciał)
• jeśli u pacjenta wystąpi nieostre widzenie lub inne zaburzenia widzenia, należy skontaktować się z lekarzem
• należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego leczenia kwasem acetylosalicylowym pacjentów z hipoprotrombinemią (niedobór protrombiny we krwi)
• jeżeli u pacjenta występują: nieswoiste wrzodziejące zapalenie okrężnicy (jeżeli istnieje zagrożenie perforacją), uchyłkowatość jelit, świeże zespolenia jelitowe
• jeżeli pacjent ma chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy
• jeżeli pacjent choruje na niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, osteoporozę, nużliwość mięśni, cukrzycę, niewydolność wątroby, jaskrę, zakażenia grzybicze lub wirusowe
• podczas stosowania prednizolonu mogą wystąpić zaburzenia psychiczne, takie jak euforia, bezsenność, nagłe zmiany nastroju, zaburzenia osobowości, ciężka depresja, objawy psychozy
• istniejąca wcześniej chwiejność emocjonalna lub skłonności psychotyczne mogą nasilać się podczas leczenia
• w razie perforacji w obrębie przewodu pokarmowego u pacjentów leczonych dużymi dawkami prednizolonu, objawy zapalenia otrzewnej mogą być nieznaczne lub nie wystąpić wcale

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub położnej przed zastosowaniem leku Encortolon.

Stosowanie leku Encortolon przez kobiety w ciąży jest dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy korzyść matki przeważa nad potencjalnym ryzykiem dla płodu. Istnieją dane wskazujące na zwiększone ryzyko niewydolności łożyska, małej masy urodzeniowej i śmierci płodu u kobiet, które stosowały prednizolon w czasie ciąży.

Uważa się, że leczenie matki dawką do 5 mg nie wywołuje u dziecka działań niepożądanych. Jednak stosowanie większych dawek może spowodować u dziecka zahamowanie wzrostu lub zahamowanie wydzielania endogennych hormonów kory nadnerczy. 

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Jeżeli konieczne jest długotrwałe leczenie prednizolonem, zaleca się zaprzestanie karmienia piersią, gdyż lek przenika do mleka kobiecego i może powodować działania niepożądane u dziecka. 

Zawsze należy poinformować swojego lekarza lub farmaceutę jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane.

Jeśli pacjent stosuje którykolwiek z wymienionych poniżej leków, powinien powiedzieć o tym lekarzowi przed rozpoczęciem przyjmowania leku:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (wzrost ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego)
• leki stosowane w terapii zakażenia HIV, takie jak rytonawir, kobicystat
• amfoterycynę B, inhibitory anhydrazy węglanowej (ryzyko wystąpienia hipokaliemii, przerostu mięśnia sercowego, zastoinowej niewydolność krążenia)
• paracetamol (wzrost stężenia sodu w surowicy, obrzęki, wydalanie wapnia, ryzyko hipokalcemii i osteoporozy, ryzyko uszkodzenia wątroby)
• steroidy anaboliczne, androgeny (obrzęki, trądzik)
• leki cholinolityczne, głównie atropina (wzrost ciśnienia śródgałkowego)
• leki przeciwzakrzepowe, takie jak pochodne kumaryny, indadionu, heparyna, streptokinaza, urokinaza (wzrost ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego)
• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (mogą nasilać zaburzenia psychiczne związane ze stosowaniem prednizolonu)
• leki przeciwcukrzycowe, w tym insulina (prednizolon osłabia ich działanie)
• leki stosowane w nadczynności tarczycy oraz hormony tarczycy (zmieniona czynność tarczycy, może być konieczne odstawienie leku stosowanego z powodu choroby tarczycy lub zmiana jego dawki)
• leki antykoncepcyjne (estrogeny nasilają działanie prednizolonu)
• asparaginazę (wzrost stężenia glukozy we krwi)
• glikozydy naparstnicy (wzrost ryzyka zaburzeń rytmu serca oraz toksyczności glikozydów)
• leki moczopędne (osłabienie działanie leków moczopędnych oraz hipokaliemia)
• kwas foliowy (wzrost zapotrzebowania na ten lek)
• leki immunosupresyjne (wzrost ryzyka zakażenia, rozwoju chłoniaków i innych chorób limfoproliferacyjnych)
• izoniazyd (prednizolon zmniejsza jego stężenie, może być konieczna modyfikacja dawki)
• meksyletynę (prednizolon przyspiesza jej metabolizm oraz zmniejsza jej stężenie w osoczu)
• salicylany (prednizolon zwiększa ich wydalanie, wzrost ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego)
• efedrynę (przyspiesza metabolizm glikokortykosteroidów)
• szczepionki z żywymi wirusami i inne szczepionki (wzrost ryzyka powikłań neurologicznych oraz mniejsze wytwarzanie przeciwciał)
• sód (obrzęki, podwyższone ciśnienie tętnicze)
• mitotan (hamuje czynność kory nadnerczy, zatem podczas jego stosowania zwykle konieczne jest stosowanie glikokortykosteroidów, ale w dawkach większych niż zwykle)
• związki indukujące enzymy mikrosomalne (osłabienie siły działania glikokortykosteroidów)
• potas (stosowanie glikokortykosteroidów powoduje zmniejszenie stężenia jonów potasowych we krwi)
• leki blokujące płytkę motoryczną niedepolaryzujace (ryzyko wystąpienia hipokaliemii, która może nasilać blok płytki motorycznej, prowadząc do przedłużenia czasu trwania depresji oddechowej i porażenia)

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Alkohol nasila działanie prednizolonu oraz zwiększa ryzyko owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego. Nie należy stosować alkoholu podczas terapii lekiem Encortolon.

Podczas stosowania leku Encortolon mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak drgawki, zawroty i bóle głowy, niewyraźne lub podwójne widzenie, zaburzenia psychiczne. Pacjent nie powinien prowadzić pojazdów, ani obsługiwać maszyn, jeżeli pojawią się tego typu objawy.

Jak przechowywać lek Encortolon?

• lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci
• lek należy przechowywać w temperaturze poniżej 25ºC