Zyprexa (Olanzapinum)

Jak działa lek Zyprexa?

Zyprexa zawiera olanzapinę, która działa jako lek przeciwpsychotyczny, regulując równowagę neuroprzekaźników w mózgu, co pomaga opanować objawy takie jak pobudzenie, urojenia czy halucynacje. Lek szybko łagodzi zaburzenia zachowania i poprawia funkcjonowanie w przypadku stanów psychotycznych i epizodów manii.

W jakim celu stosuje się lek Zyprexa?

Preparat w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań stosowany jest u dorosłych w celu szybkiego opanowania pobudzenia i zaburzeń zachowania u pacjentów zmagających się ze schizofrenią lub epizodem manii, zwłaszcza gdy stosowanie leków doustnych jest niewłaściwe. W przypadku tabletek, lek przeznaczony jest do leczenia schizofrenii, w tym długoterminowego leczenia podtrzymującego, średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii oraz zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów z dobrą odpowiedzią na wcześniejszą terapię.

Jak stosować lek Zyprexa?

Proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań

• Lekarz zdecyduje, jak dużą dawkę leku Zyprexa należy zastosować i jak długo należy stosować lek.
• Zazwyczaj dawka początkowa podawana we wstrzyknięciu wynosi 10 mg, ale może być mniejsza. W ciągu 24 godzin można podać dawkę nie większą niż 20 mg. 
• U pacjentów w wieku ponad 65 lat dawka leku wynosi 2,5 mg lub 5 mg.
• Zyprexa ma postać proszku. Lekarz lub pielęgniarka użyje proszku do przygotowania roztworu. Roztwór do wstrzykiwań Zyprexa podaje się domięśniowo. Odpowiednia ilość roztworu zostanie wstrzyknięta domięśniowo.

Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Zyprexa:

• U pacjentów, którym podano większą niż zalecana dawkę leku Zyprexa występowały następujące objawy: przyspieszone bicie serca, pobudzenie lub agresywne zachowanie, trudności w mówieniu, mimowolne ruchy (zwłaszcza mięśni twarzy i języka) oraz ograniczenie świadomości. Inne objawy obejmują: ostre splątanie (dezorientacja), drgawki (padaczka), śpiączka, jednoczesne wystąpienie gorączki, szybkiego oddechu, pocenia się, sztywności mięśni i ospałości lub senności, zmniejszenie częstości oddechów, zachłyśnięcie, wysokie lub niskie ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca. Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub z pielęgniarką.
• Konieczne jest podanie tylko kilku dawek leku Zyprexa w postaci wstrzyknięcia. Lekarz zdecyduje, kiedy należy podać dawkę leku Zyprexa w postaci wstrzyknięcia. W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy zwrócić się do lekarza lub pielęgniarki.

Sposób rozpuszczenia i podania leku Zyprexa:

• Do sporządzania roztworu należy używać wyłącznie wody do wstrzykiwań.
• Leku Zyprexa proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań nie można mieszać w strzykawce z jakimkolwiek dostępnym w sprzedaży produktem leczniczym ze względu na niezgodności farmaceutyczne. 
• Nie należy mieszać w strzykawce olanzapiny do wstrzykiwań z haloperydolem do wstrzykiwań, ponieważ wykazano, że będące tego wynikiem niskie pH powoduje stopniowy rozkład olanzapiny.
• Olanzapiny do wstrzykiwań nie wolno mieszać w strzykawce ani stosować jednocześnie z benzodiazepinami.

Proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań:

• Zyprexa proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań należy rozpuścić stosując standardowe, zapewniające aseptykę metody sporządzania produktów do podania pozajelitowego.
• Do jałowej strzykawki pobrać 2,1 ml wody do wstrzykiwań i przenieść do fiolki z lekiem Zyprexa.
• Obracać fiolkę aż do całkowitego rozpuszczenia się jej zawartości i powstania roztworu żółtej barwy. Fiolka zawiera 11,0 mg olanzapiny w postaci roztworu o stężeniu 5 mg/ml. Po pobraniu 2,0 ml roztworu, 1 mg olanzapiny pozostaje w fiolce i strzykawce, co pozwala na podanie 10 mg olanzapiny.
• Roztwór należy podawać domięśniowo. Nie należy podawać dożylnie ani podskórnie.
• Strzykawkę i niezużyty roztwór należy zniszczyć zgodnie z obowiązującymi procedurami.
• Roztwór należy zużyć natychmiast, w ciągu 1 godziny po przygotowaniu. Nie przechowywać w temperaturze powyżej 25°C. Nie zamrażać.
• Przed podaniem parenteralnym leku należy sprawdzić, czy roztwór nie zawiera widocznych gołym okiem cząstek stałych.

Poniżej podano objętości roztworu odpowiadające określonym dawkom olanzapiny:

• Dawka 10 mg – Objętość wstrzykiwanego płynu 2,0 ml
• Dawka 7,5 mg – Objętość wstrzykiwanego płynu 1,5 ml
• Dawka 5 mg – Objętość wstrzykiwanego płynu 1,0 ml
• Dawka 2,5 mg – Objętość wstrzykiwanego płynu 0,5 ml

Tabletki

• Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
• Lekarz zdecyduje ile tabletek oraz jak długo należy zażywać lek Zyprexa. Dawka dobowa leku Zyprexa wynosi 5 mg do 20 mg. W razie ponownego wystąpienia objawów choroby należy powiadomić o tym lekarza. Nie należy jednak przerywać stosowania leku Zyprexa, chyba że lekarz tak zdecyduje.
• Tabletki Zyprexa należy przyjmować raz na dobę zgodnie z zaleceniami lekarza. Należy starać się przyjmować lek codziennie o tej samej porze. Nie ma znaczenia, czy tabletki zażywa się podczas posiłku, czy nie. Tabletki powlekane Zyprexa przyjmuje się doustnie. Tabletkę należy połykać w całości, popijając wodą.

Zażycie większej niż zalecana dawki leku Zyprexa:

• U pacjentów, którzy przyjęli większą niż zalecana dawkę leku Zyprexa występowały następujące objawy: przyspieszone bicie serca, pobudzenie lub agresywne zachowanie, trudności w mówieniu, mimowolne ruchy (zwłaszcza mięśni twarzy i języka) oraz ograniczenie świadomości. Inne objawy to: ostre splątanie (dezorientacja), drgawki (padaczka), śpiączka, jednoczesne wystąpienie gorączki, szybkiego oddechu, pocenia się, sztywności mięśni i ospałości lub senności, zmniejszenie częstości oddechów, zachłyśnięcie, wysokie lub niskie ciśnienie krwi, zaburzenia rytmu serca. Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub udać do szpitala, jeśli wystąpi którykolwiek z powyższych objawów. Należy pokazać lekarzowi opakowanie z tabletkami.

Pominięcie zastosowania leku Zyprexa:

• Od razu po przypomnieniu należy przyjąć tabletkę. Nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki.

Przerwanie stosowania leku Zyprexa:

• W przypadku poczucia poprawy nie należy przerywać zażywania tabletek. Ważne jest, aby przyjmować lek Zyprexa tak długo, jak zaleci to lekarz.
• W przypadku nagłego przerwania stosowania leku Zyprexa mogą wystąpić następujące objawy: pocenie się, bezsenność, drżenie, lęk, nudności lub wymioty. Lekarz może zalecić stopniowe zmniejszenie dawki leku przed przerwaniem leczenia.
• W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem leku należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.

Kiedy nie stosować leku Zyprexa:

• jeśli pacjent ma uczulenie na olanzapinę lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku. Reakcja alergiczna może się objawiać wysypką, swędzeniem, obrzękiem na twarzy, opuchnięciem warg lub dusznością. Jeżeli wystąpiły takie objawy, należy poinformować o tym lekarza,
• jeśli u pacjenta występują zaburzenia dotyczące oczu, takie jak niektóre rodzaje jaskry (zwiększone ciśnienie w oku).

Jak każdy lek, Zyprexa może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Należy natychmiast powiadomić lekarza, jeżeli wystąpią:

• nieprawidłowe ruchy, zwłaszcza w obrębie twarzy czy języka, zakrzepy krwi w żyłach, szczególnie w nogach, które mogą przemieszczać się w naczyniach krwionośnych do płuc, powodując ból w klatce piersiowej i trudności z oddychaniem. W przypadku zaobserwowania któregokolwiek z tych objawów należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza,
• jednoczesne występowanie gorączki, przyspieszonego oddechu, pocenia się, sztywności mięśni i ospałości lub senności.

Często zgłaszane działania niepożądane podczas stosowania leku Zyprexa w postaci wstrzykiwań obejmują:

• zwolnienie lub przyspieszenie czynności serca, senność, obniżenie ciśnienia tętniczego i ból w miejscu wstrzyknięcia,
• niektórzy pacjenci po wstrzyknięciu mogą odczuwać zawroty głowy lub omdlenia (ze zwolnieniem czynności serca), szczególnie podczas wstawania z pozycji leżącej lub siedzącej. Zazwyczaj te objawy same ustępują, lecz jeżeli się utrzymują, należy jak najszybciej poinformować o tym lekarza lub pielęgniarkę.

Niezbyt częste działania niepożądane obejmują:

• spowolnienie oddychania,
• zaburzenia rytmu serca, które mogą być poważne.

Dodatkowo, u pacjentów stosujących lek Zyprexa w postaci doustnej odnotowano następujące działania niepożądane:

Bardzo często zgłaszane działania niepożądane obejmują:

• zwiększenie masy ciała i zwiększenie stężenia prolaktyny we krwi,
• we wczesnym etapie leczenia mogą wystąpić zawroty głowy lub omdlenia (ze zwolnieniem czynności serca), szczególnie podczas wstawania z pozycji leżącej lub siedzącej. Zazwyczaj te objawy same ustępują, lecz jeżeli się utrzymują, należy poinformować o tym lekarza.

Inne często zgłaszane działania niepożądane obejmują:

• zmiany w liczbie niektórych komórek krwi, stężenia lipidów w krwiobiegu i przemijające zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych na początku leczenia,
• zwiększenie stężenia cukrów we krwi i moczu,
• zwiększenie stężenia kwasu moczowego i aktywności fosfokinazy kreatyninowej we krwi,
• wzmożone uczucie głodu, zawroty głowy, niepokój, drżenie, zaburzenia ruchu (dyskinezy),
• zaparcia,
• suchość błony śluzowej jamy ustnej,
• wysypka,
• utrata siły, skrajne zmęczenie,
• zatrzymanie wody w organizmie powodujące obrzęki rąk, stóp lub okolicy kostek,
• gorączka,
• ból stawów,
• zaburzenia seksualne, takie jak zmniejszenie libido u mężczyzn i kobiet lub zaburzenia erekcji u mężczyzn.

Inne niezbyt częste działania niepożądane obejmują:

• nadwrażliwość (np. obrzęk w obrębie jamy ustnej i gardła, swędzenie, wysypka),
• cukrzycę lub nasilenie jej przebiegu, sporadycznie z kwasicą ketonową (obecność związków ketonowych we krwi i w moczu) lub śpiączką,
• napady drgawek, zazwyczaj u pacjentów, u których wcześniej występowały napady drgawkowe (padaczka),
• sztywność lub kurcz mięśni (w tym ruchy gałek ocznych),
• zespół niespokojnych nóg,
• zaburzenia mowy, jąkanie,
• zwolnienie czynności serca,
• wrażliwość na światło słoneczne,
• krwawienie z nosa,
• wzdęcie brzucha,
• ślinienie,
• utrata pamięci lub brak pamięci,
• nietrzymanie moczu, trudności z oddawaniem moczu,
• wypadanie włosów,
• brak lub zmniejszenie miesiączki,
• zmiany w piersiach u mężczyzn i kobiet, takie jak wydzielanie mleka poza okresem karmienia lub nietypowe powiększenie piersi.

Rzadko zgłaszane działania niepożądane obejmują:

• obniżenie prawidłowej temperatury ciała,
• zaburzenia rytmu serca,
• nagła śmierć z niewyjaśnionej przyczyny,
• zapalenie trzustki powodujące silny ból brzucha, gorączkę i nudności,
• choroba wątroby objawiająca się zmianą barwy skóry i białych części oka na kolor żółty,
• choroba mięśni objawiająca się niewyjaśnionym pobolewaniem i bólami,
• wydłużony i (lub) bolesny wzwód.

Bardzo rzadkie działania niepożądane obejmują:

• poważne reakcje alergiczne, takie jak reakcja polekowa z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (ang. DRESS), która objawia się początkowo jako objawy grypopodobne z wysypką na twarzy, a następnie z rozległą wysypką, wysoką temperaturą, powiększeniem węzłów chłonnych, podwyższeniem poziomu enzymów wątrobowych widocznym w badaniach krwi i zwiększeniem liczby jednego z rodzajów białych krwinek krwi (eozynofilia).

Podczas leczenia olanzapiną u pacjentów w podeszłym wieku z rozpoznaniem otępienia mogą wystąpić: udar, zapalenie płuc, nietrzymanie moczu, upadki, skrajne zmęczenie, omamy wzrokowe, podwyższona temperatura ciała, zaczerwienienie skóry i problemy z chodzeniem. Kilka śmiertelnych przypadków zostało odnotowanych w tej grupie pacjentów.

U pacjentów z chorobą Parkinsona Zyprexa może nasilać objawy działań niepożądanych. 

Przed rozpoczęciem stosowania leku Zyprexa należy omówić to z lekarzem lub pielęgniarką.

• Jeżeli po wstrzyknięciu wystąpią zawroty głowy lub osłabienie należy o tym poinformować lekarza, lub pielęgniarkę. Prawdopodobnie konieczne będzie położenie się do czasu poprawy samopoczucia. Lekarz lub pielęgniarka może również zalecić pomiar ciśnienia i tętna.
• Nie jest zalecane stosowanie leku Zyprexa u pacjentów w podeszłym wieku, z rozpoznaniem otępienia (splątanie i utrata pamięci), ponieważ może on spowodować bardzo poważne działania niepożądane.
• Leki z tej grupy mogą powodować wystąpienie nieprawidłowych ruchów, zwłaszcza w obrębie twarzy lub języka. Jeżeli po podaniu leku Zyprexa wystąpi taki objaw, należy powiadomić o tym lekarza.
• Bardzo rzadko leki tego typu wywołują zespół objawów obejmujących gorączkę, przyspieszony oddech, pocenie się, sztywność mięśni, ospałość lub senność. Jeżeli wystąpią takie objawy, należy natychmiast powiadomić o tym lekarza.
• U pacjentów stosujących lek Zyprexa obserwowano przyrost masy ciała. Należy systematycznie sprawdzać masę ciała pacjenta. W razie potrzeby należy rozważyć zwrócenie się do dietetyka lub uzyskanie pomocy w ustaleniu diety.
• U pacjentów stosujących lek Zyprexa obserwowano wysokie stężenie cukru we krwi i wysokie stężenie lipidów (triglicerydów i cholesterolu). Przed zastosowaniem leku Zyprexa i w trakcie jego stosowania lekarz powinien przeprowadzać badania krwi w celu określenia stężenia cukru we krwi i stężeń niektórych lipidów.
• Należy powiedzieć lekarzowi, jeśli w przeszłości u pacjenta lub w rodzinie pacjenta występowały zakrzepy, ponieważ podobne leki były powiązane z tworzeniem zakrzepów krwi.

Jeśli u pacjenta występuje którekolwiek z niżej wymienionych schorzeń, należy natychmiast powiadomić o tym lekarza prowadzącego:

• udar lub „mini” udar (przemijające objawy udaru),
• choroba Parkinsona,
• zaburzenia dotyczące gruczołu krokowego,
• niedrożność jelit (porażenna), choroba
• wątroby lub nerek, choroby krwi,
• przebyty niedawno zawał serca, choroba serca w tym zespół chorego węzła zatokowego,
• niestabilna dławica piersiowa lub niskie ciśnienie tętnicze krwi, cukrzyca, napady
• drgawek,
• jeśli pacjent wie, że mogła u niego wystąpić utrata soli w wyniku przedłużającej się, ciężkiej biegunki i wymiotów (nudności z wymiotami) lub stosowania diuretyków (leków moczopędnych).

Jeżeli pacjent choruje na otępienie i wystąpił u niego kiedykolwiek udar lub „mini” udar, to powinien (lub jego opiekun powinien) o tym powiedzieć lekarzowi.

Rutynowo w celu zachowania ostrożności, u osób w wieku powyżej 65 lat lekarz może kontrolować ciśnienie tętnicze krwi.

Zyprexa zawiera laktozę:

• Jeżeli stwierdzono wcześniej u pacjenta nietolerancję niektorych cukrów, pacjent powinien skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem leku.

Zyprexa w postaci proszku zawiera sód:

• Ten lek zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu w fiolce, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”

Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią lub gdy przypuszcza, że może być w ciąży, lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku. 

U noworodków, których matki stosowały lek w ostatnim trymestrze (ostatnie 3 miesiące ciąży) mogą wystąpić następujące objawy: drżenie, sztywność mięśni i (lub) osłabienie, senność, pobudzenie, trudności z oddychaniem oraz trudności związane z karmieniem. W razie zaobserwowania takich objawów u własnego dziecka należy skontaktować się z lekarzem.

Leku Zyprexa nie powinny stosować kobiety karmiące piersią, gdyż niewielkie ilości leku mogą przenikać do mleka.

Należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje stosować.

Osoby przyjmujące lek Zyprexa, mogą stosować inne leki wyłącznie za zgodą lekarza. Stosowanie leku Zyprexa w skojarzeniu z lekami przeciwdepresyjnymi, uspokajającymi lub nasennymi może wywoływać senność. W szczególności należy powiedzieć lekarzowi o przyjmowaniu:

• leków stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona,
• karbamazepiny (lek przeciwpadaczkowy i stabilizujący nastrój), 
• fluwoksaminy (lek przeciwdepresyjny),
• cyprofloksacyny (antybiotyk),

Nie zaleca się podawania benzodiazepin w iniekcji podczas jednoczesnego stosowania leku Zyprexa w postaci wstrzykiwań, ponieważ może to wywoływać nadmierną senność, wpływać na tętno i (lub) częstość oddechu. W bardzo rzadkich przypadkach może to prowadzić do śmierci. Jeżeli lekarz planuje podanie benzodiazepiny w iniekcji, należy zachować przynajmniej godzinny odstęp od momentu wstrzyknięcia leku Zyprexa. Po wstrzyknięciu benzodiazepiny pacjent powinien pozostać pod kontrolą lekarza.

Osoby przyjmujące lek Zyprexa nie mogą pić alkoholu pod żadną postacią, ponieważ w połączeniu z alkoholem może on wywoływać senność.

Istnieje ryzyko, że po podaniu leku może wystąpić uczucie senności. W przypadku wystąpienia tego objawu, nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać narzędzi lub maszyn. Należy powiadomić o tym lekarza.

Proszek do sporządzania roztworu do wstrzykiwań:

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.

Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na pudełku.

Nie przechowywać w temperaturze powyżej 25°C. Przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w celu ochrony przed światłem.

Po sporządzeniu roztworu do wstrzykiwań należy użyć go w ciągu 1 godziny. Roztworu nie należy zamrażać. Niewykorzystaną zawartość należy wyrzucić.

Tabletki powlekane:

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.

Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na pudełku.

Lek należy przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w celu ochrony przed światłem i wilgocią.