
Grzybica stóp jest infekcją wywołaną przez dermatofity. Dotyczy palców, fałdów międzypalcowych oraz podeszwy stopy i często współwystępuje z grzybicą paznokci. To powszechne schorzenie może dotknąć każdego, niezależnie od wieku i płci, choć ryzyko grzybicy zwiększa się u kilku grup osób z uwagi na konkretne czynniki predysponujące. Do najważniejszych należą: cukrzyca, podeszły wiek czy osłabiony układ odpornościowy. Grupą narażoną na grzybicę stóp są również sportowcy. Rozwojowi grzybów sprzyjają ciepłe, wilgotne warunki panujące m.in. na basenach, saunach, siłowniach, w publicznych prysznicach – czyli wszędzie tam, gdzie ludzie chodzą boso. Przyczyną grzybicy może być też nadmierna potliwość stóp, noszenie nieprzewiewnego obuwia oraz niewłaściwa higiena stóp. Zakażenie często rozpoczyna się od swędzenia, piekącego bólu, zaczerwienienia i łuszczenia skóry, a z czasem może przenosić się na paznokcie, powodując ich osłabienie, przebarwienia, kruszenie i zgrubienia.
Leczenie grzybicy stóp polega na stosowaniu miejscowo leków przeciwgrzybiczych, których zadaniem jest zwalczenie infekcji. Przeciwgrzybicze leki ogólnoustrojowe podaje się zazwyczaj pacjentom w zaawansowanych przypadkach, u których leczenie miejscowe nie powiodło się. Preparaty przeciwgrzybicze do stóp stosowane miejscowo występują w postaci kremów, maści, sprayów lub pudrów. Ich zadaniem jest zahamowanie rozwoju grzybów i przywrócenie prawidłowej kondycji skóry. Do najczęściej stosowanych substancji czynnych należą terbinafina, klotrimazol, ekonazol, mikonazol i bifonazol. Leki te działają grzybobójczo lub grzybostatycznie, czyli hamują rozwój grzybów wywołujących zakażenia. Preparaty miejscowe nakłada się zwykle na czystą i suchą skórę stóp, szczególnie między palcami, 1-2 razy dziennie, przez okres kilku tygodni. Stosowanie preparatów przeciwgrzybiczych jest najskuteczniejsze w połączeniu z właściwą higieną stóp – noszeniem przewiewnego obuwia, częstą zmianą skarpet i unikaniem chodzenia boso w miejscach publicznych.
Grzybica paznokci (onychomikoza) to przewlekłe zakażenie płytki paznokciowej wywołane głównie przez dermatofity, ale też drożdżaki lub pleśnie. Skuteczność terapii zależy od odpowiedniego doboru leku na grzybicę paznokci, stopnia zajęcia płytki, obecności zmian skórnych oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Leczenie obejmuje zazwyczaj preparaty miejscowe. W zaawansowanych przypadkach podaje się leki doustne.
W terapii miejscowej podstawową formą leczenia jest lakier na grzybicę paznokci, który umożliwia głęboką penetrację płytki oraz utrzymuje aktywną substancję czynną przez wiele dni. Dzięki zdolności tworzenia trwałego filmu polimerowego stopniowo uwalnia lek i ogranicza rozwój patogenów. Lakier na grzybicę paznokci jest szczególnie skuteczny przy zmianach obejmujących do 50% grubości płytki, bez zajęcia macierzy. Często zaleca się stosowanie długoterminowe, nawet przez 6–12 miesięcy, ponieważ wzrost zdrowego paznokcia jest procesem powolnym. Grzybica paznokci często współistnieje z grzybicą stóp. W takim przypadku, oprócz lakieru na grzybicę paznokci, zaleca się stosowanie kremów lub żeli, aby wyeliminować ogniska zakażenia na skórze i zapobiec reinfekcji. Kiedy paznokieć jest pogrubiały, pomocne są preparaty keratolityczne, które zmiękczają płytkę i ułatwiają przenikanie leku.
Na rynku dostępne są preparaty na grzybicę paznokci zawierające różne substancje czynne. Do najpopularniejszych należą m.in.: amorolfina – najczęściej stosowany leczniczy lakier na grzybicę paznokci, cyklopiroks – lakier, jako skuteczny lek na grzybicę paznokci szczególnie polecany w zakażeniach mieszanych, terbinafina – stosowana miejscowo wspiera leczenie zmian skórnych wokół paznokci, natomiast stosowana doustnie stanowi standardowy lek na grzybicę paznokci u nóg w przypadkach rozległych i zaawansowanych. Dobór terapii zależy m.in. od nasilenia choroby. W przypadku łagodnych zmian zazwyczaj stosuje się cyklopiroks lub amorolfinę w postaci lakieru. Jeśli doszło do zajęcia skóry stóp, lakier na grzybicę paznokci trzeba połączyć z kremem przeciwgrzybiczym. Zaawansowane, wielopaznokciowe zakażenia mogą wymagać stosowania doustnie terbinafiny lub itrakonazolu jako najskuteczniejszych form leczenia.
Nowoczesne preparaty, w tym lakier na grzybicę paznokci, stanowią podstawę terapii miejscowej i są skutecznym rozwiązaniem w początkowych stadiach choroby. Zaawansowane przypadki wymagają leczenia ogólnego. Odpowiedni dobór leków, systematyczność oraz leczenie współistniejącej grzybicy stóp są kluczowe dla pełnego wyleczenia.