Ost syberyjski - odmiany

Roślina ta przypomina wizualnie oset, dlatego nazywana jest często ostem syberyjskim. Dwie główne jej odmiany to:

Ostrożeń polny – ma wydłużone zielono-szare liście o różnych kształtach. Jest to roślina dwupienna o różowych lub fioletowych kwiatach, rzadziej białych. Osiąga wysokość od 50 do 150 cm i kwitnie od lipca do października. Łodyga w górnych częściach znacznie się rozgałęzia i jest pokryta licznymi włoskami (tak samo, jak blaszki liściowe od strony wewnętrznej).

Ostrożeń warzywny charakteryzuje się ulistnieniem skrętoległym, rzadko owłosionym. Z kolei kwiaty przybierają barwę żółtą, czasami purpurowoczerwoną. Łodyga jest gruba i pusta w środku, a u góry rozgałęzia się. Osiąga od 0,5 do 1,5 metra wysokości i pokryta jest meszkiem (tak, jak liście), który po wyschnięciu staje się kłujący. Roślina kwitnie od lipca do września.

Ostrożeń i jego właściwości

Surowiec leczniczy stanowiący ziele rośliny to Herba cirsii, które należy zbierać podczas kwitnienia lub owocowania. Najlepiej obrywać liście i wierzchołki pędów, ponieważ łodygi są dosyć twarde. Ostrożeń pomaga chronić komórki wątroby, a także sprzyja produkcji żółci. Tym samym wspomaga pracę woreczka żółciowego i bardzo dobrze działa na trawienie. Zawarte w ostrożniu kwasy fenolowe i flawonoidy chronią i regenerują komórki wątroby. Ostrożeń wspiera też wątrobę w odtruwaniu organizmu, dlatego jest dobrym detoksykantem. Wspomaga przemianę materii, dzięki czemu związki toksyczne są szybciej usuwane z organizmu.

Ostrożeń w kosmetyce

Ze względu na jego dobroczynne oddziaływanie na skórę, ostrożeń wykorzystywany jest do produkcji kosmetyków. Szczególnie przeznaczone są do pielęgnacji skóry skłonnej do podrażnień i wrażliwej. Preparaty te m.in. regenerują i wyrównują koloryt cery.

Kulinaria

Kłącza i młode rośliny są jadalne, dlatego ostrożeń ma swoje zastosowanie także w kuchni, m.in. ze względu na zawartość wapnia, potasu, magnezu i białka. Stosuje się je po ugotowaniu w całości lub rozdrabnia, dodając do sałatek i surówek.

Ciekawostki

Jego regionalna nazwa (czarcie żebro) odnosi się do kształtu liści przypominających klatkę piersiową i żebra. Dawniej uważano, że ta roślina posiada właściwości magiczne, dlatego próbowano za jej pomocą odczyniać złe uroki. Czarownice z kolei miały używać jej do rzucania klątw. Ostrożeń był wykorzystywany do przygotowywania płukanek do włosów oraz do kąpieli uzdrawiających. Miały one wypędzić czarta, a wodę wylewano daleko od domu, na rozstaje dróg, aby zachować innych od złych uroków.

Na bazie ostrożnia już od średniowiecza przygotowywano też odwary, które miały pomagać na choroby skórne i zapalenia. Do tej pory zarówno w Indiach, jak i w Japonii ostrożeń uprawiany i spożywany jest jako warzywo. Używa się go także jako dodatku do pasz, ponieważ zawiera sporo składników odżywczych. Do tego celu wykorzystywane są młode rośliny, zanim łodygi ulegną stwardnieniu. Ostrożeń wzmacnia system trawienny zwierząt.

W okresach, kiedy brakowało pożywienia, na młodych pędach i liściach przyrządzano barszcz. W niektórych krajach do dzisiaj wykorzystuje się pędy i kwiaty ostrożnia do przygotowywania tej potrawy.

Dawniej kwiaty rośliny używane były do barwienia jedwabiu na kolor siny lub fioletowy.