Szczypta historii
Cenne właściwości waleriany znano już w starożytnym Rzymie i Grecji. Stosowano ją w stanach wzmożonego napięcia nerwowego, leczenia epilepsji, ale też jako środek moczopędny, w chorobach płuc oraz problemach ze snem. Już sama łacińska nazwa waleriany oznacza „być zdrowym”. Dioskurudes i Hipokrates wspominali w I i V w. o kozłku lekarskim w swoich naukowych księgach. W Polsce po raz pierwszy odnotowano zastosowanie waleriany w XV w., a ślad po niej odnaleziono w manuskrypcie medycznym, gdzie występuje pod polską nazwą „waldrian”.
Charakterystyka waleriany
Jest rośliną dwuletnią, osiągającą ok. 2 metrów wysokości, należącą do rodziny kozłkowatych. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Porasta brzegi rzek i torfowiska. Kwiaty tej rośliny są koloru białego lub białoliliowego. Drobniutkie, ułożone w baldachy. Wzrasta etapami – w pierwszym roku liście, a w drugim tworzy się łodyga. Kozłek lekarski intensywnie pachnie, najważniejszą jego częścią są kłącza, czyli korzeń, który wykorzystuje się do celów leczniczych.
Krople walerianowe – zastosowanie
Wykazują właściwości uspakajające, wyciszające. Substancje aktywne w nich zawarte działają na ośrodkowy układ nerwowy, dlatego można odczuć ukojenie po zastosowaniu kropli walerianowych. Oprócz wyciszania stanów podwyższonego napięcia. Kupując leki na bazie waleriany, trzeba zwrócić uwagę na ich skład. Inaczej działają preparaty przyrządzone na bazie roztworu alkoholowego, a inaczej na bazie wody. Czynne substancje tej rośliny lepiej rozpuszczają się w wodzie. Duże znaczenie ma też sposób suszenia, a ściślej rzecz ujmując – temperatura. Jeśli jest za duża, kozłek traci większość swoich cennych właściwości.
Leki na bazie kozłka
Są nimi wspomniane wyżej krople walerianowe lub tabletki. Zależnie od preferencji można stosować wybrany przez siebie rodzaj leku. Nie obserwuje się skutków ubocznych stosowania kozłka, ale w przypadku przedawkowania możliwe są problemy ze snem, bóle głowy, nudności, ból brzucha czy zaburzenia snu.
Kto nie powinien stosować waleriany?
Kobiety ciężarne oraz karmiące nie powinny pić kropli walerianowych. Nie można ich przyjmować także 2 tygodnie przed planowaną operacją czy zabiegiem chirurgicznym. Krople walerianowe nie mogą być także zażywane przez alkoholików oraz osoby z chorą wątrobą i cierpiące na padaczkę. Osoby nadwrażliwe na kozłek lekarski również muszą zrezygnować ze stosowania preparatu.
Ciekawostki na temat kozłka lekarskiego
Ciekawostka związana z kozłkiem lekarskim to już legenda, według której roślina ta była składnikiem odtrutki Mitrydatesa, VI króla Pontu. Był to człowiek bardzo bojący się o swoje zdrowie i życie, dlatego zdecydował się na utworzenie antidotum na… wszystkie trucizny. Wypróbował jej działanie na swoich poddanych i w ten właśnie sposób odkrył prozdrowotne właściwości kozłka lekarskiego.
