Gliclada (Gliclazidum)

Jak działa lek Gliclada?

Gliclada to lek przeciwcukrzycowy, który stymuluje komórki trzustki do wydzielana insuliny, hormonu obniżającego stężenie cukru we krwi, którego wytwarzanie u chorych pacjentów jest zaburzone. Stosowany jest doustnie u pacjentów dorosłych w leczeniu cukrzycy typu 2. Substancja czynna leku - gliklazyd należy do grupy pochodnych sulfonylomocznika.

Kiedy stosuje się lek Gliclada?

Lek Gliclada stosuje się u pacjentów dorosłych w leczeniu cukrzycy typu 2, u których przestrzeganie odpowiedniej diety, stosowanie ćwiczeń fizycznych oraz zmniejszenie masy ciała nie wystarczają do utrzymania prawidłowego stężenia cukru we krwi. Należy pamiętać, że podstawą skutecznego leczenia cukrzycy, oprócz leków, jest właściwa dieta, regularne ćwiczenia fizyczne jak również regularne badania krwi i moczu.

Jak stosować lek Gliclada?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Dawka leku Gliclada dobierana jest indywidualnie na podstawie stężenia glukozy we krwi i moczu. Zmiana czynników zewnętrznych (np. utrata wagi, zmiana stylu życia, stres) lub poprawa kontroli glukozy we krwi mogą wywoływać konieczność zmiany dawki gliklazydu.

Tabletki należy połykać w całości, w trakcie śniadania (najlepiej o tej samej porze każdego dnia), popijając szklanką wody. Zawsze należy zjeść posiłek po przyjęciu dawki leku. Tabletek nie należy żuć ani rozgniatać. 

Tabletki o zmodyfikowanym uwalnianiu (dawka 30 mg, 60 mg)

• tabletkę w dawce 60 mg można podzielić na równe dawki
• zalecana dawka wynosi od 30 mg do maksymalnie 120 mg przyjmowanych jednorazowo w czasie śniadania, dobierana w zależności od odpowiedzi organizmu na leczenie 
• w przypadku terapii skojarzonej gliklazydu z metforminą, inhibitorem alfa - glikozydazy, tiazolidynedionem, inhibitorem peptydazy dipeptydylowej IV, agonistą receptora GLP - 1 lub insuliną, lekarz indywidualnie ustali dawkę każdego z leków

Tabletki o przedłużonym uwalnianiu (dawka 90 mg)

• zalecana dawka wynosi od 30 mg do 120 mg gliklazydu przyjmowanych jednorazowo w czasie śniadania, dobierana w zależności od odpowiedzi organizmu na leczenie
• tabletkę można podzielić na trzy równe części, które pozwalają na przyjęcie tego leku w następujących dawkach: w dawce 30 mg (przyjąć jedną trzecią tabletki), w dawce 60 mg (przyjąć dwie trzecie tabletki), w dawce 90 mg (przyjąć jedną całą tabletkę) oraz w dawce 120 mg (przyjąć jedną całą tabletkę i jedną trzecią kolejnej tabletki)
• tabletkę można również podzielić na trzy równe części dla łatwiejszego połkniecia
• w przypadku terapii skojarzonej gliklazydu o przedłużonym uwalnianiu z metforminą, inhibitorem alfa - glikozydazy, tiazolidynedionem, inhibitorem peptydazy dipeptydylowej IV, agonistą receptora GLP - 1 lub insuliną, lekarz indywidualnie ustali dawkę każdego z leków

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku

W przypadku przyjęcia zbyt wielu tabletek należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub udać się do najbliższego szpitala. Objawy przedawkowania są objawami niskiego stężenia cukru we krwi (hipoglikemii). W takich sytuacjach może pomóc zjedzenie cukru (4 do 6 kostek) lub wypicie słodkiego napoju, a następnie zjedzenie przekąski lub posiłku. Jeżeli pacjent jest nieprzytomny, należy natychmiast poinformować lekarza oraz wezwać pogotowie ratunkowe. W przypadku omyłkowego przyjęcia leku, np. przez dziecko, należy postąpić identycznie. Osobom, które straciły świadomość, nie należy podawać jedzenia ani napojów. Należy się upewnić, że o leczeniu cukrzycy jest poinformowana osoba, która w razie nagłego wypadku zawiadomi lekarza.

Pominięcie zastosowania dawki leku

W przypadku pominięcia zastosowania leku, następną dawkę pacjent powinien przyjąć o zwykłej porze. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej tabletki. Ważne jest aby przyjmować lek codziennie, ponieważ najlepsze efekty leczenia uzyskuje się stosując tabletki regularnie.

Przerwanie stosowania leku 

Przerwanie leczenia może spowodować zwiększenie stężenia cukru we krwi (hiperglikemię), co zwiększa ryzyko powstania powikłań cukrzycy, dlatego zaprzestanie stosowania leku należy skonsultować z lekarzem. Leczenie cukrzycy trwa najczęściej przez całe życie.

Pacjenci w podeszłym wieku 

U pacjenetów powyżej 65 roku życia stosuje się takie same dawki leku jak u młodszych pacjentów.

Pacjenci z niewydolnością nerek

U pacjentów z łagodną i umiarkowaną niewydolnością nerek można stosować takie same dawki leku, jak u pacjentów z prawidłową czynnością nerek. Jednak tacy pacjenci powinni być monitorowani.

Jeśli pacjent zauważy, że stężenia cukru we krwi są duże, chociaż pacjent przyjmuje lek jak przepisano, powinien zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Kiedy nie stosować leku Gliclada?

Leku Gliclada nie należy stosować w przypadku, gdy pacjent:

• jest uczulony na gliklazyd, inne pochodne sulfonylomocznika, sulfonamidy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą tego leku
• choruje na cukrzycę typu 1 (insulinozależną)
• ma kwasicę ketonową (w moczu obecne są ciała ketonowe i glukoza)
• ma cukrzycowy stan przedśpiączkowy lub śpiączkę cukrzycową
• choruje na ciężką niewydolność nerek lub wątroby
• leczy się mikonazolem (lekiem przeciwgrzybiczym)
• karmi piersią

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta

Jak każdy lek, lek Gliclada może wywołać skutki uboczne, jednak nie wystąpią one u każdego pacjenta.

Często (występujące rzadziej niż u 1 na 10 osób):

• hipoglikemia 

Niezbyt często (występujące rzadziej niż u 1 na 100):

• bóle brzucha
• nudności
• wymioty
• niestrawność
• biegunka
• zaparcia

Rzadko (występujące rzadziej niż u 1 na 1000):

• zmniejszenie liczby krwinek we krwi (np. płytek krwi, czerwonych i białych krwinek)
• bladość
• przedłużone krwawienie
• siniaki
• bóle gardła
• gorączka
• wysypka
• zaczerwienienie
• świąd
• pokrzywka
• obrzęk naczynioruchowy (szybkie opuchnięcie tkanek, takich jak powieki, twarz, wargi, jama ustna, język lub gardło, co może powodować trudności w oddychaniu)
• ciężkie reakcje nadwrażliwości (DRESS): początkowo pojawiają się objawy grypopodobne oraz wysypka na twarzy która następnie rozprzestrzenia się, pojawia się również wysoka temperatura
• zaburzenia wątroby, które mogą powodować zażółcenie skóry i oczu
• zaburzenia widzenia

Tak jak w przypadku innych leków z tej samej grupy terapeutycznej (pochodne sulfonylomocznika), bardzo rzadko (występujące rzadziej niż u 1 na 10 000) zaaobserwowano przypadki znacznych zmian w liczbie komórek krwi, alergicznego zapalenia ścian naczyń krwionośnych,  zmniejszenia stężenia sodu we krwi (hiponatremia), zmian aktywności enzymów wątrobowych, a nawet zagrażającej życiu niewydolności wątroby.

Należy poinformować lekarza, jeśli pacjent:

• ma niedobór dehydrogenazy glukozo - 6 - fosforanowej (również jeśli niedobór stwierdzono w rodzinie), ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia niedokrwistości hemolitycznej (zmniejszenia stężenia hemoglobiny i rozpadu krwinek czerwonych)
• nie spożywa posiłków regularnie lub je pomija - może wystąpić zmniejszenie stężenia cukru we krwi (hipoglikemia)
• zmienił dietę - może wystąpić zmniejszenie stężenia cukru we krwi (hipoglikemia)
• jednocześnie przyjmuje inne leki lub preparaty ziołowe - może wystąpić zmniejszenie stężenia cukru we krwi (hipoglikemia)
• ma zaburzenia hormonalne (zaburzenia czynności tarczycy, przysadki lub kory nadnerczy) - może wystąpić zmniejszenie stężenia cukru we krwi (hipoglikemia)
• ma osłabioną czynność nerek lub wątroby - może wystąpić zmniejszenie stężenia cukru we krwi (hipoglikemia)
• ma odbyć zabieg operacyjny (lekarz może zdecydować o tymczasowym leczeniu insuliną)
• przeżył poważny uraz (lekarz może zdecydować o tymczasowym leczeniu insuliną)

Podczas leczenia gliklazydem należy regularne badać stężenie cukru we krwi (i ewentualnie w moczu) oraz, w razie potrzeby, stężenie hemoglobiny glikozylowanej (HbA1c).

Przez kilka tygodni na początku leczenia ryzyko zmniejszenia stężenia cukru we krwi (hipoglikemii) może być zwiększone. Dlatego konieczna jest ścisła kontrola. Objawy zmniejszenia stężenia glukozy we krwi (hipoglikemii) to:

• ból głowy
• silny głód
• mdłości, wymioty
• znużenie, senność
• zaburzenia snu
• niepokój
• agresywność
• osłabiona koncentracja, zmniejszona czujność i dłuższy czas reakcji
• depresja
• dezorientacja
• zaburzenia mowy i wzroku
• drżenie
• zaburzenia czucia
• zawroty głowy
• bezradność
• pocenie
• wilgotna skóra
• szybki lub nieregularny rytm serca
• wysokie ciśnienie krwi
• nagły, ostry ból w klatce piersiowej, który może promieniować (dusznica bolesna)
• splątanie (majaczenie) - ciężkie przypadki hipoglikemii
• drgawki - ciężkie przypadki hipoglikemii
• utrata samokontroli - ciężkie przypadki hipoglikemii
• płytki oddech - ciężkie przypadki hipoglikemii
• wolne bicie serca - ciężkie przypadki hipoglikemii
• utrata przytomności - ciężkie przypadki hipoglikemii

Pacjent powinien być ich świadomy i odpowiednio zareagować, przyjmując tabletki z glukozą, kostki cukru, wypijając słodki sok czy osłodzoną herbatę, ponieważ w większości przypadków objawy hipoglikemii ustępują po spożyciu cukru. Należy pamiętać, że sztuczne słodziki nie są skuteczne.

Niektóre osoby, szczególnie podeszłym wieku i przyjmujące pewne leki (np. działające na ośrodkowy układ nerwowy i beta - adrenolityki) mogą nie odczuwać objawów hipoglikemii i pacjent może nie zorientować się, że wystąpiło u niego zmniejszenie stężenia cukru we krwi.

Ryzyko hipoglikemii u pacjentów stosujących gliklazyd jest wyższe, gdy pacjent:

• jest niedożywiony
• głodzi się
• zwiększył aktywność fizyczną bez jednoczesnego zwiększenia przyjmowania węglowodanów
• spożywa alkohol, zwłaszcza z jednoczesnym pominięciem posiłku
• przyjmuje duże dawki gliklazydu

Podwyższone stężenie cukru we krwi może wystąpić, jesli pacjent:

• nie stosuje się do zaleceń lekarza
• znajdzie się w szczególnie stesującej sytuacji
• przyjmował preparaty dziurawca (Hypeicum perforatum)

Objawami hiperglikemii są:

• uczucie wzmożonego pragnienia
• częste oddawanie moczu
• suchość w ustach
• sucha i swędząca skóra
• zakażenia grzybicze lub zakażenia skóry
• zmniejszenie aktywności pacjenta

W takim przypadku należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem.

Zaburzenie glukozy we krwi (niskie stężenie cukru we krwi oraz wysokie stężenie cukru we krwi), zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku może wystąpić, gdy gliklazyd przyjmowany jest w tym samym czasie, z lekami należącymi do antybiotyków zwanymi fluorochinolonami. W takich przypadkach lekarz będzie przypominał o znaczeniu monitorowania poziomu glukozy we krwi.

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku. 

Stosowanie gliklazydu w okresie ciąży nie jest zalecane. Bardziej bezpieczna będzie insulina.

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku. 

Nie potwierdzono, że gliklazyd lub jego metabolity przenikają do mleka kobiecego, natomiast ze względu na niebezpieczeństwo wystąpienia hipoglikemii u dziecka, lek Gliclada jest przeciwwskazany u kobiet karmiących piersią.

Zawsze należy poinformować swojego lekarza jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane.

Niektóre leki stosowane razem z gliklazydem mogą nasilić działanie obniżające stężenie cukru we krwi, co zwiększa ryzyko hipoglikemii, są to:

• inne leki stosowane w leczeniu wysokiego stężenia cukru we krwi (np. doustne leki przeciwcukrzycowe, agoniści receptora GLP - 1, insulina)
• antybiotyki (sulfonamidy, klarytromycyna)
• leki stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia tętniczego lub niewydolności serca (beta - adrenolityki, inhibitory ACE np. kaptopryl, enalapryl)
• leki przeciwgrzybicze (mikonazol jest przeciwwskazany, flukonazol)
• leki stosowane w leczeniu wrzodów żołądka lub dwunastnicy (leki blokujące receptory H2)
• leki stosowane w leczeniu depresji (inhibitory MAO)
• leki przeciwbólowe lub przeciwreumatyczne (fenylbutazon, ibuprofen)
• leki zawierające alkohol

Niektóre leki stosowane razem z gliklazydem mogą zmniejszać działanie obniżające stężenie cukru we krwi, co zwiększa ryzyko hiperglikemii, są to:

• leki stosowane w leczeniu chorób ośrodkowego układu nerwowego (chlorpromazyna)
• leki przeciwzapalne (kortykosteroidy)
• leki stosowane w leczeniu astmy lub stosowane podczas porodu (podawane dożylnie: salbutamol, rytodryna, terbutalina)
• leki stosowane w leczeniu chorób piersi, ciężkich krwawień miesiączkowych i endometriozy (danazol)
• preparaty ziela dziurawca (Hypericum perforatum)

Dodatkowo stosowanie gliklazydu razem z lekami przeciwzakrzepowymi (np. warfaryną) może nasilić działanie hamujące krzepliwość krwi. Natomiast stosowanie leku Gliclada z antybiotykami zwanymi fluorochinolonami może doprowadzić do zaburzeń stężenia glukozy we krwi (może pojawić się hiperglikemia lub hipoglikemia).

Gliclada z jedzeniem i piciem 

Lek Gliclada można przyjmować z jedzeniem oraz napojami bezalkoholowymi.

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Spożywanie alkoholu podczas leczenia gliklazydem nie jest zalecane, ponieważ może on w sposób nieprzewidywalny wpływać na kontrolę cukrzycy (może nawet doprowadzić do śpiączki).

U pacjentów chorujących na cukrzycę typu 2 stosujących gliklazyd istnieje ryzyko wystąpienia hipoglikemii lub hiperglikemii, w wyniku których może dojść do zaburzenia widzenia, koncentracji i szybkości reagowania, które upośledzają zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Należy rozważyć, czy w tych okolicznościach możliwe jest wykonywanie wymienionych czynności, warto zwrócić się o poradę do lekarza.

Jak przechowywać lek Gliclada?

• lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci