Matrifen (Fentanylum)

Jak działa lek Matrifen?

Lek Matrifen zawiera substancję czynną fentanyl, który jest lekiem przeciwbólowym o silnym działaniu przeciwbólowym, zaliczanym do grupy opioidów. 

Kiedy stosuje się lek Matrifen?

Lek Matrifen stosuje się w przypadku ciężkiego, przewlekłego bólu:

• u dorosłych, wymagających stałego podawania leków przeciwbólowych
• u dzieci powyżej 2. roku życia, u których stosowano już leki opioidowe, wymagających stałego podawania leków przeciwbólowych

Jak stosować lek Matrifen?

Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Stosowanie i zmiana plastrów:

• plaster zawiera ilość leku wystarczającą na 72 godziny
• plaster należy zmieniać co 3 dni
• najpierw należy usunąć stary plaster, przed przyklejeniem nowego
• należy zmieniać plaster zawsze o tej samej porze dnia

Miejsce przyklejenia plastra:

• dorośli: należy przyklejać plastry na płaskiej powierzchni górnej części ciała lub na ramieniu, należy omijać okolice stawów
• dzieci: plaster należy przykleić na górną część pleców aby zminimalizować możliwość odklejenia go przez dziecko, należy sprawdzać czy plaster jest przyklejony prawidłowo, czy dziecko nie włożylo go do ust. Należy obserwować dziecko przez 48 godzin od przyklejenia pierwszego plastra lub przyklejenia plastra o większej mocy, działanie pierwszego plastra może wystąpić z opóźnieniem
• nie należy przyklejać plastra: 2 razy w to samo miejsce, w miejsca ruchome, na zranioną, podrażnioną, bardzo owłosioną skórę

Codzienne aktywności podczas stosowania plastrów:

• plastry są wodoodporne
• można brać prysznic lub kąpiel, ale nie należy pocierać plastra
• w trakcie stosowania plastra, za zgodą lekarza można wykonywać ćwiczenia fizyczne lub uprawiać sport
• można także pływać w trakcie noszenia plastra, ale:
  • nie należy stosować długotrwałych kąpieli rozgrzewających lub sauny
  • nie ubierać ciasnych, elastycznych opasek ani bandaży w miejscu przyklejenia plastra
• podczas stosowania nie ogrzewać miejsca przylepienia plastra przez zewnętrzne źródła ciepła, takie jak: podgrzewane poduszki, elektrycznie podgrzewane koce, butelki z gorącą wodą (termofory), podgrzewane łóżka, lampy nagrzewające lub opalające. Nie należy opalać się i stosować długotrwałych kąpieli rozgrzewających lub sauny. W takich sytuacjach istnieje możliwość zwiększonego uwalniania leku z plastra

Działanie plastra:

• maksymalne działanie pierwszego plastra może nastąpić z opóźnieniem, w tym czasie lekarz może zalecić dodatkowo stosowanie innych leków przeciwbólowych
• po początkowym okresie terapii, plaster powinien zapewniać stałe uśmierzanie bólu, więc będzie można przestać przyjmować inne leki przeciwbólowe. Jednakże, lekarz może zalecać od czasu do czasu stosowanie dodatkowych leków przeciwbólowych
• jeśli ból nasili się podczas stosowania plastrów, lekarz może zalecić plaster o większej mocy, i/ lub podać dodatkowe leki przeciwbólowe
• jeśli zwiększenie mocy plastrów nie daje poprawy, lekarz może zdecydować o przerwaniu stosowania plastrów

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku

Jeżeli pacjent zastosuje zbyt dużą ilość plastrów lub plaster o nieprawidłowej dawce fentanylu, należy niezwłocznie usunąć plastry i skontaktowac się z lekarzem. 

Objawy przedawkowania to:

• zaburzenia oddychania
• płytki oddech
• zmęczenie
• nadmierna senność
• niemożność jasnego myślenia, chodzenia lub normalnej rozmowy
• omdlenie
• zawroty głowy
• splątanie

Jeśli pacjent zapomni zmienić plaster

• należy przykleić plaster tak szybko jak pacjent sobie o tym przypomni. Kolejny plaster należy zmienić standardowow po 72 godzinach
• gdy minie dłuższy czas od zmiany plastra, należy porozmawiać z lekarzem, gdyż może być konieczne zastosowanie dodatkowych leków przeciwbólowych, jednak nie wolno przyklejać dodatkowego plastra

Odklejenie plastra

Jeżeli plaster odklei się zanim nastąpi pora jego zmiany, należy przykleić w jego miejsce nowy i zanotować dzień i godzinę zmiany. Plaster należy przykleić w innym miejscu niż poprzedni. Należy poinformować lekarza o zaistniałej sytuacji i zmienić nowy plaster po upływie 3 dni (72 godzin), bądź według innych zaleceń lekarza. Jeżeli sytuacja się powtórzy, należy skontaktować się z lekarzem, pielęgniarką lub farmaceutą.

Przerwanie stosowania leku 

Nie należy przerywać stosowania leku bez konsultacji z lekarzem. W przypadku stosowania preparatu przez dłuższy okres, organizm może przyzwyczaić się do leku, zatam nagłe przerwanie stosowania plastrów może wywołać złe samopoczucie. 

Jeżeli terapia została przerwana, nie należy rozpoczynać jej ponownie bez konsultacji z lekarzem. W tym przypadku może być konieczne zastosowanie innej dawki leku niż dotychczas.

Kiedy nie stosować leku Matrifen?

Leku Matrifen nie powinno się stosować w przypadku: 

• uczulenia na substancję czynną lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku
• ostrego, nagłego lub pooperacyjnego bólu
• ciężkiej depresji oddechowej

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jak każdy lek, lek Matrifen może wywołać skutki uboczne, jednak nie wystąpią one u każdego pacjenta.

Należy zaprzestać stosowania leku Matrifen i natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać się do najbliższego oddziału ratunkowego, jeśli wystąpi którykolwiek z wymienionych poniżej działań niepożądanych:

• uczucie nadmiernego znużenia, nadmiernego spowolnienia lub spłycenia oddechu
• nagły obrzęk twarzy lub gardła, ciężkie podrażnienie, zaczerwienienie lub pęcherze na skórze
• drgawki
• zmniejszona świadomość lub utrata świadomości

Inne działania niepożądane:

Bardzo często (występujące u więcej niż 1 na 10 osób):

• nudności i wymioty
• zaparcie
• senność
• uczucie oszołomienia
• ból głowy

Często (występujące u nie więcej niż 1 na 10 osób):

• reakcje alergiczne
• bezsennsość
• jadłowstręt
• depresja
• uczucie lęku lub splątania
• omamy
• drżenie lub skurcze mięśni
• zaburzenia czucia, mrowienie, pieczenie skóry
• zawroty głowy
• przyspieszony rytm serca lub kołatanie serca
• nadciśnienie tętnicze
• duszność
• biegunka
• suchość w ustach
• niestrawność i ból brzucha
• nadmierne pocenie się
• świąd, wysypka, zaczerwienienie skóry
• niemożność oddania moczu lub całkowitego opróżnienia pęcherza
• uczucie osłabienia, zmęczenia, złe samopoczucie
• uczucie zimna
• obrzęki obwodowe na kończynach

Niezbyt często (występujące u nie więcej niż 1 na 100 osób):

• pobudzenie lub dezorientacja
• euforia (nienaturalny stan wesołości i wzmożonej aktywności)
• niedoczulica (zmniejszone czucie, zwłaszcza skóry)
• utrata pamięci
• niewyraźne widzenie
• zwolnienie rytmu serca lub niskie ciśnienie tętnicze krwi
• niedotlenienie (sinica)
• niedrożność jelit
• swędzący wyprysk, reakcja alergiczna, bądź inne reakcje skórne w miejscu aplikacji plastra
• objawy grypopodobne
• uczucie zmian temperatury ciała
• gorączka
• drżenie mięśni
• zaburzenia erekcji lub zaburzenia funkcji seksualnych
• uczucie nadmiernej senności
• nadmierne spowolnienie lub spłycenie oddechu
• drgawki 
• zmniejszona świadomość lub utrata świadomości

Rzadko (występujące u nie więcej niż 1 na 1000 osób):

• zwężenie źrenic
• bezdech (okresowe zatrzymania oddechu)

Czestość nieznana:

• niedobór męskich hormonów płciowych
• majaczenie

Przed stosowaniem leku Matrifen należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą, gdy u pacjenta występują:

• przebyte choroby płuc lub trudności w oddychaniu
• zaburzenia czynności serca, wątroby, nerek lub niskie ciśnienie tętnicze występujące kiedykolwiek
• guz mózgu
• bóle głowy lub uraz głowy
• pacjenci w podeszłym wieku, może wystąpić wrażliwość na lek
• pacjent cierpi na chorobę „miastenia gravis”, w której występuje osłabienie mięśni i męczliwość
• nadużywanie lub uzależnienie od alkoholu, leków lub narkotyków

W przypadku przyklejenia plastra Matrifen do powierzchni ciała innej osoby

Plastry należy umieszczać tylko na powierzchni ciała osoby, której zostały one przepisane. Zgłaszano kilka przypadków przypadkowego przyklejenia plastra do ciała innej osoby, podczas bliskiego fizycznego kontaktu lub podczas spania w jednym łóżku. Niezamierzone przyklejenie się plastra na skórę innej osoby (a zwłaszcza dziecka) może spowodować przedostanie się leku przez skórę i wywołać ciężkie działania niepożądane (zaburzenia oddychania z wolnym i płytkim oddechem co może zagrażać życiu). Gdy taka sytuacja wystąpi, należy jak najszybciej usunąć plaster oraz skonsultować się z lekarzem.

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.

Leku nie należy stosować w okresie ciąży, chyba że lekarz zaleci inaczej. Nie wolno stosować leku Matrifen w okresie okołoporodowym, ponieważ może to wywołać zaburzenia oddechowe u noworodka.

Jeśli pacjentka karmi piersią, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku. 

Lek może przenikać do mleka kobiecego. Nie należy stosować leku w okresie karmienia piersią oraz nie należy karmić piersią przez 3 dni od usunięcia plastra.

Zawsze należy poinformować swojego lekarza lub farmaceutę jakie leki na receptę, leki bez recepty lub produkty ziołowe są już przyjmowane.

Zwłaszcza należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie jeśli pacjent przyjmuje:

• inne opioidowe leki przeciwbólowe (np. buprenorfina, nalbufina lub pentazocyna)
• leki nasenne (np. temazepam, zaleplon, zolpidem)
• leki uspokajające (np. alprazolam, klonazepam, diazepam, hydroksyzyna lub lorazepam)
• leki przeciwpsychotyczne (np. arypiprazol, haloperydol, olanzapina, rysperydon, fenotiazyny)
• leki zmniejszające napięcie mięśniowe (np. cyklobenzapryna lub diazepam)
• niektóre leki przeciwdepresyjne zwane SSRI lub SNRI (np. cytalopram, duloksetyna, escitalopram, fluoksetyna, fluwoksamina, paroksetyna, sertralina lub wenlafaksyna)
• niektóre leki przeciwdepresyjne, leki stosowane w chorobie Parkinsona (np. izokarboksazyd, fenelzyna, selegilina lub tranylcypromina), lek matrifen nie powinien być stosowany przez 2 tygodnie od zakończenia przyjmowania tych leków
• leki przeciwhistaminowe (np. chlorfeniramina, klemastyna, cyproheptadyna, difenhydramina lub hydroksyzyna)
• niektóre antybiotyki (np. erytromycyna lub klarytromycyna)
• leki przeciwgrzybicze (np. itrakonazol, ketokonazol, flukonazol lub worykonazol)
• leki stosowane w terapii zakażenia HIV (np. rytonawir)
• leki przeciwarytmiczne (np. amiodaron, diltiazem lub werapamil)
• leki przeciwgruźlicze (np. ryfampicyna)
• niektóre leki przeciwpadaczkowe (np. karbamazepina, fenobarbital lub fenytoina)
• niektóre leki stosowane w leczeniu nudności i choroby lokomocyjnej (np. fenotiazyny)
• niektóre leki stosowane w leczeniu zgagi i wrzodów żołądka (cymetydyna)
• niektóre leki stosowane w leczeniu choroby wieńcowej lub nadciśnieniu (nikardypina)
• niektóre leki stosowane w leczeniu nowotworów krwi (idelalisyb)

Stosowanie leku Matrifen z lekami uspokajającymi

Stosowanie leku Matrifen łącznie z lekami uspokajającymi takimi jak benzodiazepiny lub innymi lekami o podobnym działaniu zwiększa ryzyko wystąpienia:

• senności
• trudności w oddychaniu (depresji oddechowej)
• śpiączki i może stanowić zagrożenia dla życia

Gdy lekarz przepisze lek Matrifen razem z lekami uspokajającymi dawka oraz czas trwania jednoczesnego leczenia powinien być organiczny przez lekarza.

Stosowanie leku Matrifen z lekami przeciwdepresyjnymi

Ryzyko pojawienia się działań niepożądanych zwiększa się przy jednoczesnym stosowaniu z niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi. Może dojść do zmian stanu psychicznego:

• pobudzenia
• omamów (widzenia, czucia, słyszenia lub powonienia rzeczy nieistniejących)
• wahań ciśnienia tętniczego
• szybkiego rytmu serca
• wysokiej temperatury
• nadmiernych odruchów
• zaburzenia koordynacji
• sztywności mięśni
• nudności, wymiotów i biegunki

Zabiegi operacyjne

W przypadku gdy pacjent przypuszcza że może mieć wykonywane znieczulenie należy powiedzieć lekarzowi lub dentyście o stosowaniu leku Matrifen.

Lekarz indywidualnie ocenia ryzyko stosowania leku u pacjenta.

Zamiar spożycia alkoholu w trakcie stosowania leku, nalezy skonsultować z lekarzem. Lek Matrifen może powodować znużenie i spowolnienie oddechu. Alkohol może nasilić te działania.

Należy obserwować indywidualną reakcję pacjenta na leczenie, gdyż u niektórych pacjentów zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn może być zaburzona. Nie należy prowadzić pojazdów do czasu poznania indywidualnej reakcji na lek. W razie wystąpienia objawów, takich jak senność i zawroty głowy, nie należy prowadzić pojazdów oraz obsługiwać żadnych maszyn.

Jak przechowywać lek Matrifen?

• lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci
• brak szczególnych wymagań dotyczących przechowywania