Encorton (Prednisonum)

Jak działa lek Encorton?

Prednizolon (metabolit prednizonu) hamuje rozwój objawów zapalenia, nie wpływając na jego przyczynę. Zapobiega gromadzeniu się komórek w rejonie ogniska zapalnego. Zmniejsza on rozszerzalność i przepuszczalność naczyń włosowatych, co prowadzi do zahamowania tworzenia obrzęków. Prednizolon może zapobiegać lub hamować komórkowe reakcje immunologiczne, a także specyficzne mechanizmy związane z odpowiedzią układu odpornościowego. Prednizolon, poprzez działanie na cewkę dalszą, nasila również wchłanianie zwrotne sodu, wydalanie potasu i jonów wodorowych oraz zatrzymywanie wody.

Inne działania prednizolonu:

• hamuje wydzielanie hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) przez przysadkę, przez co dochodzi do spadku wytwarzania kortykosteroidów i androgenów w korze nadnerczy
• nasila rozpad białek i indukuje enzymy biorące udział w metabolizmie aminokwasów
• zwiększa dostępność glukozy poprzez indukcję enzymów glukogenezy w wątrobie, pobudzanie katabolizmu białek oraz spadek zużycia glukozy w tkankach obwodowych, co prowadzi co gromadzenia większej ilości glikogenu w wątrobie i wzrostu stężenia glukozy we krwi
• nasila uwalnianie kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej
• zmniejsza stężenie wapnia w osoczu, co może prowadzić do zahamowania wzrostu kości u dzieci i młodzieży oraz rozwoju osteoporozy w każdym wieku
• nasila działanie endo- i egzogennych amin katecholowych

Kiedy stosuje się lek Encorton?

Lek Encorton stosuje się w poniższych wskazaniach:

Zaburzenia endokrynologiczne

• niewydolność kory nadnerczy pierwotna (choroba Addisona) i wtórna
• wrodzona hiperplazja nadnerczy
• nieropne zapalenie tarczycy
• hiperkalcemia (zwiększone stężenie wapnia w surowicy krwi) związana z chorobą nowotworową

Choroby alergiczne o ciężkim przebiegu oporne na inne metody leczenia

• choroba posurowicza
• atopowe zapalenie skóry
• kontaktowe zapalenie skóry
• reakcje nadwrażliwości na leki
• całoroczny lub sezonowy alergiczny nieżyt nosa

Kolagenozy w okresach zaostrzenia lub w niektórych przypadkach jako leczenie podtrzymujące

• ostre reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego
• toczeń rumieniowaty układowy
• zapalenie skórno-mięśniowe

Choroby dermatologiczne

• złuszczające zapalenie skóry
• opryszczkowe pęcherzowe zapalenie skóry
• ciężkie łojotokowe zapalenie skóry
• ciężki rumień wielopostaciowy (zespół Stevensa-Johnsona)
• ziarniniak grzybiasty
• pęcherzyca
• ciężka łuszczyca

Choroby przewodu pokarmowego w okresach zaostrzenia

• wrzodziejące zapalenie okrężnicy
• choroba Leśniowskiego-Crohna

Choroby hematologiczne

• niedokrwistość hemolityczna nabyta
• niedokrwistość aplastyczna wrodzona
• niedokrwistość wskutek wybiórczej hipoplazji układu czerwonokrwinkowego
• małopłytkowość wtórna u dorosłych
• idiopatyczna plamica małopłytkowa (choroba Werlhofa) u dorosłych

Choroby nowotworowe (jako leczenie paliatywne)

• białaczki i chłoniaki u dorosłych
• ostra białaczka u dzieci

Zespół nerczycowy

• glikokortykosteroidy wskazane są w celu wywołania diurezy lub uzyskania remisji w przypadku białkomoczu w zespole nerczycowym idiopatycznym bez mocznicy lub w celu poprawy czynności nerek u chorych z toczniem rumieniowatym

Choroby neurologiczne

• stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia

Choroby oka (ciężkie ostre i przewlekłe procesy zapalne i alergiczne)

• zapalenie tęczówki
• zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego
• zapalenie naczyniówki i siatkówki
• rozlane zapalenie błony naczyniowej tylnego odcinka oka
• zapalenie nerwu wzrokowego
• współczulne zapalenie naczyniówki
• zapalenie przedniego odcinka oka
• alergiczne zapalenie spojówek
• zapalenie rogówki
• alergiczne owrzodzenie brzeżne rogówki

Choroby układu oddechowego

• beryloza
• zespół Löfflera
• zachłystowe zapalenie płuc
• objawowa sarkoidoza
• astma oskrzelowa
• piorunująca lub rozsiana gruźlica płuc

Choroby reumatyczne (jako leczenie wspomagające w stanach zaostrzenia)

• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
• łuszczycowe zapalenie stawów
• reumatoidalne zapalenie stawów
• młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów

Niereumatyczne choroby zapalne układu kostno-stawowego

• ostre dnawe zapalenie stawów
• pourazowe zapalenie kości i stawów
• zapalenie błony maziowej u pacjentów z zapaleniem kości i stawów
• ostre i podostre zapalenie kaletki
• zapalenie nadkłykcia
• ostre, nieswoiste zapalenie pochewki ścięgna

Inne

• gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych z blokiem podpajęczynówkowym
• włośnica z zajęciem mięśnia sercowego lub układu nerwowego

Jak stosować lek Encorton?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Lek Encorton należy stosować:

• zgodnie z indywidualnymi zaleceniami lekarza
• po uzyskaniu pożądanego efektu leczniczego wskazane jest stopniowe zmniejszanie dawki do najmniejszej skutecznej dawki
• przed planowanym odstawieniem leku, dawkę należy zmniejszać stopniowo
• w celu zmniejszenia ryzyka zahamowania osi podwzgórze-przysadka-nadnercza zaleca się podawanie leku raz na dobę, w godzinach rannych (rano jest największe wydzielanie endogennych kortykosteroidów)
• w niektórych przypadkach lekarz może zalecić częstsze podawanie dawek leku

Dorośli i młodzież

Zwykle zalecana dawka to 5 mg do 60 mg na dobę, jako pojedyncza dawka lub w dawkach podzielonych. Dawka maksymalna to 250 mg na dobę.

Dzieci

Zwykle zalecana dawka to 2 mg na kilogram masy ciała na dobę w dawkach podzielonych co 6 lub co 8 godzin, lub w dawce jednorazowej.

Stwardnienie rozsiane w okresach zaostrzenia

Zwykle zalecana dawka to 200 mg na dobę przez 7 dni, następnie 80 mg co drugi dzień przez 1 miesiąc.

Zespół nerczycowy

Dzieci w wieku od 18 miesięcy do 4 lat

Zalecana dawka początkowa to od 7 mg do 10 mg cztery razy na dobę.

Dzieci w wieku od 4 do 10 lat

Zalecana dawka początkowa to 15 mg cztery razy na dobę.

Dzieci w wieku powyżej 10 lat

Zalecana dawka początkowa to 20 mg cztery razy na dobę.

Reumatyczne zapalenie serca, białaczka, nowotwory

Dzieci

Zwykle zalecana dawka przez pierwsze 2 lub 3 tygodnie to 0,5 mg na kilogram masy ciała lub 15 mg na m² powierzchni ciała cztery razy na dobę. Następnie należy stosować 0,375 mg na kilogram masy ciała lub 11,25 mg na m² powierzchni ciała cztery razy na dobę przez 4 do 6 tygodni.

Gruźlica (z jednoczesnym leczeniem przeciwgruźliczym)

Dzieci

Zalecana dawka to 0,5 mg na kilogram masy ciała lub 15 mg na m² powierzchni ciała cztery razy na dobę przez dwa miesiące.

Przyjęcie większej niż zalecana dawki leku Encorton

Nawet bardzo wysokie dawki kortykosteroidów zwykle nie powodują objawów ostrego przedawkowania.

Długotrwałe stosowanie kortykosteroidów może powodować bardzo liczne zaburzenia, charakterystyczne dla nadmiernej aktywności hormonów kory nadnerczy:

• zaburzenia psychiczne
• nieprawidłowe odkładanie się tkanki tłuszczowej
• zatrzymywanie płynów
• wzrost masy ciała
• nadmierne owłosienie
• trądzik
• rozstępy skórne
• wzrost ciśnienia krwi
• zaburzenia odporności
• osteoporoza
• wrzód trawienny

W ostrym przedawkowaniu zaleca się opróżnienie żołądka poprzez wymioty lub płukanie. Nie ma swoistego antidotum dla prednizonu.

Pominięcie zastosowania leku Encorton

W razie pominięcia dawki należy zażyć lek jak najszybciej. Jeżeli zbliża się pora przyjęcia kolejnej dawki, pominiętą dawkę należy opuścić. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki.

Przerwanie stosowania leku Encorton

Przerwanie leczenia po długotrwałym stosowaniu może wywołać objawy zespołu odstawienia glikokortykosteroidów, takie jak:

• gorączka
• bóle mięśni i stawów
• złe samopoczucie

Lek należy odstawiać stopniowo, pod kontrolą lekarza. Jeżeli terapia lekiem Encorton była długotrwała, odstawianie leku można rozpocząć zmniejszeniem dawki o 1 mg miesięcznie. Jeżeli terapia lekiem Encorton trwała krótko, dawkę można zmniejszać o 2-5 mg co 2-7 dni. Jeżeli prednizon był podawany w dawce do 40 mg przez maksymalnie 7 dni, lek można odstawić bez ryzyka zahamowania osi przysadka-nadnercza.

Kiedy nie stosować leku Encorton?

Leku Encorton nie powinno się stosować w przypadku:

• uczulenia na prednizon lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
• układowych zakażeń grzybiczych

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jak każdy lek, lek Encorton może wywołać skutki uboczne, jednak nie występują one u każdego pacjenta.

Działania niepożądane o nieznanej częstości występowania:

• twardzinowy przełom nerkowy u pacjentów z twardziną skóry (objawy: podwyższenie ciśnienia krwi i zmniejszenie wytwarzania moczu)
• zaburzenia cyklu miesiączkowego
• zespół Cushinga
• zahamowanie wzrostu u dzieci
• wtórna niedoczynność kory nadnerczy i przysadki (szczególnie w sytuacjach stresowych)
• ujawnienie cukrzycy, zwiększone zapotrzebowanie na insulinę i doustne leki przeciwcukrzycowe u pacjentów ze zdiagnozowaną cukrzycą
• hirsutyzm (wystąpienie nadmiernego owłosienia typu męskiego u kobiet)
• ujemny bilans azotowy
• wzrost stężenia glukozy we krwi i w moczu
• wzrost masy ciała, zwiększone łaknienie
• zaburzenia psychiczne
• objawy schizofrenii, manii, majaczenie
• drgawki
• wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego z obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego
• zawroty głowy i bóle głowy
• zaćma
• wzrost ciśnienia śródgałkowego
• jaskra (zwykle po leczeniu trwającym co najmniej 1 rok)
• wytrzeszcz
• nieostre widzenie
• zespoły zakrzepowo-zatorowe
• wrzód trawienny i jego następstwa: perforacje, krwawienia
• perforacje jelita grubego lub cienkiego (szczególnie u pacjentów ze stanem zapalnym w obrębie jelit)
• zapalenie trzustki
• wzdęcia
• wrzodziejące zapalenie przełyku
• zaburzenia trawienia
• rozstępy skórne
• trądzik
• upośledzone gojenie ran
• wybroczyny i wylewy
• rumień
• nasilone pocenie
• alergiczne zapalenie skóry
• pokrzywka
• obrzęk naczynioruchowy
• osłabienie mięśni
• miopatia steroidowa
• utrata masy mięśniowej
• osteoporoza
• kompresyjne złamanie kręgosłupa
• patologiczne złamania kości długich
• aseptyczna martwica głowy kości udowej i ramiennej
• reakcje nadwrażliwości
• nudności
• złe samopoczucie
• zaburzenia snu
• zatrzymywanie sodu i płynów
• zastoinowa niewydolność krążenia
• utrata potasu
• zasadowica hipokaliemiczna (wzrost pH krwi spowodowany niedoborem potasu)
• nadciśnienie tętnicze

Przed rozpoczęciem przyjmowania leku Encorton należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą:

• jeżeli pacjent choruje na twardzinę skóry, ponieważ dawki wynoszące co najmniej 15 mg prednizonu na dobę mogą powodować wzrost ryzyka wystąpienia poważnego powikłania zwanego twardzinowym przełomem nerkowym (objawy: podyższone ciśnienie krwi, zmniejszenie wytwarzania moczu)
• u pacjentów leczonych kortykosteroidami, w sytuacji zwiększonego stresu może wystąpić konieczność podania zwiększonej dawki szybko działającego glikokortykosteroidu
• prednizon może maskować objawy zakażenia, zmniejszać odporność na zakażenie i zdolność do jego lokalizacji (osoby leczone kortykosteroidami powinny unikać ekspozycji na ospę wietrzną i odrę, ponieważ w przypadku zakażenia tymi chorobami, ich przebieg jest znacznie cięższy)
• długotrwałe stosowanie prednizonu może powodować zaćmę, jaskrę z możliwością uszkodzenia nerwów wzrokowych, a także zwiększać ryzyko wtórnych zakażeń grzybiczych lub wirusowych
• u pacjentów z niedoczynnością tarczycy lub marskością wątroby prednizon wykazuje silniejsze działanie
• prednizon wpływa na równowagę wodno-elektrolitową, czego skutkiem może być wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zatrzymywanie sodu i wody oraz zwiększone wydalanie potasu i wapnia
• pacjentów leczonych prednizonem nie należy szczepić żywymi szczepionkami wirusowymi (podanie inaktywowanej szczepionki wirusowej lub bakteryjnej może nie spowodować oczekiwanego wzrostu przeciwciał)
• jeśli u pacjenta wystąpi nieostre widzenie lub inne zaburzenia widzenia, należy skontaktować się z lekarzem
• należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego leczenia kwasem acetylosalicylowym pacjentów z hipoprotrombinemią (niedobór protrombiny we krwi)
• jeżeli u pacjenta występują: nieswoiste wrzodziejące zapalenie okrężnicy (jeżeli istnieje zagrożenie perforacją), ropień lub inne ropne zakażenie, uchyłkowatość jelit, świeże zespolenia jelitowe
• jeżeli pacjent ma czynny lub utajony wrzód trawienny, zapalenie przełyku, zapalenie żołądka
• jeżeli pacjent choruje na nadczynność lub niedoczynność tarczycy, niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, osteoporozę, nużliwość mięśni, cukrzycę, upośledzoną czynność wątroby, choroby serca, zastoinową niewydolność krążenia, jaskrę
• jeżeli pacjent przebył niedawno zawał serca
• prednizon może ujawnić utajoną pełzakowicę, dlatego u osób przybyłych z krajów tropikalnych lub pacjentów z biegunką o nieznanej przyczynie, należy wykluczyć zakażenie pełzakiem czerwonki przed leczeniem glikokortykosteroidami
• podawanie prednizonu pacjentom z czynną gruźlicą powinno być ograniczone do przypadków gruźlicy rozsianej lub o przebiegu piorunującym i wyłącznie przy jednoczesnym leczeniu przeciwgruźliczym
• w przypadku półpaśca ocznego lek należy stosować ostrożnie ze względu na ryzyko perforacji rogówki
• podczas stosowania prednizonu mogą wystąpić zaburzenia psychiczne, takie jak euforia, bezsenność, nagłe zmiany nastroju, zaburzenia osobowości, ciężka depresja, objawy psychozy
• istniejąca wcześniej chwiejność emocjonalna lub skłonności psychotyczne mogą nasilać się podczas leczenia
• w razie perforacji w obrębie przewodu pokarmowego u pacjentów leczonych dużymi dawkami prednizonu, objawy zapalenia otrzewnej mogą być nieznaczne lub nie wystąpić wcale
• u pacjentów leczonych prednizonem należy regularnie kontrolować czynność nadnerczy, stężenie elektrolitów, stężenie glukozy we krwi, czas protrombinowy, kał na obecność krwi utajonej oraz wzrok

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem leku Encorton.

Stosowanie leku Encorton przez kobiety w ciąży jest dopuszczalne jedynie w sytuacji, gdy korzyść matki przeważa nad potencjalnym ryzykiem dla płodu. Istnieją dane wskazujące na zwiększone ryzyko niewydolności łożyska, małej masy urodzeniowej i śmierci płodu u kobiet, które stosowały prednizon w czasie ciąży.

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Stosowanie dawek do 5 mg prednizonu na dobę u kobiety karmiącej piersią nie powinno wywołać działań niepożądanych u dziecka. Jeżeli konieczne jest stosowanie wyższych dawek prednizonu, zaleca się zaprzestanie karmienia piersią.

Zawsze należy poinformować swojego lekarza lub farmaceutę jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane.

Jeśli pacjent stosuje którykolwiek z wymienionych poniżej leków, powinien powiedzieć o tym lekarzowi przed rozpoczęciem przyjmowania leku:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (wzrost ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego)
• leki stosowane w terapii zakażenia HIV, takie jak rytonawir, kobicystat
• amfoterycynę B, inhibitory anhydrazy węglanowej (ryzyko wystąpienia hipokaliemii, przerostu mięśnia sercowego, zastoinowej niewydolność krążenia)
• paracetamol (wzrost stężenia sodu w surowicy, obrzęki, wydalanie wapnia, ryzyko hipokalcemii i osteoporozy, ryzyko uszkodzenia wątroby)
• steroidy anaboliczne, androgeny (obrzęki, trądzik)
• leki cholinolityczne, głównie atropina (wzrost ciśnienia śródgałkowego)
• leki przeciwzakrzepowe, takie jak pochodne kumaryny, indadionu, heparyna, streptokinaza, urokinaza (wzrost ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego)
• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (mogą nasilać zaburzenia psychiczne związane ze stosowaniem prednizonu)
• leki przeciwcukrzycowe, w tym insulina (prednizon osłabia ich działanie)
• leki stosowane w nadczynności tarczycy oraz hormony tarczycy (zmieniona czynność tarczycy, może być konieczne odstawienie leku stosowanego z powodu choroby tarczycy lub zmiana jego dawki)
• leki antykoncepcyjne (estrogeny nasilają działanie prednizonu)
• asparaginazę (wzrost stężenia glukozy we krwi)
• glikozydy naparstnicy (wzrost ryzyka zaburzeń rytmu serca oraz toksyczności glikozydów)
• leki moczopędne (osłabienie działanie leków moczopędnych oraz hipokaliemia)
• kwas foliowy (wzrost zapotrzebowania na ten lek)
• leki immunosupresyjne (wzrost ryzyka zakażenia, rozwoju chłoniaków i innych chorób limfoproliferacyjnych)
• izoniazyd (prednizon zmniejsza jego stężenie, może być konieczna modyfikacja dawki)
• meksyletynę (prednizon przyspiesza jej metabolizm oraz zmniejsza jej stężenie w osoczu)
• salicylany (prednizon zwiększa ich wydalanie, wzrost ryzyka owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego)
• efedrynę (przyspiesza metabolizm glikokortykosteroidów)
• szczepionki z żywymi wirusami i inne szczepionki (wzrost ryzyka powikłań neurologicznych oraz mniejsze wytwarzanie przeciwciał)
• sód (obrzęki, podwyższone ciśnienie tętnicze)
• mitotan (hamuje czynność kory nadnerczy, zatem podczas jego stosowania zwykle konieczne jest stosowanie glikokortykosteroidów, ale w dawkach większych niż zwykle)
• związki indukujące enzymy mikrosomalne (osłabienie siły działania glikokortykosteroidów)
• potas (stosowanie glikokortykosteroidów powoduje zmniejszenie stężenia jonów potasowych we krwi)
• leki blokujące płytkę motoryczną niedepolaryzujace (ryzyko wystąpienia hipokaliemii, która może nasilać blok płytki motorycznej prowadząc do przedłużenia czasu trwania depresji oddechowej i porażenia)

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Alkohol nasila działanie prednizonu oraz zwiększa ryzyko owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego. Nie należy stosować alkoholu podczas terapii lekiem Encorton.

Podczas stosowania leku Encorton mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak drgawki, zawroty i bóle głowy, niewyraźne lub podwójne widzenie, zaburzenia psychiczne. Pacjent nie powinien prowadzić pojazdów, ani obsługiwać maszyn, jeżeli pojawią się tego typu objawy.

Jak przechowywać lek Encorton?

• lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci
• lek należy przechowywać w temperaturze poniżej 25°C